Ο γάμος τα χρόνια του 1950 στο Τρίστενο

του Βασίλειου Νικολέτου

Την πενταετία 1950- 55 που ήμουνα στο χωριό, έγιναν πέντε γάμοι του Χαράλαμπου Θεοδ. Κούτρα με τη ζωή Νικ. Θεοχάρη από την Κερασιά. Η στέψη έγινε στην Κερασιά και το γλέντι στο Τρίστενο, το κούτρέικο σπίτι του Ζαρμακούπη δίπλα στην Πουρνάρα. Θυμάμαι πολύ έντονα τον μπάρμπα μου το Θόδωρο και πατέρα του γαμπρού πόσο ωραία τραγουδούσε. Ελεγε αυτός πρώτος το στίχο και επαναλάμβαναν οι άλλοι. Οργανα δεν υπήρχαν. Δεύτερος γάμος ήταν της Σοφούλας Χρι. Κολονέλου με τον Αθανάσιο Αδρασκέλα από την Κερασιά. Η στέψη έγινε στη Μεταμόρφωση Σωτήρος του Τριστένου και το γλέντι στο προικώο σπίτι της νύφης, το πρώην σπίτι του «Ζωγράφου». Εδώ θυμάμαι τον Παπαγιάννη από το Διχώρι που έπαιζε το κλαρίνο όλη την ημέρα και όλη τη νύχτα και χόρευαν οι συνδαιτημόνες. Τρίτος γάμος ήταν της Θεοδώρας Ιωάν. Κολονέλου με το Χρήστο Ράμμο από την Κερασιά. Οι αρραβώνες, η στέψη και το γλέντι έγιναν στο Τρίστενο στην εκκλησία και στο πατρικό σπίτι της νύφης. Εδώ θυμάμαι τους οργανοπαίκτες Γεώργιο Κατσόγιαννο (βιολί) και Γιάννη Καρρά (κιθάρα) από την Πενταγιού. Τέταρτος γάμος ήταν της Σωτηρίας Χριστ. Κολονέλου με τον Παναγιώτη Ξυλάγγουρα από την Πενταγιού. Η στέψη έγινε στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Τριστένου και το γλέντι στο πατρικό σπίτι της νύφης. Ο πέμπτος γάμος ήταν της αδελφής της Πολυξένης με τον Αλέξανδρο Βελέντζα από το Διχώρι. Από τους δύο τελευταίους δεν θυμάμαι πολλά γιατί δεν συμμετείχα, ήταν καλοκαίρι και ήμουνα στο βουνό με τά γιδάκια μου.

Γάμος στο Υψηλό Χωριό, 1926

 Στους γάμους γίνονταν πολλά τελετουργικά - εθιμοτυπικά τα οποία δεν θυμάμαι και δεν μπορώ να περιγράψω. Θυμάμαι ότι η πρόσκληση στο γάμο γινόταν με ένα ξύλινο βαρελάκι κρασί,τσίτσα το έλεγαν. Γέμιζαν αυτό το βαρελάκι με κρασί και έστελναν ένα παιδί από σπίτι σε σπίτι. Το παιδί έλεγε σε όποιον του άνοιγε «είστε καλεσμένοι στο γάμο» (από τη νύφη η το γαμπρό ανάλογα). Ο σπιτονοικοκύρης / κυρά έπινε μία γουλιά κρασί ευχόμενος η ώρα η καλή και έτσι αποδεχόταν την πρόσκληση. Προσκαλείτο όλο το χωριό. Γίνονταν πολλές προετοιμασίες και τελετουργικά την εβδομάδα πριν την Κυριακή του γάμου. Η οικογένεια της νύφης είχε τις περισσότερες φροντίδες και έφερε το μεγαλύτερο βάρος. Στο σπίτι του γαμπρού ή της νύφης όπου θα γινόταν το γλέντι ετοίμαζαν το τραπέζι. Η οικογένεια του γαμπρού ή της νύφης έσφαζε ενα τραγί η κριάρι και αφού έκοβε το κρέας σε μικρά κομμάτια το έβαζε μέσα στο πλοία το κάκαβο μετά το βράσιμο του κρέατος έριχναν στο ζουμί μπόλικα μακαρόνια ρύζι ή πατάτες για να χορτάσει ο κόσμος Αυτό ήταν το βασικό φαγητό του τραπεζιού το οποίο συμπλήρωναν διάφορες πίτες ντολμάδες τυρί και ψωμί πλιατοκάκαβο. Μετά το βράσιμο του κρέατος, έριχναν στο ζουμί μπόλικα μακαρόνια, ρύζι η πατάτες για να χορτάσει ο κόσμος. Αυτό ήταν το βασικό φαγητό του τραπεζιού, το οποίο συμπλήρωναν διάφορες πίτες, ντολμάδες, τυρί και ψωμί. Πλιατοκάκαβο ήταν ένα μεγάλο καζάνι που είχε κάθε οικογένεια όπου μέσα σε αυτό η κάθε νοικοκυρά έβαζε και έβραζε τα άπλυτα ρούχα για να πλύνει, ήταν ένα είδος πλυντηρίου.

Εδώ πρέπει να πούμε ότι συνεισφορά στο τραπέζι είχαν οι περισσότεροι χωριανοί και κυρίως οι συγγενείς. Πήγαιναν στο τραπέζι πίτες, ντολμάδες, τυρί, ψωμί και ότι άλλο τρόφιμο είχαν. Το μυστήριο του γάμου (η στέψη) γινόταν στην εκκλησία του χωριού της νύφης και το τραπέζι-γλέντι στο χωριό και σπίτι όπου θα κατέληγε η για κατοικία το ζευγάρι. Ο γάμος (στέψη) γινόταν την Κυριακή το πρωί στην εκκλησία μετά τη θεία λειτουργία και το γλέντι με πολλά τελετουργικά στο σπίτι με μεσημεριανό τραπέζι και τελείωνε αργά το βράδυ νύχτα. Υπήρχε και το έθιμο τη Δευτέρα και Τρίτη οι νεόνυμφοι δεν έβγαιναν από το σπίτι. Εάν η νύφη ήταν από άλλο χωριό μπροστά από το γαμπρό και τη συνοδεία του που πήγαινε να πάρει τη νύφη, προπορευόταν αγγελιοφόρος νεαρός με μαντήλι μαξιλάρι στο χέρι προκειμένου να αναγγείλει στη νύφη ότι ο γαμπρός έρχεται. Ηταν ο σκαιχιάρης. Το ίδιο συνέβαινε και με την επιστροφή του γαμπρού με τη νύφη οπότε ο αγγελιοφόρος ανακοίνώνε στους συγγενείς του γαμπρού ότι η στέψη έγινε και το ζευγάρι έρχεται. Ετσι ξεκινούσε το γαμήλιο γλέντι που συνήθως τελείωνε τα ξημερώματα της Δευτέρας.

Παροιμία: Όλα του γάμου δύσκολα κι η νύφη γκαστρωμένη.

Αθήνα  20- 5- 2019

 Βασίλειος Κ. Νικολέτος

 εκ Τρίστενου  Δωρίδος

Πηγή: εφημ. Πενταγιώτικοι Στοχασμοί ΑΦ 118 

Αξίζει επίσης να διαβάσετε:

Ο παραδοσιακός γάμος
Προξενιό, αρραβώνας και γάμος στην Αρτοτίνα