Η επίσκεψη του Συλλόγου Κροκυλιωτών στο Εβραϊκό Μουσείο

Κυριακή πρωί στις 29 Δεκεμβρίου, λίγες μόλις μέρες πριν το κλείσιμο του 2019,  ο Σύλλογος Κροκυλιωτών Ο Μακρυγιάννης προγραμμάτισε μία επίσκεψη στο Εβραϊκό μουσείο, προκειμένου να δει από κοντά τα εκθέματα αλλά και την έκθεση "Οι Καλοί Ποιμένες. Αρχιερείς και Αρχιραβίνοι Μπροστά στο Ολοκαύτωμα». Ο χρόνος - μέσα στις γιορτές - ενδεχομένως να μην ήταν ο καταλληλότερος για μία τέτοια επίσκεψη, ήταν όμως απαραίτητη να γίνει, αφ' ενός μεν γιατί έχει Κροκυλιώτικο ενδιαφέρον, αφετέρου διότι μεγάλα χρονικά περιθώρια δεν υπήρχαν (διαρκεί μέχρι τις 23 Ιανουαρίου 2020). Την συγκεκριμένη μάλιστα Κυριακή υπήρχε η διαθεσιμότητα από πλευράς μουσείου για μία πολύ ενδιαφέρουσα ξενάγηση σε όλους τους χώρους. 

Με λίγα λόγια, η έκθεση που αφορά την δραστηριότητα αρχιεραίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας υπέρ των εβραίων στη διάρκεια της Κατοχής και αμέσως μετά τη λήξη της, διερευνά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες μέλη του ανώτερου χριστιανικού κλήρου και επιφανείς ραβίνοι αποφάσισαν και ενήργησαν με διάφορους τρόπους, για να συνδράμουν τους καταδιωκόμενους εβραίους τα χρόνια του ναζιστικού διωγμού. Η έκθεση πράγματι πέτυχε να παρουσιάσει κάθε προσπάθεια διάσωσης, κάθε χειρονομία συμπάθειας ή συμπαράστασης, μικρότερη ή μεγαλύτερη, από πλευράς κλήρου για να τιμήσει και να εμπνεύσει. Οι ιστορίες αυτές εικονογραφούνται με πρωτότυπα αντικείμενα που ανήκαν σε μερικούς από τους ιεράρχες και συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση. Το ενδιαφέρον τώρα από πλευράς Κροκυλείου, ήταν ότι σημαντικό τμήμα της έκθεσης είναι αφιερωμένο στη δράση του ραβίνου Αθηνών Ηλία Μπαρζιλάι, με αναφορά στη φυγάδευσή του στο Κροκύλειο το χειμώνα του 1943-44.

Αντικείμενα από επιζήσαντες των στρατοπέδων συγκέντρωσης

Η ομάδα των Κροκυλιωτών ήταν μικρή, μιας και ο βροχερός καιρός σε συνδυασμό με άλλες υποχρεώσεις των γιορτών, υποχρέωσαν αρκετά άτομα που εκδήλωσαν ενδιαφέρον αρχικά, να ακυρώσουν τη συμμετοχή τους.  Συνοδός της ομάδας μας, ήταν ο εγγονός του ραβίνου Μπαρζιλάι, ο κ. Νισσήμ Μπενμαγιώρ, που το καλοκαίρι του 2016 πραγματοποίησε ομιλία σε εκδήλωση του Συλλόγου Μακρυγιάννη, στο Κροκύλειο. Η ξενάγηση στο μουσείο (που έχει συμπληρώσει 40 χρόνια λειτουργίας), ξεκίνησε από το ισόγειο και συνεχίστηκε προς τα επάνω με επίσκεψη σε 7 συνολικά επίπεδα που περιλαμβάνουν περισσότερα από 10.000 αυθεντικά αντικείμενα, υλικά κατάλοιπα της 2.300 ετών εβραϊκής ιστορίας και παράδοσης στην Ελλάδα.

Οι πληροφορίες πολλές και ενδιαφέρουσες και μαζί τα εκθέματα, λάβαμε μία πολύπλευρη εικόνα της ιστορίας, της λαογραφίας, της θρησκευτικής τελετουργίας αλλά και τη καθημερινής ζωής των εβραίων της Ελλάδας. Ιδιαίτερη αίσθηση μας προκάλεσε φυσικά η συλλογή αντικειμένων από το Ολοκαύτωμα. 

Το αφιέρωμα της έκθεσης για τον ραβίνο Μπαρζιλάι και στον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό.

Χαμηλά, στο κάτω μέρος του πάνελ, διακρίνεται το σπίτι στην πλατεία του Κροκυλείου, στο οποίο διέμεινε ο ραβίνος

Η περιοδική έκθεση, συνοδεύτηκε και από μία πολυτελή και καλαίσθητη έκδοση με τίτλο "Οι καλοί Ποιμένες, Αρχιερείς και Αρχιραβίνοι Μπροστά στο ολοκαύτωμα" του Εβραϊκού Μουσείου με την υποστήριξη της Γερμανικής Πρεσβείας. Στην έκδοση αυτή βρίσκουμε την φωτογταφία του σπιτιού στο Κροκύλειο όπου διέμεινε η οικογένεια Μπαρζιλάι (βλ. επάνω φωτο, σελ. 40) υπό την προστασία της Εθνικής Αντίστασης (είναι το γωνιακό σπίτι της πλατείας απέναντι από το ξενοδοχείο) καθώς και την κάτωθι σχετική αναφορά στο χωριό μας :

"Στα βουνά

Στο μεταξύ, η κόρη του ραβίνου, η Αλίκη Μπαρζιλάι επέστρεψε [σημ: από την Ξηρονομή Βοιωτίας όπου το ΕΑΜ οδήγησε αρχικά την οικογένεια Μπαρζιλάι] κρυφά στην Αθήνα για να πληροφορηθεί τη συνέβαινε. Εκεί έμαθε ότι οι Γερμανοί αναζητούσαν λυσασμένα τον πατέρα της. Έτσι, για την αποτελεσματικότερη προφύλαξή της, το ΕΑΜ έστειλε την οικογένεια Μπαρζιλάι στο δυσπρόσιτο χωριό Κροκύλιο Φωκίδας, σε υψόμετρο 850 μέτρων, όπου έφτασαν μετά από κοπιώδη πορεία μέσα από μονοπάτια. Με την φροντίδα του ΕΑΜ, η οικογένεια έμεινε εκεί, περίπου έξι μήνες. Στη συνέχεια, μεταφέρθηκε στο Βελούχι και στο τέλος στο χωριό Πέτρινο της Καρδίτσας, κοντά στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ, όπου έμεινε μέχρι την Απελευθέρωση."

Η ομάδα του Συλλόγου στο χώρο της έκθεσης. Από αριστερά, Χρόνης Μπακαρέζος, Χρυσούλα Μπακαρέζου, Μαρία Σταματοπούλου,Αλέξανδρος Σαΐτης, Αλεξάνδρα Κριατσιώτη, Δημήτρης Μαυραγάνης, Νισσήμ Μπενμαγιώρ και Βαγγέλης Γραββάνης. Στο κέντρο η ξεναγός μας Οριέττα Τρέβεζα

Ως Σύλλογος οφείλουμε να ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον κ. Νισσήμ Μπενμαγιώρ και το Εβραϊκό Μουσείο για την πολύ ενδιαφέρουσα ξενάγηση και για την την έκδοση "Οι Καλοί Ποιμένες" που πρόσφεραν σε όλα τα μέλη της ομάδας μας καθώς και για την σχετική ανάρτηση στην ιστοσελίδα τους.

Πηγή: http://www.krokilio.gr