Πενταγιοί (Πενταγιού)

Οι Πενταγιοί Φωκίδος, Πενταγιού όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, είναι χωριό της επαρχίας Δωρίδος. Βρίσκεται σε υψόμετρο 950μ, 80 χλμ βορειοδυτικά από την πρωτεύουσα του νομού Άμφισσα, και διοικητικά ανήκει στο Δήμο Βαρδουσίων. Έχει 267 κατοίκους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2001). Χτισμένο σε πλαγιά, το χωριό έχει θεά προς την ανατολή την κορυφογραμμή των Βαρδουσίων, ενώ τη δύση οριοθετεί το Ξεροβούνι. Στη κεντρική πλατεία, δεσπόζει ένας εντυπωσιακός αιωνόβιος πλάτανος.

Ιστορία

Το χωριό που συνδέεται με το θρύλο της Μαρίας της Πενταγιώτισσας, ιδρύθηκε το 16ο αιώνα. Η ονομασία ίσως πρόηλθε από τους πέντε προστάτες αγίους του ή από τους πέντε δρόμους που ξεκινούν ακτινωτά από την Πενταγιού προς τα γύρω χωριά, ενώ κατά το μελετητή Ιω.Παπαγεωργίου, πήρε το όνομά του από τους πέντε αδερφούς (πέντε γιους) Καμπεραίους που πρωτοεγκαταστάθηκαν στο χωριό.

Κατά τον ιστορικό Δημήτρη Σταμέλο, και το σύγγραμά του " Η Δωρίδα στην Τουρκοκρατία " , το όνομα των Πενταγιών προήλθε από την επιτόπιο θανάτωση κατά τους διωγμούς Διοκλητιανού και Μαξιμιλιανού το 288 μΧ 5 νεαρών ατόμων , Ευστρατίου , Αυξεντίου , Ευγενίου , Μαρδαρίου και Ορέστη λόγω των χριστιανικών τους πεποιθήσεων , οι οποίοι μετά την επικράτηση του χριστιανισμού ανακυρήχθηκαν Άγιοι. Προφανώς το χωριό ελέγετο αρχικώς Πεντάγιοι και αργότερα κατά παραφοράν Πενταγιοί. Με την αυτή ονομασία ελέγετο για ένα διάστημα 30 ετών και το Γαλαξίδι κατά το τέλος του 17ου αιώνα.

Όταν το 1826, μετά την έξοδο του Μεσολογγίου, μια ομάδα αγωνιστών κατέφυγε στους Πενταγιούς, ο Μουσταφάμπεης με δυο χιλιάδες Τούρκους χτύπησε το χωριό. Έλληνες αγωνιστές με επικεφαλής τους Ράγκο και Τσόγκα τους καταδίωξαν προς τον ποταμό Κόκκινο όπου και νικήθηκαν από τον οπλαρχηγό Σκαλτσοδήμο,στον ρύακα του Κόκκινου ποταμού, στην τοποθεσία που αποκαλείται μέχρι σήμερα "Τουρκόρεμα".

Κύρια ασχολία των κατοίκων η γεωργία και η κτηνοτροφία. Η πλούσια πανίδα της περιοχής, έχει καταστήσει τους Πενταγιούς κέντρο συγκέντρωσης κυνηγών και ορειβατών. Σήμερα υπάρχουν δύο παραδοσιακοί ξενώνες που λειτουργούν όλο το χρόνο.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΩΝ

Διευθύνσεις σχετικές με το χωριό:

Ιστοσελίδα του συλλόγου http://www.pentagiou.gr

e-mail Συλλόγου: pentagiou07@gmail.com

15ο Αναπτυξιακό συνέδριο http://15o-anaptixiako-sinedrio.blogspot.gr/

Διαμονή: Ξενωνας Ταβερνα "Εν Πενταγιοις 1862"

διαθέτει εστιατόριο

τηλ. 22660 52340, 6980759010, 69774137714