Nοσταλγικές .... συγκοινωνιακές αναμνήσεις

του Κώστα Καψάλη, Πηγή:www.lidoriki.com

Περνώντας το  καλοκαίρι  , και  πέφτοντας  το  χωριό  μας  σε .... χειμερία  νάρκη , όλο   γυρνάμε  νοσταλγικά σε  χρόνια  και  εποχές  που  μας  σημάδεψαν, άλλοτε  ευχάριστα  κι’ άλλοτε δυσάρεστα, και  ..κολυμπάμε, έστω και  για  λίγο  στις  αναμνήσεις  μας , που  άλλοτε  είναι τρυφερές  σαν  χάδι , μα  και  καμιά  φορά μαχαίρια …δίκοπα .. Τούτη  την  εποχή, θες  απ’ τα …συγκοινωνιακά  πάθια  του  χωριού μας  αλλά  και της  Δωρίδας  ολόκληρης, της ..ορεινής  πάντα, θες απ’ τη  νοσταλγία  των  δεκαετιών ΄50 και  ΄60, θες  μερικές  παλιές  φωτογραφίες  απ’ τα.. "συγκοινωνιακά" των δεκαετιών  που  προανάφερα, που  μου  έστειλε  ένα  αγαπητός  φίλος, και  αναφέρονται  σε  θέματα  και  καταστάσεις, που  έζησα  παιδί, από πολύ  κοντά,  θες  η  νοσταλγία   και  πολλά  ακόμα…θες, κολύμπησα  θέλοντας  και  μη, στο "βούλιαγκα" των  αναμνήσεων , που  είναι  και  πολλές  και …έντονες …
Όπως  θα  γνωρίζετε  αγαπημένοι μου  φίλοι, τελευταία το  12ον ΚΤΕΛ Φωκίδας, έκοψε  όλα  σχεδόν  τα  απογευματινά  δρομολόγια από και προς  όλους  σχεδόν  τους  προορισμούς, με  αποτέλεσμα  να δημιουργηθούν  σοβαρότατα  προβλήματα στους  κατοίκους της  περιοχής  μας  αλλά  κυρίως στους  μαθητές  μας  και  τους  έχοντες  ανάγκη ιατρικών  εξετάσεων, και  των πιο  απλών, που  αναγκαστικά γίνονται  στην  Άμφισσα. Η σημερινή  λοιπόν  κατάσταση, τριτοκοσμική  θα  λέγαμε, μας  ανάγκασε  να  νοσταλγήσουμε, συγκοινωνιακά  τουλάχιστον, τις .. μακρινές δεκαετίες  ‘50 και  60’, που  ακόμα  οι  συγκοινωνίες  ήταν στα  ..  "σπάργανα", δυστυχώς  αυτή  είναι  η  σκληρή  πραγματικότητα. Οι  εποχές  εκείνες, νοσταλγικές  για  πολλούς  λόγους, μπορεί  να  υστερούσαν στον.. "υλικοτεχνικό" τομέα, λεωφορεία κλπ, μπορεί οι  δρόμοι μας  να  είχαν  τα  μαύρα  τους  τα  χάλια, και η τεχνολογία , γενικά, να ήταν..μεσαιωνική, είχε  όμως  χιλιάδες  άλλες  ομορφιές και  πλεονεκτήματα, με  πρώτο  και  καλύτερο τον ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ  ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ, που,  κακά τα  ψέματα, όσο και  αν  άλλαξαν οι  καιροί, αλλά και  οι άνθρωποι  ακόμα, ΉΤΑΝ  ΟΛΑ  ΤΑ  ΠΛΟΥΤΙΑ  ΤΟΥ  ΚΟΣΜΟΥ. Οι συγκοινωνίες  της  εποχής  εκείνης, είναι  θέμα  που πρέπει  να  μας  απασχολήσει σοβαρά, σε  σύγκριση  φυσικά με  τη  σημερινή  κατάσταση, που  είναι τελείως  διαφορετική  από  κάθε  άποψη.

Όπως  προείπαμε η τότε τεχνολογία  στην Ελλάδα και  μάλιστα  στην  Επαρχία, ήταν …ανύπαρκτη. Έτσι για  την  ιστορία, αναφέρουμε για  ενημέρωσή  σας περισσότερο, πως όταν , τότε, λέγαμε ο τάδε ιδιοκτήτης έφερε ..καινούργιο  λεωφορείο, εννοούσαμε πως ήταν  ..καινούργιο στην περιοχή μας, γιατί  όλα  σχεδόν  αυτά  τα  λεωφορεία της  εποχής, ήταν από..δεύτερο και  τρίτο  χέρι, είχαν  αρχίσει  δηλαδή τη..ζωή  τους σε συγκοινωνίες  μεγάλων πόλεων, και όταν εκεί..έτρωγαν  τα..ψωμιά  τους  και "πάλιωναν" περνούσαν  σε  μικρότερες  πόλεις καταλήγοντας  στο  τέλος  σε  επαρχιακές  γραμμές , όπως  οι  δικές  μας. Για  να  καταλάβετε  καλύτερα  θα  σας  φέρω  ένα χαρακτηριστικό  παράδειγμα, όταν π.χ τα 18αρια, τα  παλιά  δηλαδή  λεωφορεία 18  θέσεων, "αποσύρθηκαν" απ’ τις  συγκοινωνίες μεγάλων  πόλεων λόγω  ηλικίας, δεν πήγαν  χαμένα, δεν  πουλήθηκαν  για  παλιο..σίδερα, όπως  θα  πίστευε  ο  καθένας  μας,  όοοχι  βέβαια απλά τα..σοβάτισαν λίγο, τα ..συμμάζεψαν  και  τα  πήρανε σαν "καινούργια" επαρχιακά  ΚΤΕΛ, όπως  και  το  Φωκίδας ..
Αυτό  που  "μέτραγε" τότε  πολύ, αγαπημένοι μου  φίλοι, ήταν η σχέση μεταξύ οδηγού  και βοηθού, με  τους  επιβάτες, που  λίγο  πολύ ήταν  γνωστοί  και  κοντοπατριώτες, μια  σχέση …στενά  συγγενική, θα  λέγαμε, και  ο  χαρακτηρισμός  μας  αυτός  δεν είναι  καθόλου  υπερβολικός, αλλά μάλλον…λίαν..επιεικής, άπειρα παραδείγματα θα  μπορούσα  να  σας  φέρω για  των γραφομένων  μου  το  αληθές, αλλά  δεν  χρειάζεται γιατί  υπάρχουν  τόσες  μαρτυρίες  αξιόπιστων  ανθρώπων,  που  επιβεβαιώνουν και δείχνουν  ολοκάθαρα  τις  ανθρώπινες  σχέσεις εκείνων  των  εποχών. Από  κάποιες  αναφορές – περιγραφές , καταστάσεων της  εποχής  εκείνης  θα  καταλάβετε  πάρα  πολλά , ώστε  να  μη  χρειάζονται  παραπέρα  εξηγήσεις…

  

 Όπως  λοιπόν  είπαμε  παραπάνω οι σχέσεις επιβατών  και  ανθρώπων που  είχαν  σχέση με  το  αυτοκίνητο, πράκτορες, οδηγοί και  βοηθοί (εισπράκτορες) πολύ  ανθρώπινες, και  έχουν  μείνει  στην  ιστορία  των  συγκοινωνιών  μας.  Στην παραπάνω  φωτογραφία , που  είναι  βγαλμένη  στο  τέλος  της  δεκαετίας  του  1940 στον κεντρικό  δρόμο  της  Αράχωβας, μπροστά  στην περιβόητη ταβέρνα – εστιατόριο  του  Καραθανάση, από  αριστερά ο αείμνηστος  Βασίλης  Τσινταβής, απ’ το  Σερνικάκι, με  το Θόδωρο  Τσιώτα, Μαλαντρινιώτη και γαμπρό  του  χωριού μας, παντρεύτηκε  την  κόρη  του Κώστα  Πανάγου, Μαρία. Και οι  δυο  καμαρώνουν μπροστά στο 46078 λεωφορείο μάρκας DODGE ενώ πίσω  δεξιά, ο  "βοηθός" τότε  Κώστας  Χαρδαλούπας, φτιάχνει  το μαλλί, σαν  γνήσιος... Πλεσσιώτης, και  τρέχει  για  να  φωτογραφηθεί κι’ αυτός.
 Ο μπάρμπα  Βασίλης λοιπόν  ο Τσινταβής, ήταν  λογιστής  και  πράκτορας της  τότε κοινοπραξίας, Κοινό Ταμείο λεγόταν, υπεύθυνος  του  πρακτορείου  της  Αθήνας, όταν  ακόμα  ήταν  πλάϊ στη  Μητρόπολη, και  μη  σας  παραξενοφανεί, ήταν "άγαπητός.. συγγενής  και  φίλος" όλων ανεξαιρέτως των  επιβατών, έχοντας  όμως  μια  ξεχωριστή συμπάθεια στους  Δωριείς, και  είχε  βέβαια  τους  λόγους  του. Αγαπούσε   λοιπόν  "ξεχωριστά" τους  Δωριείς ο  αξέχαστος  μπάρμπα Βασίλης, και  μάλιστα είχε  να  το  λέει πως "οι  Δωριείς είναι  καλύτεροι  άνθρωποι  απ’ τους δικούς μας", εννοώντας  τους  Παρνασσιδείς, εξηγώντας  βέβαια και  το  γιατί, με  απλά …χειροπιαστά  παραδείγματα Πολλές  φορές κάποιοι  επιβάτες, κυρίως  γυναικούλες και  ηλικιωμένοι  Δωριείς, δεν  είχαν για  διάφορους λόγους, το.. "ακριβές" αντίτιμο του  εισιτηρίου, και  όπως  καταλαβαίνετε, ο  μπάρμπα  Βασίλης  έδινε  τη λύση βάζοντας ό  ίδιος τα "χρειαζούμενα" ξέροντας  όμως  καλά-καλά, πως μόλις  η  θεια θα  πήγαινε  στο  χωριό  θα κανε  κάθε  τι  για  να  στείλει τα  χρωστούμενα, και  όχι  μόνον, αφού πάντα έστελνε  και  κάνα..καλαθάκι με  καλούδια. Αυτή τη  χειρονομία  την  είχε  κάνει πολλές  φορές και  σε Δωριείς  αλλά  και  σε  κάποιους  Παρνασσιδείς, εκεί  λοιπόν βρισκόταν η  διαφορά, οι Δωριείς, κατά  τεκμήριο  πολύ…φτωχότεροι απ’ τους  γείτονές  τους, ήταν  συνεπέστατοι στις  υποχρεώσεις  τους, σε  αντίθεση με  τους  …γείτονες, αυτό  λοιπόν, το ΄λεγε και  το  ξανάλεγε  ο  αξέχαστος  μπάρμπα  Βασίλης. Προσωπικά τον αείμνηστο  Βασίλη  Τσινταβή, τον  αποκαλούσα μπάρμπα, δηλαδή  τον  θεωρούσα  στενό  συγγενή, ήταν  βέβαια καλός  φίλος  του  πατέρα  μου αλλά  και  με  ποιόν  δεν  ήταν  φίλος ..
Δίπλα στον  μπάρμπα  Βασίλη, όπως  είπαμε είναι  ο  αείμνηστος Θόδωρος  Τσιώτας, απ’ το  Μαλανδρίνο για  τον  οποίο μας  λέει  ο γιος του  Βασίλη  Τσινταβή, Θύμιος  Τσινταβής, γνωστός  Δικηγόρος  της Αθήνας : “….. Ο Θόδωρος Τσιώτας  (απ’ τ’Μαλαντριν ντε) ένας  απ’ τους  πλέον  έντιμους  και "μακροβιότερους"  αυτοκινητιστές της  Δωρίδας, που  ξεκινώντας  κι’ αυτός, φτωχό  παιδί απ’ το  χωριό  του, με  έντιμο και  ηθικό  χαρακτήρα, κατόρθωσε να  εξελιχθεί σ’ένα τίμιο και  σωστό μ πατριώτη άνθρωπο  και  οικογενειάρχη, για  τον  οποίο  μόνο  καλά  λόγια μπορούσες να  ακούσεις,
Το λεωφορείο, όπως  όλο  βλέπετε, έγραφε  μπροστά το  περίφημο "ΑΘΗΝΑΙ  ΛΙΔΩΡΙΚΙΟΝ" και οδηγός  του  ήταν  ο Θ. Τσιώτας, ανήκε δε  σε ένα  αδελφό  του Θαν. Πίτσιου, που  είχε  το  σπίτι στο  Αλωνάκι, που μάλλον  τον  έλεγαν  Γιώργο, μετά  δε  το  θάνατό  του, στη  δεκαετία  του ‘50, περιήλθε  κληρονομικά  στον αδελφό του Ξενοφώντα Πίτσιο, που  ήταν  τότε  Αστυνομικός  Διευθυντής  στην τότε, Αστυνομία  Πόλεων στην  Αθήνα αλλά και εξαίρετος  άνθρωπος   και  πατριώτης.
  Απ’ αυτόν  το  αγόρασε  ο Θ.Τσιώτας, που  όπως  είπαμε  ήταν  γαμπρός  του χωριού μας  αφού  είχε  παντρευτεί  τη κόρη  του  Κώστα  Πανάγου, Μαρία. Στη φωτογραφία  όπως  προείπαμε, πίσω  δεξιά στο  βάθος, διακρ’ίνεται  και  ο Κώστας  Χαρδαλούπας, απ’ την  Πλέσσα, που  χτενίζεται  και  τρέχει  να  προλάβει  να μπει  κι’ αυτός  στη…φωτογραφία . Ο ΄Κώστας  ήταν  τότε βοηθός  στο  λεωφορείο αυτό αλλά σιγά- σιγά  με  τη  δουλειά  του  και  την καλή του  συμπεριφορά, έγινε  οδηγός  και αργότερα ιδιοκτήτης αυτοκινητιστής απ’ τους  μακροβιότερους.
Φτωχόπαιδα βλέπεις, που  εξελίχτηκαν, με  σκληρή  δουλειά και  πολλές στερήσεις σε  σωστούς  ανθρώπους  και  επαγγελματίες.

Στη  φωτογραφία  αυτή, είναι  ο Γιάννης  Ράντος, αριστερά, απ’ τη  Γρανίτσα, με  ένα  απ’ τα  πρώτα  λεωφορεία  του, που ένωνε τότε (1944 και  μετά) την Αθήνα με το απομονωμένο  Λιδωρίκι (Αθήναι – Λιδωρίκιον στη..μετώπη) και όχι  μόνον.. Η φωτογραφία  είναι βγαλμένη στον κεντρικό δρόμο της Αράχωβας, όπου σταματούσαν τότε τα λεωφορεία για να  ξαποστάσουν οι  επιβάτες και  μερικοί  απ’ αυτούς, όσοι  είχαν  χρήματα βέβαια, να  φάνε  στο "μαγειρειό" του  Καραθανάση, δίπλα  στα  σκαλάκια, όπως  και  σήμερα.

*  *  *

Λέει εδώ  ο Θύμιος  Τσινταβής : “…δίπλα  του ένα  Λιδορικιωτάκι τότε 16-17  χρόνων, θαυμάσιος  και  πάντα ευγενέστατος και εξυπηρετικός  με  όλους  Γιάννης Αποστολόπουλος, γείτονάς  μου σήμερα  στο Βαρούσι. Έχει  γράψει ιστορία στη συγκοινωνία του  ΚΤΕΛ, πρώτα  σαν βοηθός και  μετέπειτα σαν οδηγός, με  βοηθό τον Θανάση Ράπτη (απ’ τη Σκαλούλα), εξαίρετο  άνθρωπο.
Και  οι  δυο αυτοί  εξυπηρετούσαν τον κόσμο τότε , πολλές  φορές  και  χωρίς  χρήματα. Είναι  χαρακτηριστική  η  φράση που  χρησιμοποιούσαν, σε  πολλές  περιπτώσεις, ανθρώπων της  τότε  εποχής (μετά  τον  πόλεμο και  στη  δεκαετία  του ‘50), όπου τα  χρήματα ήταν  λιγοστά ως ..ανύπαρκτα. Σε περιπτώσεις, όπου  περισσότερο γυναίκες  βέβαια, ήθελαν  να  ταξιδέψουν με  το  λεωφορείο, αλλά δεν είχαν  χρήματα  για  το  εισιτήριο, στεκόντουσαν μπροστά  στην  πόρτα, με  το δίλημμα: να  ανέβω  ή να  πάω  με  τα πόδια …άκουγες  τη  στιχομυθία: “Άντε  θειά ανέβα  να  ξεκινήσουμε καμιά  φορά. Μα παιδί μ’ δε…βγαίνω…’Αντε δεν π’ράζει ..ΚΟΛΛΑ  ΠΑΝ..ΝΤΕ… !!

Αράχωβα , 1-6-1950 , αριστερά  ο αξέχαστος  φίλος Θόδωρος  Τσιώτας, οδηγός , με  τον  16 χρονο βοηθό του  τ  Μπάμπη   Φαλίδα, μπροστά στην  ταβέρνα του  Καραθανάση, μόνιμο  στέκι των ταξιδιωτών, για …” κουκινσ’τό κι…κόκκ’νου Αραχουβίτ’κου …κρασί …..

Πολλά , πάρα  πολλά , ‘έχουμε  να  πούμε αγαπημένοι  μου  φίλοι , για  τα τα “ Συγκοινωνιακο..ταξι  ..διωτικά του  χωριού μας  αλλά  και της  Δωρίδας  γενικά , των  δεκαετιών 1950  , 1960  και όχι μόνον , και  θα  προσπαθήσουμε , μέσα  από τις  προσωπικές μας εμπειρίες αλλά και αφηγήσεις  φίλων  που  έχουν  “ αναμνήσεις “ από την  εποχή  εκείνη , να  ματαφέρουμε και  την  σχετική ..” περιρρέουσα “ ατμόσφαιρα που  επικρατούσε στο  χωριό μας , σε  σχέση με  συγκοινωνίες , οδηγούς και  βοηθούς , που  τότε  είχαν  μεγαλύτερες  “ σχέσεις “ αφού  κάθε  βράδυ διανυχτέρευαν στο Λιδορίκι 5-6 άτομα  για  να  “ πάρουν “ τα  πρωινά  δρομολόγια , που  τώρα  βέβαια δεν  υπάρχουν ..

Λιδορίκι  1951 , το  Ανδρεοπουλαίϊκο λεωφορείο , του  αείμνηστου Γιάννη Ανδρεόπουλου, απ’ την  Ερατεινή, "αραγμένο" μέσα  στο  Αλωνάκι  για  να "πάρει" δρομολόγιο. Μπροστά δυο φίλοι και  συνεργάτες, αριστερά  ο  οδηγός  του  αυτοκινήτου Νίκος  Σταματόπουλος, ανιψιός  του Γιάννη Ανδρεόπουλου και ο πράκτορας του  ΚΤΕΛ Θανάσης  Φωτόπουλος. Ας  σημειώσουμε  πως  ο Νίκος, εξαίρετο  παιδί, είχε  ανήμερα του  Αγίου  Ευθυμίου,  στα  πρώτα χρόνια  της  πενταετίας  του  ΄50, σοβαρό  ατύχημα με αποτέλεσμα  να μείνει  παράλυτος την υπόλοιπη  ζωή  του. Το  ατύχημα  έγινε  στις στροφές, πριν  μπούμε  στο Λιδορίκι, όπου  υπάρχει ένα  προσκυνητάρι του  Αγ. Ευθυμίου, εκεί σταμάτησαν  για  να  ανάψουν  το καντήλι, αλλά το  λεωφορείο, άγνωστο  γιατί, κύλησε απ’ το δρόμο, στο  γκρεμό, με  αποτέλεσμα  να  τραυματιστεί   σοβαρά  ο αξέχαστος Νίκος, που  ήταν  μέσα.
   Πριν .. "ταξιδέψαμε" με  τη  βοήθεια  του αγαπητού φίλου Θύμιου Τσινταβή, αλλά  και  των  φωτογραφιών  που  μας  έστειλε, στα  όμορφα  εκείνα  χρόνια των  δεκαετιών ‘50 και  ‘60, με  αναφορές  σε  συγκεκριμένα  πρόσωπα, που  έπαιξαν σημαντικό  ρόλο στα  τότε "συγκοινωνιακά" μας  πράγματα ..    Yπάρχουν όμως πολλά  που  πρέπει  να  πούμε και  για  τα "ντόπια" λεωφορεία  όχι  μόνο του  ΚΤΕΛ , αλλά  και  των προηγούμενων  χρόνων που  δεν  υπήρχαν  "οργανωμένες" συγκοινωνιακές γραμμές, αλλά μεμονωμένα λεωφορεία κάποιων.. τολμηρών  επαγγελματιών, των “σκαπανέων“ των  Δωρικών  συγκοινωνιών αλλά και  της  επικοινωνίας  γενικότερα.
Στη ζωή  όμως  πάντα  υπάρχει η ..αρχή, η  πρώτη  φορά  όπως  λέμε, έτσι  και  στη Λιδορικιώτικη  ζωή, την  προπολεμική  φυσικά, η  εμφάνιση  του  πρώτου  Λιδορικιώτικου  αυτοκινήτου έγινε  το  1919, όπως  μας λένε  οι  παλιότεροι, ας  το  δούμε  όμως …κρίμα όμως  που  δεν  υπάρχει κάποια  φωτογραφία  του  αυτοκινήτου  αυτού.
Θα πρέπει  όμως  εδώ  να  αναφέρουμε πως πριν  απ’ το αυτοκίνητο  αυτό, στο  Λιδορίκι υπήρχε ο  θεσμός "άμαξα – αγωγιάτες" που  έλυνε  τα  μεταφορικά..προβλήματα, ανθρώπων  και … εμπορευμάτων ..   Μια  άμαξα ..αλογοκινούμενη, που έκανε  δρομολόγια  και  μεταφορές  από και  προς  την  Ερατεινή, είναι  και  η  εικονιζόμενη  παρακάτω, σε  φωτογραφία  βγαλμένη τον  Απρίλη  του  1913, στον  Αντώνη  φυσικά , όπου  και ήταν η.. "αφετηρία" …
Αξίζει  να  παρατηρήσετε λίγο την.. "ποικιλία" ενδυμασιών και  εμφανίσεων των επιβατών, που  ταξίδευαν για Ερατεινή. Διακρίνονται, ένας  φουστανελάς, ένας  στρατιώτης, που  μάλλον  επιστρέφει στη  μονάδα  του. Όπως  καλά  βλέπετε η αφετηρία  ήταν  ακριβώς  στον  πλάτανο του  Αντώνη , όπου  δεν  υπήρχαν  ακόμα  σπίτια .

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΣΤΟ ΛΙΔΩΡΙΚΙ ... ΚΑΙ ΤΟ ΑΔΟΞΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ

  

Το πρώτο αυτοκίνητο που πάτησε τις...ρόδες του στο Λιδορίκι , ήταν ένα φορτηγάκι του Παναγιώτη Μποβιάτση ( Γύφτου ) απ' τη Στρούζα , το 1919, πριν από 93χρόνια. Ο φριχτός παγκόσμιος πόλεμος του 1914-1918, με τα εκατομμύρια των νεκρών και τις συμφορές που σκόρπισε σ' όλη την Ευρώπη , είχε τελειώσει. Οι στάχτες των ερειπίων είχαν καθαριστεί κι' άρχιζε η ανοικοδόμηση. Διορατικοί άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο, άρχισαν να οραματίζονται ένα καλύτερο μέλλον γιά την ανθρωπότητα και να δουλεύουν γιά την επούλωση των πληγών της. Μπορεί ο πόλεμος να χε σωρέψει χίλια δυο  δεινά , σκόρπισε φρίκη και τρόμο, έφερε όμως και μεγάλη τεχνική πρόοδο. Για την κάλυψη των αναγκών του, αναπτύχθηκαν πολύ τα μέσα συγκοινωνίας. Το υποβρύχιο, το αεροπλάνο, τα τανκς, τ' αυτοκίνητα, έφτασαν σε ζηλευτό ανάπτυξης και τώρα, που οι σκοτωμοί είχαν τελειώσει, έπρεπε τις τεχνικές αυτές βελτιώσεις να τις εκμεταλλευτούν οι άνθρωποι.  Χιλιάδες στρατιωτικά καμιόνια -άχρηστα πλέον-σκούριαζαν και διαλύονταν σαν παλιοσίδερα. Το συμμαχικό υλικό, αξίας δισεκατομμυρίων χρυσών λιρών, πήγαινε χαμένο στις διάφορες μάντρες, αζήτητο κι' άχρηστο.
Τότε , ο Παναγιώτης Μποβιάτσης, νέος με όνειρα πολλά και ανοιχτό μυαλό, δεν ήρθε απ' την Αμερική να αγοράσει γίδια, όπως έκαναν άλλοι, αλλά βλέποντας μπροστά που πάει η..ζωή κι' ο κόσμος αλλά και που τπάρχει ψωμι, έριξε το χρήμα του στην αγορά χωραφιών στο Χαλάνδρι και στ' αυτοκίνητα. Τ' αδέρφια και τα ξαδέρφια του τούλεγαν να "πάρει γίδια και να τους κρεμάσει τα μεγαλύτερα κυπριά, ν' αχολογάνε οι..Στρουζόραχες σαν τα..σαλαγάνε", όπως έκαναν αυτοί, δεν τους άκουσε και κοίταξε τ' αυτοκίνητα, και τα πράγματα των δικαίωσαν.
Με λίγα λεφτά - σχεδόν τζάμπα - αγόρασε , απ' τον τότε ΟΔΙΣΥ , ένα στρατιωτικό παλιό καμιόνι, σκοπεύοντας να το δρομολογήσει Ερατεινή-Λιδορίκι, με οδηγό τον αδερφό του Νίκο. Ο ίδιος είχε στο Χαλάνδρι ένα άλλο μεγάλο αμάξι, το καμιόνι αυτό ήταν μάρκας Φορντ, με συμπαγή λάστιχα και αλυσίδα, όπως οι σημερινές μοτοσυκλέτες περίπου, τα δε φανάρια του λειτουργούσαν με...ασετυλίνη ! Το μέγεθός του όχι μεγαλύτερο από ένα σημερινό καλό τρίκυκλο.
Απ' τον Πειραιά, γεμάτο με διάφορα εμπορεύματα, το φόρτωσε σ' ένα μεγάλο καίκι κι' έφτασε στην Ερατεινή. Εκεί το βγαλαν με μεγάλα μαδέρια. Στην Ερατεινή, στο μώλο, μαζεύτηκε όλο το χωριό να το δει και να το θαυμάσει. Έγινε αγιασμός, και μετά τα σχετικά κεράσματα, το αυτοκίνητο, με οδηγό τον ίδιο τον Γύφτο, και επιβάτες τ' αδέρφια του Νίκο και Γιάννη (το γνωστό μας Λιδορικιώτη αυτοκινητιστή), ξεκίνησε για το Λιδορίκι, εγκαινιάζοντας μια καινούργια...εποχή. Ο δρόμος ήταν ο ίδιος ο σημερινός, μόνο που ήταν στενότερος και σκιροστρωμένος, για τα κάρα, και βόλευε το καμιόνι με τα συμπαγή λάστιχα.Έβγαλε λοιπόν καλά τον ανήφορο μέχρι τ' Ανάθεμα, αν και κάπου-κάπου οι επιβάτες κατέβαιναν να πετάξουν καμιά πέτρα, ν' ανοίξουν το δόμο, όπου ήταν στενός, και να κάνουν και κάνα..σταυρό, να βάλει ο Θεός το..χέρι του !
Όταν όμως έφτασαν στ' Ανάθεμα και πήραν τον κατήφορο, ο Γύφτος διαπίστωσε με τρόμο πως δεν έπιαναν τα φρένα του. Κρύος ιδρώτας τον έπιασε, γιατί παρακάτω το γεφύρι ήταν πολύ στενό και η στροφή απότομη και φοβόταν μήπως πέσει έξω. Εξ' άλλου τ' αμάξια εκείνης της εποχής δεν ήταν ούτε "Μερσέντες" , ούτε "Ρολς- Ρους".   Ψύχραιμος ο γύφτος , αναλογίστηκε την κατάσταση και τον κίνδυνο, είπε στ' αδέρφια του να κατεβούν και να πάνε να τον περιμένουν πιό κάτω, αυτός δε πήγε ως το γεφύρι, ίσιωσε μ' ένα φτυάρι λίγο το μέρος, ..εριξε μιά ματιά στ' αδέρφια του, έκανε το σταυρό του, έβαλε μπροστά και..ξεκίνησε...
Η Παναγιά η Κουτσουριώτισσα, έβαλε το χέρι της κι' όλα πήγαν καλά, πέρασαν τη Βελλά και το Παραδείσι, καθυστέρησαν λίγο, από μια μοκροβλάβη, στου Κορδοπλή το ρέμα, και σε λίγο έμπαιναν θριαμβευτικά στο Λιδορίκι, κι' ακολουθούμενοι από την ..ξυπόλυτη..πιτσιρικαρία έφτασαν και στάθμευσαν στ' Αλωνάκι, όπου τ' αμάξι έμεινε για πάντα, όπως θα δούμε παρακάτω. Ο μακαρίτης ο Γύφτος, λογάριαζε να πάρει άδεια εκμετάλλευσης της γραμμής, βάζοντας οδηγό τον αδερφό του Νίκο. Τον έφαγε όμως η...πολιτική, τα δυο κόμματα, Βενιζελικοί και Βασιλικοί , ήταν στα μαχαίρια, ο Γύφτος ήταν αντίθετος με την κατάσταση και δεν του δωσαν την άδεια. Μετά έγινε η επιστράτευση, ο αδερφός του πήγε στρατιώτης -κι' έμεινε γιά πάντα στη Μικρασία -κι' έτσι τ'αυτοκίνητο έμεινε για πάντα αραγμένο στ' Αλωνάκι, έρμαιο στα χέρια των πιτσιρικάδων, ώσπου διαλύθηκε, έχοντας κάνει ένα και μοναδικό..ταξίδι...
Ο ίδιος ο Γύφτος , έφερε και το 1935 το πρώτο λεωφορείο στο Λιδορίκι, μια κίτρινη ΦΑΡΓΚΟ, αλλά και πάλι δεν μπόρεσε να πάρει..άδεια , κι' έτσι το δωσε στους Σιώκο και Ράντο.   Βέβαια στις  αρχές της  δεκαετίας  του  ‘20 , άρχισαν  να  εμφανίζονται  τα  πρώτα  αυτοκίνητα  στο  χωριό μας , αλλά  αυτά  στο  επόμενο ..  Αυτό , λοιπόν , το άδοξο τέλος είχε το πρώτο αυτοκίνητο του Λιδορικιού , στο..σωτήριο έτος ..1919, τώρα..τελευταία δηλαδή....-

* * *  

Το  άδοξο  τέλος του  πρώτου  Λιδορικιώτικου αυτοκινήτου δεν ..απογοήτευσε όμως τους  Λιδορικιώτες  αλλά  και τους  επίδοξους  αυτοκινητιστές  απ’ τα  γύρω  χωριά. Προς το  τέλος   της δεκαετίας  του 1910, συγκεκριμένα στα  1918, εμφανίζεται στο  χωριό μας  ένα  άλλο αυτοκίνητο ..με…όνομα  "Η Κοπέλα", του Δημ. Χριστόπουλου  - Καλομοίρη.    Η μετάβαση  απ’ τα ..παλιά  συμβατικά  μέσα , που  είχαν  αρχίσει  να …μαραζώνουν ήταν  φυσικά  αναγκαία, έτσι οι "αμαξάδες", οι "αγωγιάτες", άρχισαν να  προσαρμόζονται  σταδιακά και  να  προσανατολίζονται  στο  καινούργιο, αλλά σχετικά  όμως  πάντα,   επάγγελμα  του  "οδηγού" και  να  ειδικεύονται σε..ταξιτζήδες, φορτηγατζήδες και οδηγούς  λεωφορείων .

 Ένα  απ’ τα  πρώτα  λοιπόν  επαγγελματικά  αυτοκίνητα  που  εμφανίστηκαν  στο  Λιδορίκι ήταν  και η "Κοπέλα", που τη βλέπουμε  στη  φωτογραφία μπροστά  στο σπίτι  του  Πολύζου, κάτω  στις  Λάκκες, ΄γύρω  στα  1920 – 22, ενώ η  παρευρισκόμενοι το…διασκεδάζουν κανονικά. Ο Ζώης  ο συμβολαιογράφος, με  τη μπουκάλα στο  χέρι, κερνάει, για  ..άγνωστο  λόγο, τον  Κλώσσα, δεξιά  του, και  τον οδηγό λλά και ιδιοκτήτη της " Κοπέλας" Δημ. Χριστόπουλο – Καλομοίρη, που είναι  καθισμένος πίσω  από ένα  σακί με  εμπορεύματα, μια  στάμνα  και ένα  ακροκέραμο. Παραδίπλα, ο Μπούγαλης , τσαγκάρης  απ’ το Κλήμα.
 Όπως καθαρά  βλέπετε , η "Κοπέλα", δεν  είχε  και  πολλά..χαρακτηριστικά  αυτοκινήτου, σημερινού  τουλάχιστον, ήταν  ένα περίεργο και ..απίθανο "κιβώτιο" με  ρόδες, και  όμως  ήταν  ο ..σκαπανέας των  μετέπειτα  εξελιγμένων αυτοκινήτων που  έφεραν  πραγματική  επανάσταση στην πρόοδο της  ανθρωπότητας. Μετά βέβαια  από καμιά  δεκαριά  χρόνια , στα 1930-32 , η  "Κοπέλα" έχασε την …ομορφιά της  και τα  στολίδια  της, με  τα χρόνια  έφυγαν  κομμάτια  απ’ το "αμάξωμά" της , σε  σημείο που οι.."Λοιδορικιώτες" με  τη..σκωπτική παντα διάθεσή τους, να  την..βαφτίσουν και να  τη λένε "Το  ..ξεβράκωτο του…Καλομοίρη" … Έτσι , γύρω στα  1935 "παροπλίζεται" και  γύρω στα 1937 διαλύεται "εις τα εξ ων..συνετέθη" απ’ τις .. "ερευνητικές  διαθέσεις" του Γ. Καραχάλιου και της  γνωστής  παρέας του ..
Η δεκαετία  του  1920  και  οι  αρχές  της δεκαετίας  του 1930, ήταν οι πιο… "παραγωγικές" στον τομέα  του  αυτοκινήτου, τότε εμφανίστηκαν στο  χωριό μας ταξί, Λεωφορεία  και  φορτηγό .
Απ’ τους  παλιότερους αυτοκινητιστές  της  περιοχής μας ήταν  και ο Μαλανδρινιώτης  Αριστείδης  Πρωτόπαππας, με  το .. "κοβερτιμπλ" αυτοκίνητό του, που  είχε  και  αυτό  το όνομά του, "ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ".

 
Καμαρώστε  τα .. "Βαρδούσια" στην..αφετηρία, στον  Αντώνη, στο  ξεκίνημά τους για  κάποιο  δρομολόγιο Λιδορίκι – Ερατεινή, την  1-5-1928. Αν  λάβουμε  υπόψη την  ημερομηνία  της φωτογραφίας, μάλλον πρόκειται όχι για ..συνηθισμένο  δρομολόγιο, αλλά  για  κάποια Πρωτομαγιάτικη  εκδρομή , κάτι που  συνηθιζόταν  απ’ τους ..έχοντες  Λιδορικιώτες. Δίπλα  στον οδηγό, Αρ.Πρωτόπαππα, κάθονται ο κ. Μαργέλλος – Καφτάνιας και  η Μαρία Λαλαγιάννη – Ψιμάραινα και  πίσω συγγενείς  και  μέλη  των  οικογενειών των Θαν. και Αλ. Λαλαγιάννη.

Πολλοί  απ’ τους  φίλους  μας θα  αναρωτιούνται  φυσικά, πως  και  έδιναν  τότε  στα αυτοκίνητα  και  ονόματα, δεν είναι  δύσκολο να  πάρουν  απάντηση, απλά ήταν  κοντινή  η  εποχή των αμαξάδων που  έδιναν, πάντα , στα  ζώα  τους ονόματα, κάτι  τέτοιο  λοιπόν  έκαναν  και οι πρώτοι  οδηγοί  και  αυτοκινητιστές …
Στις  αρχές του  1930 , ο τότε  μεγαλέμπορος του χωριού μας  Θανάσης Λατσούδης , αγόρασε και ι .χ , μια "Μπουίκ", απ’ τον  τότε  Πρύτανη του  Πολυτεχνείου αείμνηστο  Κιτσίκη, λεπτομέρειες θα  σας  έχουμε σε  επόμενη  αναφορά μας .
Τη δεκαετία  όμως  του  1930, εκτός  από επιβατηγά και  ταξί,   στα  οποία  θα αναφερθούμε  εκτενέστερα στο  επόμενο , μια  κοινοπραξία εμπόρων  του  χωριού μας αποτελούμενη απ’ τους γνωστούς  Λιδορικιώτες  μεγαλεμπόρους  της  εποχής:  Θανάση  Λατσούδη, Δημ. Ευσταθίου, τον Δημ Ασημακόπουλο κ.α αγόρασαν ένα φορτηγό αυτοκίνητο για  τις  ανάγκες των  καταστημάτων  τους, με  οδηγό τον  Ευθ. Πίτσιο, αδελφό  του  μπάρμπα Θανάση .

Έτσι λοιπόν λύθηκε  το  πρόβλημα εφοδιασμού των  εμπορικών του  Λιδορικιού , που  μέχρι  τότε  γινόταν  με τους  αγωγιάτες απ’ την Ερατεινή στο  χωριό μας . Στη  φωτογραφία  μας  το  εν λόγω  φορτηγό γεμάτο από  εμπορεύματα με  προορισμό τα  Εμπορικά του χωριού μας . Η φωτογραφία είναι  βγαλμένη  σε  κάποια ..ολιγόλεπτη  στάση  του..μακρινού, τότε, ταξιδιού από  Ερατεινή. Εκτός  του  οδηγού , αριστερά στο πίσω μέρος , διακρίνονται  ο Κ.Ευσταθίου και ο δάσκαλος  Κ.Μίχος .


Την ίδια  περίπου  εποχή , μιλάμε  για  τέλη δεκαετίας ‘20 και  αρχές  δεκαετίας  ‘30 , κάνουν  την  εμφάνισή  τους  στο Λιδορίκι τα  περίφημα “ Φορτάκια “ όπως  έλεγαν  οι  χωριανοί μας τα  ταξί  της  εποχής , μάρκας FORD  με  το μουσαμά  και  τα  χαρακτηριστικά  φανάρια , που  διατηρήθηκαν , με  τα  χίλια…ζόρια , μέχρι  και  τη  δεκαετία  του ‘50 , ιδιοκτήτες ο Βασίλης  Ρέλλος και  ο Γιάννης  Μποβιάτσης .

Άμφισσα, 2  Ιουλίου  1933, το  "Φορτάκι" του  μπαρμπα Βασίλη Ρέλλου, σταθμευμένο μπροστά στο  "Ζυθεστιατόριον", μάλλον  "Η  Αμερική" , του  Κώστα  Κάζου, που  ήταν  ακριβώς  στην  πλατεία όπου  αργότερα ήταν το  Καφενείο του Μπιτώνη, με  τον  αξέχαστο σερβιτόρο τον Σταμάτη μέσα  στο  καφενείο "συστεγάζονταν" και  τα γραφεία  του  ΚΤΕΛ Φωκίδας, ένας  πάγκος δηλαδή ,  που  εκδίδονταν τα  εισιτήρια  και  κάποιο γραφείο.
Οι επιβάτες, που  είχαν πάρει  "αγώι" τον  μπάρμπα  Βασίλη ήταν ο Νικ.Ι. Πέτρου, με την  τραγιάσκα και  πίσω Ο Γ.Αλ. Μάρκος – Κακκαβάς .
 

Την  ίδια εποχή , δεκαετία  του  ‘30 , το  ίδιο  αυτοκίνητο , αλλά με..” καλοκαιρινή “…ενδυμασία , βγαλμένη  δηλαδή  την  μουσαμαδένια οροφή , σε  κάποια  μάλλον ..φωτογραφική  αποστολή του  αείμνηστου Κώστα  Ευσταθίου , που  ως  γνωστόν ήταν μανιώδης  φωτογράφος , και  σ’ αυτόν  οφείλεται  το  μεγαλύτερο  μέρος του  διασωθέντος προπολεμικού  φωτογραφικού  υλικού .
   Απ’ όσα γνωρίζουμε , ο Κώστας  αποτελούσε  μέλος  της  τότε διανοούμενης Λιδορικιώτικης  νεολαίας , που  απαρτιζόταν  από νεαρούς  Λιδορικιώτες , που άκουγαν κλασσική  μουσική , έγραφαν  στίχους κλπ. Δεν  είναι  δε  τυχαίο το  ότι  ο Κώστας και  ο Δημ. Καντζιός , που  ανήκε  κι’αυτός στην  ομάδα , είχαν τα  πρώτα  “ ερασιτεχνικά “ ραδιόφωνα , που  βέβαια λειτουργούσαν  με  μπαταρίες  αυτοκινήτου και  φυσικά έπιαναν μόνο  βραχέα και ίσως  και  μεσαία , και βέβαια , “ έπιαναν “ σταθμούς μόνο  αργά το  βράδυ και  μάλιστα  ξένους . Γι’ αυτά όμως  θα  μιλήσουμε  κάποιο άλλο  βράδυ , τώρα  να  γυρίσουμε  στα  “ αυτοκινητιστικά “ μας ..
   Το ίδιο ακριβώς “ Φορτάκι “ είχε  και ο μπάρμπα Γιάννης Μποβιάτσης , το..”αχτύπητο “ δηλαδή  ..ταξικό  δίδυμο  του  Λιδορικιού , αλλά και στην Ερατεινή ο αείμνηστος  Πατρώνος . Για το πως  λειτουργούσαν  τα  ταξί της  εποχής  εκείνης είναι θέμα για  το οποίο  θα μπορούσαμε  να  μιλάμε  ώρες και..ώρες , υπάρχουν δε πολλές  χαρακτηριστικές  ιστορίες από πραγματικά  γεγονότα , όπως π.χ όταν  κάποτε  “ κλάταρε “ κάποιο  , κάπου στη  διαδρομή από Ερατεινή  για Λιδορίκι  και  δεν  υπήρχε  ρεζέρβα , το  πρόβλημα “ μπαλώθηκε “ με  το  σακάκι του …οδηγού , μάλιστα  όπως  ακριβώς  το διαβάζετε , αντί για  σαμπρέλα , “ γέμισαν “ το  λάστιχο  με το  σακάκι και  το δρομολόγιο..εξετελέσθη.
 

Δεκαετία του  ‘50 , το  "Φορτάκι" με  αριθ.κυκλοφορίας 27-243 !!!, αραγμένο  καταμεσής στο  Αλωνάκι , μπροστά  στο “ ΚΑΦΕΓΑΛΑΚΤΟΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟΝ “ Η   ΔΩΡΙΣ του πατέρα μου Ευθυμίου  Γ.Καψάλη, και τον  μπάρμπα  Βασίλη να  ποζάρει  καμαρωτός, με  στυλ… "καουμπόϋκο"… Δυστυχώς , δεν  έχουμε  φωτογραφίες  και απ’ το  άλλο "Φορτάκι" του  μπάρμπα  Γιάννη Μποβιάτση, αλλά φανταστείτε  άλλο  ένα  ίδιο  δίπλα  σ’  αυτό και  έχετε  πλήρη..εικόνα.
   Οι δυο ταξιτζήδες  μας , καλόκαρδοι και  εξυπηρετικοί ατανάλωνε  αρκετά  τσιγάρα  ημερησίως είχαν , απ’ ό,τι  θυμάμαι δυο χαρακτηριστικά , που  προσωπικά , παρότι  παιδί τότε , μου  έχουν μείνει αναλλοίωτες εικόνες στο  μυαλό . Ο μπάρμπα  Βασίλης , απ’ όσο  ξέρω  δεν  κάπνιζε , αλλά ..κατανάλωνε αρκετά τσιγάρα κάθε  μέρα, πως; Είχε  διατηρήσει  το Αμερικάνικο  στυλ, και  μασούσε  συνέχεια καπνό, τον οποίο κράταγε στο  πλάι του  στόματος, δίπλα  στα  δόντια, και  βέβαια  κάθε  τρεις  και λίγο..έφτυνε  το…φαρμάκι..πολλές  φορές στις  παλάμες  του τρίβοντάς τις. Ο  μπάρμπα  Γιάννης είχε  το  δικό του χούι , που ξεγέλαγε  όσους  δεν  το  γνώριζαν , ενώ  λοιπόν   οδηγούσε , μονολογούσε  φωναχτά χειρονομώντας , έτσι  που  νόμιζε  κανείς  πως  μιλάει  με  κάποιον επιβάτη , ενώ όμως  ήταν  μοναχός  του …
Τώρα αν  θα  θέλαμε  να  σας  περιγράψουμε τα  .."μακρινά" ταξίδια των  λίγων  χιλιομέτρων, Λευκαδίτια, Κονιάκο κλπ , θα  ήταν  λίγο  δύσκολο, δεν  θα  μας  πιστεύατε, γιατί όι  δρόμοι  μας  ήταν  σε  τόσο  κακό  χάλι, που κι’ αυτές οι  κοντινές  διαδρομές ήταν ολόκληρα… ταξίδια..

 Έτσι λοιπόν  φτάσαμε  στο τέλος  της .. "πολύπαθης" δεκαετίας  του ‘40 , με  τα  τόσα  βάσανα  και τις  ταλαιπωρίες της και στις  αρχές  της δεκαετίας  του  ‘50 .
Η ζωή  , με  όλα  τα  σημάδια  του πρόσφατου .. "θλιβερού" παρελθόντος , άρχισε  σιγά ..σιγά να..τσουλάει , να  βρίσκει το ρυθμό της . Επόμενο  ήταν να  αρχίσουν  και οι  συγκοινωνίες  μας να ..οργανώνοντα. Στο  χωριό μας υπήρχαν  αρκετά  λεωφορεία , που  εκτελούσαν  τα  διάφορα  δρομολόγια  προς Αθήνα, Άμφισσα, Ναύπακτο και  Ερατεινή. Ιδιοκτήτες λεωφορείων, που  είχαν  σαν έδρα  το  Λιδορίκι, ήταν  ο Γιάννης  Ανδρεόπουλος, απ’ την  Ερατεινή, Γιάννης  Ράντος, με  καταγωγή  απ’ τη Γρανίτσα, Γιάννης  Μποβιάτσης, απ’ το  χωριό μας, Θαν. Ρέλλος, απ’ το  χωριό μας, που  είχε  και  το  μοναδικό  βενζινάδικο, ο Βασ. Ρέλλος απ’ τη Λεύκα (Μαυριάννη),  ο Θύμιος ο Πίτσιος, το  λεωφορείο  του  οποίου  το  πήρε  μετά  το  θάνατό  του  ο Δημ. Σιώκος, απ’ το  Δάφνο  αν  δεν κάνω  λάθος, τα  λεωφορεία  αυτά  βέβαια  ήταν… "στελεχωμένα", με  οδηγούς  και βοηθούς, έτσι  λέγαμε  τότε  τους  εισπράκτορες, απ’ την  περιοχή μας, δηλαδή απ’ το  Λιδορίκι  και  τα  γύρω  χωριά .

Δεκαετία  του  ‘50, το Μποβιατσαίϊκο λεωφορείο με  τον  οδηγό  του  το  Νίκο  Μποβιάτση. Κάποιοι  οδηγοί , αλλά και  βοηθοί , ανήκαν  στις  οικογένειες  των  ιδιοκτητών, Μποβιατσαίοι , Ρελλαίοι κλπ αλλά γενικά  το  προσωπικό ήταν απ’ τη..” γούρνα “ μας . 

Ό άτυχος Νίκος Σταματόπουλος , ήταν  οδηγός  στο  λεωφορείο  του  Ανδρεόπουλου που  ήταν πρώτος  μπάρμπας  του. Εδώ στο Αλωνάκι το  1951 , με  τον  Θανάση  Φωτόπουλο, πράκτορα του  ΚΤΕΛ για  πολλά  χρόνια.

Αναμνηστική  φωτογραφία οδηγών  και  εισπρακτόρων , της  εποχής, βγαλμένη  τον Φεβρουάριο του  1953  στον  Αντώνη. Από  δεξιά: Ανδρέας  Μαργέλλος – Ελλάδας, Θύμιος Γεωργουσόπουλος – Ταρανοθύμιος, Τάσος  Μπούτσικος από  Κονιάκο, Σταύρος Μαργέλλος – Κατροδαύλης, ο οδηγός  του  Λεωφορείου μπάρμπα Τριαντάφυλλος και  τελευταίος ο Κώστας  Ανέστος, που  θα  πρέπει  να  ήταν  οδηγός και ίσως και ιδιοκτήτης  του φορτηγού που  διακρίνεται  δίπλα  στο λεωφορεί.

Εδώ, πάλι  στη  δεκαετία  του  ‘50, το  παλιό 18άρι, έτσι  τα  λέγαν λόγω  αριθμού  θέσεων..καθημένων, στο  Αλωνάκι , φορτωμένο  και  έτοιμο  για  δρομολόγιο. Από  αριστερά  ο  οδηγός  Χαρ. Ζέκιος, ο βοηθός  Στάθης Λελίγγος, απ’ το  Μαλανδρίνο και μάλλον ο Αποστ. Καραχάλιος, απ’ το Παλιόκαστρο (Καρουτιανά  Χάνια  τότε).

Εδώ μια φωτογραφία  απ’ την πανηγυρική  υποδοχή του  πρώτου λεωφορείου που  έκανε  δρομολόγιο  στο Κροκύλειο . Ιστορική  στιγμή και  όπως  βλέπετε είχε  πράγματι πανηγυρικό  χαρακτήρα, με  την  παρουσία  των..τοπικών αρχών και  των ..Κροκυλειωτών βεβαίως..βεβαίως..

Πάλι στην ίδια  δεκαετία , ο Γιώργος  Μποβιάτσης ποζάρει μπροστά  στο  οικογενειακό  λεωφορείο , που  είναι “ αραγμένο “ απέναντι  απ’ το  σπίτι του , μπροστά  στην  Καραμητσαίϊκη μάντρα .
 

Ένα – ένα "φορτώνουν" τα  λεωφορεία για  τα  δρομολόγιά  τους. Από δεξιά  ο Θόδωρος  Τσιώτας, ο  βοηθός  του Θανάσης  Ράπτης, απ’ τη Σκαλούλα κι’ ο  Ανδρέας Ρέλλος  απ’ το  Λιδορίκι, ο  τελευταίος  με  το…καβουράκι , δεν  αναγνωρίστηκε .


Στο συγκοινωνιακό  προσωπικό, θα  πρέπει  να προσθέσουμε  και  πολλά  άλλα παιδιά της  περιοχής  μας, που  ανήκαν κυρίως  στον κλάδο  των  βοηθών , όπως π.χ. ο  Χρήστος  Ράπτης, απ’ τη  Σκαλούλα, γιος  του  μπαρμπα  Θανάση, ο οποίος έκανε  και  τον..φωτογράφο, συνεργαζόμενος  με  κάποιο φωτογράφο  Κουρμούση, αν θυμάμαι  καλά , απ’ τη  Ναύπακτο , ήταν  ακόμα  ο Γιώργος  ο Καφρίτσας, από Σρούζα- Πεντάπολη, ο Θαν. Γούρας, ο Σταύρος  Μαργέλλος, ο Ανδρέας Μαργέλλος, ο Θυμ. Γεωργουσόπουλος, ο Μπάμπης  Φαλίδας , ο Γιάννης  Αποστολόπουλος κ.α, οι  περισσότεροι  απ’ τους  οποίους εξελίχθηκαν  σε  οδηγούς  αλλά και ..ιδιοκτήτες.
Βέβαια η  συμπαθής  τάξη  των οδηγών και βοηθών, έδινε  μια  ξεχωριστή  νότα στη  Λιδορικιώτικη  ζωή ,γιατί είχαν..δικούς  τους  κώδικες  συμπεριφοράς,  θα  πρέπει ακόμα  να λάβετε υπόψη σας,  πως  στις  δεκαετίες  που  αναφερόμαστε, κάθε  βράδυ  στο  Λιδορίκι διανυχτέρευαν αρκετοί οδηγοί  και  βοηθοί, που  "έπαιρναν" πρωί – πρωί την  άλλη  μέρα  δρομολόγια.   Για  όλα  αυτά  όμως  αλλά και  τα “ υπέροχα “ ..ημερήσια ταξίδια , γιατί  κάπως  έτσι  ήταν  τα δρομολόγια  της  εποχής εκείνης , θα  μιλήσουμε  στη  συνέχεια ….

Κλασσική ..εικόνα  λεωφορείου (;) ‘αγονης  γραμμής σε  ώρα  δρομολογίου , όσο  για  την  κατάσταση  του  δρόμου , περιττεύουν  νομίζω  τα  σχόλιά  μας , η  φωτογραφία  μιλάει μόνη  της…

*  *  *

Εκείνο  λοιπόν  τον  καιρό , δεκαετίες  ΄50  και ‘60, το  Λιδορίκι  ήταν  στις  μεγάλες..φούριες  του, εμπορικό  κέντρο   της Δωρίδας, εξυπηρετούσε  βλέπεις  όλα  τα  ορεινά  Δωρικά  χωριά, και  τις  περισσότερες  μέρες  της  βδομάδας, υπήρχε .. "κυκλοφοριακό" πρόβλημα, αφού  κατέβαιναν  απ’ τα  χωριά οι  νοικοκυραίοι για να εφοδιαστούν με  όλα  τα  αναγκαία, τρόφιμα  κλπ.
 Απ’ τις  Λάκκες, που  ήταν  το  Γκομοζαίϊκο  μαγαζί, το  μεγαλύτερο  την εποχή  εκείνη, μέχρι  του Καραβάνα  το  γεφύρι, στη  στροφή  προς  τον Αντώνη, όπου  ήταν  το παλιό  μονοπώλιο, έβλεπες .. "παρκαρισμένα" δεκάδες, για  να  μην  πω  εκατοντάδες ι.χ , μουλάρια, άλογα και  γαϊδούρια, που  περίμεναν  να  αποτελειώσουν  τα  ψώνια  τα  αφεντικά  τους και  να  πάρουν  το δρόμο  της  επιστροφής .
Στο  Αλωνάκι  όμως , όπου ήταν  και το  γραφείο  του  ΚΤΕΛ, περίμεναν  αραγμένα και  τα λεωφορεία  που  θα  "έπαιρναν" κάποιο  δρομολόγιο  , απ’ τα  πολλά  που γίνονταν  καθημερινά  εκείνη  την  εποχή ,  Αθήνα , Άμφισσα , Ερατεινή , Ναύπακτο , χώρια  τα  δρομολόγια  των  "άγονων" γραμμών, Μουσουνίτσα, Γρανίτσα, Κονιάκο, Συκιά, Πενταγιού, Αρτοτίνα, Σώταινα, Δαφνοχώρι, Καλλιθέα, τα  οποία  βέβαια  γίνονταν  με  ..ειδικού  τύπου αυτοκίνητα, φορηγο..επιβατικά, που  είχαν  και  ηρωικά  ονόματα, Μιαούλης, Κανάρης  κλπ , δεν  ανήκαν  στο  στόλο του  ΚΤΕΛ, αλλά  ήταν  μεμονωμένες  ιδιοκτησίες  και  έφευγαν  κάθε  μεσημέρι , αφού  είχαν  έρθει  τα  δρομολόγια  του ΚΤΕΛ, και  μετέφεραν  τους  επιβάτες απ’ τα  γύρω  χωριά, όπου  για  να πας  έπρεπε να..μαρτυρήσεις, αφού  οι δρόμοι, αν  μπορούμε  να  τους ονομάσουμε  έτσι, έμοιαζαν  περισσότερο με..οργωμένα  χωράφια, γεμάτα  λάσπες, αυλάκια  και  πέτρες …

Άλλο ..μοντελάκι , λεωφορείου  άγονης  γραμμής , ιδιοκτησίας Χαρ. Φαλίδα , ο  οποίος  είναι και  στο  τιμόνι .


Όλα  λοιπόν  αυτά  τα .. "άγονα" ξεκινούσαν απ’ το  Αλωνάκι  κι’ αυτά , το  απογευματάκι, πήγαινα στα  χωριά και  διανυκτέρευαν  εκεί αφού  πρωί – πρωί , έπαιρναν από  εκεί δρομολόγιο  για  Λιδορίκι, φέρνοντας κόσμο για  ψώνια ή  για να  ταξιδέψουν.
 Βέβαια αυτά  τα .. "κοντινά" σε  χιλιόμετρα , αλλά  πολύ  μακρινά  σε..χρόνο, δρομολόγια , ήταν  σωστό  μαρτύριο, γιατί  απ’ τη  μια  μεριά  το  χάλι  του  δρόμου, κι’ απ’ την  άλλη η.. "ποιότητα" των  αυτοκινήτων έκαναν  ένα δίδυμο ταλαιπωρίας…αχτύπητο, θανατηφόρο ..
Βέβαια  μη  φανταστείτε  πως  και τα  λεωφορεία  του ΚΤΕΛ ήταν  κάτι  το..εξαιρετικό, μία  απ’ τα ίδια  ήταν, αφού  , ειδικά  τον πρώτο  καιρό, τα  "καινούρια" λεωφορεία, 18ρια  και  24ρια, έφταναν  στο ΚΤΕΛ αφού  είχαν  ..οργώσει  ολόκληρη  την  Ελλάδα, και  είχαν απλώς  …ψευτο..επισκευαστεί, κρύβοντας  έτσι  τις βαθειές …ρυτίδες  τους με  ένα  ..βάψιμο, ένα ..μπογιάτισμα ..
Με  αυτά  λοιπόν  τα  δεδομένα  , τα  ταξίδια , γενικώς , ήταν ένα  μακρύ..μαρτύριο για  τους  επιβάτες , που  βέβαια  δεν είχαν και  περιθώριο άλλης..επιλογής ..

  Ο Μποβιατσονίκος , στο  παλιό  Μποβιατσαίϊκο 24ρι.. 

Ας μπούμε  λοιπόν , απαρατήρητοι , σε  ένα  λεωφορείο της  εποχής και ας  κάνουμε  ένα  ταξίδι  απ’ το  Λιδορίκι  στην  Αθήνα. Το  δρομολόγιο  ξεκινούσε  το  πρωί, ώρα 8-9, απ’ το  Αλωνάκι, πάντα  με  κάποια  καθυστέρηση, γιατί  έπρεπε  να  περιμένουμε  να  έρθουν όλα  τα "άγονα" απ’  τα  γύρω  χωριά, που  σίγουρα  θα  είχαν  κάποιους επιβάτες για  Αθήνα, Άμφισσα κλπ .
Επειδή  οι  θέσεις  ήταν  λιγοστές, όταν  υπήρχαν  πολλοί  επιβάτες, υπήρχαν  και  τα  καρεκλάκια, μάλιστα , όπως  στα  νοσοκομεία  έχουν  τα  ράντζα, όταν  δεν υπάρχουν  κρεβάτια για  τους  ασθενείς, έτσι  και  στα  λεωφορεία, άμα  δεν έφταναν  οι  θέσεις, το  πρόβλημα  το έλυναν  τα  καρεκλάκια , που  ήταν διάφορα μικρά  καθίσματα, όχι και  ιδιαίτερα…αναπαυτικά, που  τοποθετούνταν  στο  διάδρομο, μεταξύ  των  καθισμάτων και  έτσι δημιουργούνταν  το..αδιαχώρητο, βέβαια  και  για  το  καρεκλάκι το εισιτήριο ήταν  το  ίδιο, και  όλοι  οι.. "καρεκλάκηδες" είχαν τα  μάτια  δεκατέσσερα μήπως  και κατέβη  κανένας σε κάποο ενδιάμεσο  προορισμό , για  να  ..αρπάξουν  τη  θέση .
Ανάλογα λοιπόν  με τις ..καιρικές  συνθήκες , ήταν και  τα  προβλήματα  των  επιβατών, αν ήταν  χειμώνας  και  έκανε  κρύο τότε …τουρτούριζαν  απ’ την  παγωνιά και  έτσι  όπως  ήταν  "παστωμένοι" ο ένας  πάνω στον  άλλο, πιάνονταν  με  το  πολύωρο  ταξίδι. Βέβαια, για  λόγους..αναγκών, γίνονταν  και  οι απαραίτητες στάσεις, σε  έρημα  μέρη, που  είχαν  θάμνους  και  δέντρα για  κάλυψη  του…θεάματος. Αυτά τα…διαλείμματα, είχαν  τη  χάρη  τους αλλά  και  έμειναν και  στην ιστορία .
Θυμηθείτε  τη  φράση "κατούρα  να  φύγουμε"; έχει  τη  ρίζα  της απ’ τα δρομολόγια  αυτά  κι’ απ’ τις στάσεις  που  γίνονταν  για  τις  ανάγκες  των  επιβατών. Όταν έπρεπε να γίνει  στάση, κι’ αυτό  ρυθμιζόταν  απ’ τους…επιβάτες , ανάλογα  με την…αναγκαιότητα  της…περίπτωσης .. , παραμέριζαν  τα καρεκλάκια, και  οι  επιβάτες  έβγαιναν , κακήν ..κακώς, και σκορπίζονταν  πίσω  απ’ τους  θάμνους  και  τα  δέντρα που υπήρχαν, ενώ ο βοηθός, κοντρολάριζε τους επιβάτες  που  κατέβαιναν, αν  και  κατέβαιναν όλοι συνήθως, και  κράταγε  λογαριασμό, για  να  ξέρει τον  αριθμό . Όταν  λοιπόν τελείωνε ο..χρόνος, ο  οδηγός έμπαινε   καθόταν  στη θέση και  κορνάριζε, για  να  μαζευτούν  οι σκορπισμένοι  στα  χωράφια επιβάτες, όταν  μαζεύονταν, ο  βοηθός έκανε  κοντρόλ, και  συνήθως  κάποιος ή  κάποιοι  έλειπαν, λόγω…καθυστέρησης, οπότε  κατέβαινε  απ’ το αυτοκίνητο, και ..διερευνούσε  τα..πέριξ δέντρα  και  κυρίως  τους  θάμνους, και  όταν  έβλεπε κάποιον που  είτε  καθυστέρησε  να κατέβει και…αργούσε, μισοκρυμμένο  στους  θάμνους  φώναζε το  περίφημο : "Άντε ρεεεεεε, κατούρα  να  φύγουμε"… που έχει  μείνει πια  στην  ιστορία ..
Εκτός όμως  απ’ την  χειμωνιάτικη  παγωνιά , το  καλοκαίρι, είχαμε  άλλο  βάσανο, λιώναμε απ’ τη  ζέστη, φανταστείτε  σε  ένα  αυτοκίνητο 24 θέσεων  να  υπάρχουν, με  τα  καρεκλάκια κλπ, 35 άτομα, οπότε  η  ατμόσφαιρα  για  πολλούς  και … διαφόρους  λόγους, γινόταν  αποπνικτική, άσε  που  αν το  λεωφορείο  ήταν  φορτωμένο, μόλις  έπιανε λιγάκι ..ανηφόρα, ζεσταινόταν  η  μηχανή και  ο  οδηγός, έψαχνε  να  βρει κανένα  δέντρο  στο  δρόμο, για  να  βολευτούν  οι  επιβάτες, και  έκανε στάση να κρυώσει  λίγο  η  μηχανή, αφού τα  ψυγεία ήταν  χιλιο..κολλημένα και  συνήθως τρύπια  απ’ την  πολυκαιρία ..

Το  Μποβιατσαίϊκο 32άρι , πολύ αργότερα  απ’ την  εποχή  που  περιγράφουμε . Δίπλα  καμαρώνει  ο Γιώργος  Μποβιάτσης

Γι΄αυτές τις  περιπτώσεις οι  οδηγοί  φρόντιζαν να  έχουν πάντα  μαζί  τους "λουκουμάκια", μάλιστα  λουκουμάκια , κι’ όταν έχανε  νερά το  ψυγείο και  κάναμε  στάση , όταν  ρωτούσαμε  τι  συμβαίνει ακούγαμε  τη  στερεότυπη  απάντηση: Θέλει  το "λουκουμάκι" του , και πράγματι  έτσι  ήταν τα  πράγματα, οι.. "πιλότοι" (κυβερνήτης  και..συγκυβερνήτης) κατέβαινα  και  αφού  επισημαίνανε  που  ακριβώς  έτρεχε  το  ψυγείο το.. "θεράπευαν" βουλώνοντας  τη  τρυπίτσα  με το… "λουκουμάκι", βέβαια  αν το  ταξίδι  ήταν  μακρινό, δεν έφτανε  ένα  μόνο  λουκουμάκι, γι’΄αυτό υπήρχε  πάντα λουκουμο…καβάντζα, όπως  επίσης υπήρχαν και  τα  απαραίτητα υλικά  και σύνεργα για  το.. "μπάλωμα" της  σαμπρέλας του λάστιχου , σε  περίπτωση κλαταρίσματος, γιατί αυτές  οι  ζημιές  γίνονταν  συνήθως  στις…ερημιές … οπότε κατεβαίναμε  όλοι, σήκωναν το  αυτοκίνητο  στο  γρύλο και αν  μεν  υπήρχε ρεζέρβα, έχει  καλώς, η  περίπτωση ήταν..απλό…ευχέλαιο ,  αλλιώς …γινόταν  κανονική …λειτουργία μετά …δοξολογίας, με  καντήλια, αγίους  και  όλα  τα  σχετικά ..και  τότε  έβγαιναν   τα  σχετικά  συμπράγκαλα, “ σολισιόν “ και..”μπαλώματα, σολισιόν λέγανε  την ειδική  κόλλα, και  μπάλωμα το ειδικό  μπάλωμα  που  κολλούσαν  πάνω  στην  τρύπα και  γινόταν η  επισκευή, τώρα στην περίπτωση που  καθοδόν, μας  έπιαναν δυο …λάστιχα, τότε η  λειτουργία ήταν…αρχιερατική, καταλαβαίνετε…και  να  φανταστείτε  όλα  αυτά  να  γίνονται  κάτω  από  βροχή ή  χιόνι  ή  και  αφόρητη  ..ζέστη, ούτε  στο  χειρότερο  εχθρό  μας…που  λένε.
Αν  λοιπόν  όλα  εξελίσσονταν ..κανονικά, χωρίς παρατράγουδα, Θεού δηλαδή  θέλοντος, κι’ αφού  σε  κάθε  χωριό  και  διασταύρωση κάναμε  στάση  για  να  πάρουμε  επιβάτες, αν  υπήρχαν, και  αφού  είχαμε  ξεπεράσει τα δύσκολα..σημεία, την ανηφόρα  στο “ ανάθεμα “ το  καλοκαίρι με την πολλή  ζέστη , και  τα  “ παλάτια “ το χειμώνα, γιατί  πάντα  εκεί  κρατάει  χιόνι, φτάναμε  μετά  από δίωρο και, ταξίδι, στην  Άμφισσα, όπου  γινόταν στάση, παίρναμε και  τυχόν επιβάτες  που  υπήρχαν, αν  βέβαια  υπήρχε  χώρος και  συνεχίζαμε το..ταξίδι  μας με επόμενο  σταθμό στην  ταβέρνα  του  Καραθανάση στην…Αράχωβα …

  Η πασίγνωστη  στους  τότε  ταξιδιώτες  ταβέρνα  “ Καραθανάση “ όπως  είναι  σήμερα .

Πριν όμως  φύγουμε  απ’ την  Άμφισσα , θα  πρέπει  να  θυμηθούμε  το  τι  γινόταν στη  διαδρομή , από  Λιδορίκι μέχρις  εκεί , γιατί  το  λεωφορείο , έπαιρνε  επιβάτες  από  κάθε  διασταύρωση , Πεντάπολης , στου  Δούκα  όπως  τη  λέγανε , επειδή ήταν  κοντά   στο  σπίτι  του  Δούκα , στο  παλιό χάνι  του  Κόταρη , που  τώρα ήταν αλευρόμυλος και παραδίπλα  είχε  και  πτηνοτροφικούς  θαλάμους αι  στο  οποίο έρχονταν  και  περίμεναν επιβάτες από  Βραίλα  και  παραμέσα χωριά , μετά στο  παλιό χάνι Καρανάσου , που  είναι  κάτω απ’ το  Μαλανδρίνο , όπου  περίμεναν επιβάτες  από Αμυγδαλιά , Σώταινα  , Μηλιά κλπ , μετά  η  στάση  ήταν  στην  ένωση  Ερατεινής , από  εκεί  και  πέρα δεν  είχαμε  στάσεις , εκτός  αν  είχε  κενές θέσεις  και  παίρναμε κανένα  επιβάτη  από Βουνιχώρα  και  Αγιά Θυμιά για  Άμφισσα .
Βέβαια , το  λεωφορείο που  έφευγε  απ’ το  Λιδορίκι για  Αθήνα έπαιρνε  και  επιβάτες  απ’ την Άμφισσα , γι’ αυτό  πολλές  φορές αρκετές  θέσεις έμεναν  κενές  μέχρι  την Άμφισσα , απ’ όπου  έμπαιναν οι  επιβάτες , ας  σημειώσουμε  βέβαια  πως η  στάση  στην  άμφισσα , μέχρι  να  τακτοποιηθούν  οι  επιβάτες , είχε  κάποια  καθυστέρηση , γιατί , όπως  λέγαν τα  δρομολόγια , είχαν  ανταπόκριση με τοπικά  δρομολόγια  που  έφερναν  επιβάτες για  Αθήνα .
Ευτυχώς , το  πρακτορείο του  ΚΤΕΛ , ήταν  στην  πάνω  πλευρά  της  πλατείας και  στεγαζόταν μέσα  στο  καφενείο του Μπιτώνη ή Μπετώνη , όπου  μπορούσαμε  να  δροσιστούμε  με  κανένα  αναψυκτικό ή  να πιούμε  καφέ , θυμάμαι  μάλιστα  το  σερβιτόρο του  καφενείου , τον Σταμάτη , αν  δεν  κάνω  λάθος , που  ήταν χαρακτηριστικός  τύπος σερβιτόρου , και  φώναζε απ’ έξω δίνοντας  τις  παραγγελίες σ’ αυτόν που  τις  ετοίμαζε , χρησιμοποιώντας , για  τους  καφέδες και  Τούρκικα , φώναζε π.χ . για  τον  βαρύ γλυκό  καφέ : “ Μπιρ καφέ καϊμακλη , τσοκ σικερλί “ , αν  θυμάμαι  καλά , κάτι  που  μου  έκανε  εντύπωση  και  είχα  ρωτήσει  τι  ακριβώς  λέει , και  απ’ όσο  θυμάμαι  μου  είχαν πει  πως  είναι  Τούρκικα και  σήμαινε :’Ένα  καφέ βαρύ  , με  καϊμάκι πολύ  γλυκό “ , δίπλα  ακριβώς  ήταν  και  το  ξενοδοχείο και  εστιατόριο “ Η  Αμερική “ του  Κων. Κάζου , απ’ τις  Καρούτες , και αν  κανένας  πείναγε μπορούσε  να  φάει  κάτι , αν και  όλοι κάναμε  όρεξη  για  κοκκινιστό και  κόκκινο  κρασί στου  Καραθανάση , στην  Αράχωβα .
Ε , με  όλα  αυτά πέρναγε  η ώρα  χωρίς  να  το  καταλάβουμε και  συνεχίζαμε  το..ταξίδι μας  για την Αράχωβα …
Φτάνοντας  λοιπόν  στην  Αράχωβα, μεσημεράκι, κουρασμένοι απ’ το  ταξίδι αλλά  και…πεινασμένοι οι  επιβάτες , περίμεναν  πως  και  πως να  σταματήσει  το  λεωφορείο , στην  ταβέρνα  "ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗ",  δεν  ξέρω αν ήταν  η  καλύτερη  ταβέρνα στην  Αράχωβα, ήταν  όμως  σίγουρα η  ” μόνιμα ..συμβεβλημένη “ με  τα ..πληρώματα των  λεωφορείων , οδηγούς και  βοηθούς ..
Άραζε λοιπόν  μπροστά  στο  μαγαζί, πάνω  στην  πλατεία αφού  τότε  η κίνηση στην  Αράχωβα ήταν  περιορισμένη, βλέπεις δεν  είχε γίνει ακόμα το  χιονοδρομικό κέντρο και λόγω  των  κακών  δρόμων και οι  επισκέπτες  στους  Δελφούς  ήταν  λιγότεροι, η  στάση  στην  Αράχωβα  ήταν  πολύ…αγαπητή, και  όλοι ανυπομονούσαν  να  φτάσουμε, η  δε  ταβέρνα  του “Καραθανάση“ ήταν  το  Αραχωβίτικο σημείο  αναφοράς, όλα  δε τα  λεωφορεία της  εποχής  εκείνης, είχαν πάνω  απ’ τον  οδηγό, στον  καθρέφτη  σχετικές   φωτογραφίες ..δείτε  μερικές ..

 Αράχωβα , 1-6-1950  , ο Θόδωρος  Τσιώτας με  το  βοηθό  του , τον  Μπάμπη  Φαλίδα , δεκαεξάχρονο ή  δεκαεφτάχρονο , μπροστά  στην  ταβέρνα ..

Ο αείμνηστος Γιάννης  Ράντος , ιδιοκτήτης και  οδηγός , με  το  βοηθό του , τότε , Γιάννη Αποστολόπουλο , μπροστά  στου  Καραθανάση .

Τέλος δεκαετίας  του  ‘40, μπροστά  στο "καινούργιο" τρόπος  του  λέγειν, DODGE, το Νάϋλον, όπως το  έλεγαν, γιατί  κυκλοφόρησε  την  εποχή που  κυκλοφόρησαν  και  τα  πρώτα  είδη  από  πλαστικό νάϋλον,  δυο  αξέχαστοι  φίλοι, ο   μπάρμπα  Βασίλης Τσινταβής, πράκτορας του  ΚΤΕΛ στην  Αθήνα, με τον Θόδωρο  Τσιώτα, στην  Αράχωβα, φυσικά  μπροστά  στου  Καραθανάση, πίσω  δεξιά  διακρίνεται  ..φτιάχνοντας  τη…χωρίστρα του ο Κώστας  Χαρδαλούπας, βοηθός  τότε  του  Θόδωρου.

Με το  που  σταμάταγε λοιπόν  το  λεωφορείο , τρέχαμε  όλοι  να  πιάσουμε  τραπέζι , αν  και  η στάση  στην Αράχωβα ήταν …μακράς  διαρκείας , αφού είχαμε…τσιμπούσι  δυνατό ..και  φυσικά  το  ίδιο είχαν  και  ο  οδηγός  με  το  βοηθό  του, φιλοξενούμενοι  φυσικά  του  μαγαζιού…
Το  τι  γινόταν  με  την  είσοδο  στο  μαγαζί , πιστεύω να το  υποψιάζεστε, χαμός  κυριολεκτικά , όλοι  βιάζονταν να  παραγγείλουν, είχανε  λυσσάξει  στην  πείνα  τόσες  ώρες, ο  σερβιτόρος ένας, βοήθαγε  βέβαια και  η  γυναίκα  του καμιά  φορά  κι’ ο  μάγειρας, και  έτσι  βολευόταν  η κατάσταση. Βέβαια  την  τιμητική  του είχε το  κοκκινιστό με  συνοδεία  κόκκινου  ντόπιου  κρασιού, που έβγαινε  απ’ τα  αμπέλια  που  τα  βλέπαμε  στο  δρόμο φυτεμένα  πάνω  στις…σάρες, που  κατέβαιναν  απ’ το  βουνό, πολύ  καλό όμως  μπρούσκο  κρασί, που  βέβαια  λόγω  ζέστης  σε…νάρκωνε …

Τελειώνοντας  λοιπόν  το “ τσιμπούσι “ , και  το ταξιδιωτικό  μας  διάλειμμα , γινόταν  …” προσκλητήριο “ επιβατών , αν  και εδώ  δεν  είχαμε..” σκόρπισμα “ μέσα  στους  θάμνους  και  τα  δέντρα , συνεχίζαμε το  ταξίδι  μας , από Ζεμενό  για  Λειβαδιά , σε δρόμο  που δεν  είχε  καμιά  σχέση  με  το  σημερινό , ήταν στενός  και  γεμάτος  λακκούβες , και  περνούσε χαμηλά  στη  ρεματιά.
Φτάνοντας  στη  Λειβαδιά , γινόταν  ένα  μικρό  διάλειμμα, για  καφέ  ή σουβλάκια, ήταν  η …πηγή  στο  καλαμάκι - σουβλάκι, κάτι  που  έμεινε  σαν …σλόγκαν και  το  συναντάμε ακόμα  και  σήμερα σε  πολλά  σουβλατζίδικα, που  διαφημίζουν το  σουβλάκι τους σαν  “ σουβλάκι  Λειβαδιάς “ .
Συνεχίζοντας  το  δρόμο  μας , σε  δρόμο όχι  ιδιαίτερα καλό , περνώντας  μέσα  απ’ τον Αλίαρτο, πάντα  απ’ τον  παλιό  δρόμο που  υπήρχε, με  στροφές και  μικρό  φάρδος, περνάγαμε  Θήβα  και αργά  το  απόγευμα,  κατεβαίναμε  τη κατηφόρα στην  Κάζα, όπου  γινόταν ένα  ακόμα  διάλειμμα, για  καφέ, αναψυκτικό ή  γιαούρτι και  για  οποιαδήποτε  άλλη..ανάγκη μας και αργά πλέον το  απόγευμα, φτάναμε  στην Αγιά Σωτήρα, πράγμα  που  σήμαινε  πως  το  πολύωρο..ταλαιπωρικό ταξίδι  μας , έφτανε  , στο τέλος  του , επί  τέλους !!
Μπαίνοντας πια  στην  Αθήνα, ο ήλιος είχε ..πέσει, κόντευε να  σουρουπώσει, και  το  τέρμα  μας  ήταν φυσικά  στο  πρακτορείο, που το  θυμάμαι  παλιότερα  στη Μητρόπολη  δίπλα, ενώ  τώρα ήταν  απέναντι απ΄το  Περοκέ, στην οδό Βίκτωρος Ουγκώ, λίγο  παρακάτω  απ΄την πλατεία  Καραϊσκάκη, πάνω  στο  δρόμο προς  τον  σταθμό  Λαρίσης .
Προσωπικά, το μέρος  με  βόλευε συγκοινωνιακά, γιατί ακριβώς  μπροστά  περνούσε  το τραμ και αργότερα  το  τρόλεϊ Καλλιθέα – Σταθμός  Λαρίσης, γιατί  φιλοξενούμουνα  στην αδερφή  της  μάνας  μου  που  έμενε  στην Καλλιθέα στη  Χαροκόπου …

 Λιδορίκι  1951 , το  '” Ανδρεοπουλαίϊκο “ λεωφορείο ..αραγμένο  καταμεσής στο  Αλωνάκι , ετοιμάζεται  για  δρομολόγιο , αριστερά  ο οδηγός Νίκος  Σταματόπουλος, ανιψιός  του Γιάννη Ανδρεόπουλου , απ’ την  Ερατεινή, και  ο Θανάσης  Φωτόπουλος, πράκτορας του  ΚΤΕΛ , δυστυχώς και  οι  δύο  έχουν  φύγει  απ’ τη  ζωή …

Έτσι λοιπόν  τελείωσε το…οδοιπορικό Λιδορίκι – Αθήνα, του παλιού  καλού  καιρού, βέβαια υπάρχει  και η.. "αντίστροφη" πορεία  του  ταξιδιού, Αθήνα – Λιδορίκι, αλλά γι’ αυτό  φρόντισε  ο  αγαπητός  φίλος Θύμιος  Βασ. Τσινταβής , που  μας  έστειλε  μια  υπέροχη  ..ανάμνησή του, από  ένα  τέτοιο ταξίδι , αλλά αυτό κάποιο  άλλο  βράδυ .