Ο ήρωας της Κερασιάς Γιάννης Π. Φαρμάκης

᾿Από  τα  Ναυπακτιακά Μελετήματα τοῦ Χαραλάμπους Δ. Χαραλαμποπούλου πληροφορούμεθα ὅτι ἦτο «μικρός μέν τό σῶμα μέγας δέ τοῖς ἔργοις καί ἀρειμάνιος» κατά Γαζῆν: «Μικρός μέν τό δέμας ἀλλά μαχητής» κατά τούς ἀρχαίους.

Καταγωγή

῾Ο παποῦς τοῦ Γιάννη Φαρμάκη, Γιάννης Φουσέκης κατοικοῦσε στή Κερασιά, τό μικρό χωριό τοῦ τ. Δήμου Βωμαίας Δωρίδος. ῾Ο Φαρμάκης 15 ἐτῶν ἐνετάχθηστόν νταϊφᾶ τοῦ ὁπλαρχηγοῦ ᾿Ανδρίτσου Σαφάκα. ᾿Ακολούθησε τόν Σαφάκα εἰς τήν αὐλήν τοῦ ᾿Αλῆ-Πασᾶ στά Γιάννενα. ῾Ο Σαφάκας ἐκεῖ λογομάχησε μέ τόν Κραβαρίτη ὁπλαρχηγό Μαρκαντώνη. Κατά τή λογομαχία, ἀψίκορος καί ὁρμητικός ὡς ἦτο ὁ Γιάννης πυροβόλησε μέ τήν πιστόλα του τόν Μαρκαντώνη ἀνεπιτυχῶς. ῾Ο Σαφάκας θαύμασε τό θάρρος καί τήν ἀφοσίωσιν τοῦ Γιάννη. Λένε ὅτι εἶπε «φαρμάκι εἶναι αὐτό τό παιδί». ῎Εκτοτε ὁ Γιάννης Φουσέκης ὠνομάζετο «Φαρμάκης».῾Η σύζυγος τοῦ Γιάννη Φουσέκη καταγόταν ἀπό τήν ᾿Αρτοτίνα, τό γνωστό καπετανοχώρι τῆς Δωρίδος, καί ἀπό τή φτωχή οἰκογένεια Ζάβαλη. ῾Ο γιός τους Παναγιώτης Φουσέκης, πού γεννήθηκε στήν ᾿Αρτοτίνα, σά μεγάλωσε παντρεύτηκε τή Ρήνα Θεοδ. Μασούρα ἀπό τή Βοϊτσά (᾿Ελατόβρυση) τοῦ τ. Δήμου ᾿Οφιονείας Κραβάρων (ὀρεινῆς Ναυπακτίας) καί ἔμεινε σώγαμβρος στό Μασουραΐικο σπίτι, μιά καί δέν ὑπῆρχε ἀρσενικό παιδί στήν οἰκογένεια τοῦ πεθεροῦ του. Στό καλύβι αὐτό πού βρίσκεται κοντά στήν ἐκκλησία ῾Αγία Τριάδα στήν ἄκρη ἑνός ἁλωνιοῦ γεννήθηκε στό 1801 ὁ Γιάννης Φαρμάκης. ῞Υστερα ἀπό μερικά χρόνια ἡ Μασούραινα γέννησε ἀρσενικό παιδί καί ἔτσι, σύμφωνα μέ τό ἔθιμο πού ἐπικρατοῦσε τότε,ὁ Παναγιώτης δέν μποροῦσε πιά νά μείνῃ σώγαμβρος καί μετοίκησε στό χωριό τοῦ πατέρα του τήν Κερασιά. Στά 1809 ὁ Παναγιώτης πέθανε καί ἡ χήρα του ἀπροστάτευτη μέ τά δύο παιδιά της τό Γιάννη καί τό Γιῶργο, πῆγαν κοντά στούς συγγενεῖς τῆς πεθερᾶς της. ᾿Εκεῖ κοντά στό Θεῖο του Παπαθεοχάρη ὁ Γιάννης ἔμαθε τά πρῶτα γράμματα.῾Η ζωή του στή κλεφτομάνα ᾿Αρτοτίνα, ὅπου ζοῦσεν ὁ Διάκος, ὁ Σκαλτσοδῆμος, ὁ Σιαφάκας καί μιά σειρά καπεταναίων καί παλικαριῶν, σημαδεύτηκε ἀπό τά κατορθώματα τῆς κλεφτουργιᾶς καί ἔτσι ὁ μικρός Γιαννάκης, ζυμωμένος σ΄ ἕνα ἡρωϊκό περίγυρο, ἄρχισε νά δημιουργεῖ χαρακτῆρα περήφανο καί ἀνυπόταχτο. Εἶναι λοιπόν τέκνον τῆς Δωρίδος ὁ Φαρμάκης Γιάννης. Πρωτοπαλλήκαρο ὑπαρχηγός του εἶναι ὁ Δημήτρης Γρηγοράκης ἀπό τό Γρηγόρι.

Γάμος, τέκνα, διαμάχη με τους Καναβαίους

Ο γιός τοῦ Γ. Φαρμάκη Δῆμος μᾶς πληροφορεῖ μεταξύ ἄλλων: «Κατά τό διαρρέον διάστημα τοῦ ἐθνικοῦ ἐκείνου ἀγῶνος ὑπῆρχεν ἐν Λομποτινᾷ Ναυπακτίας ἀρχοντική οἰκογένεια Κανναβοῦ, ὧν ὁ ἐξωχότερος ὀνομάζετο Γεωργάκης Κανναβός, εἰς ὅν ἡ δυναστεία τοῦ ᾿Αλῆ Πασᾶ τοῦ εἶχε ἀναθέσει τήν διοίκησιν τοῦ Βελαετίου (σημερινόν νομόν Ναυπακτίας). Τήν θυγατέρα αὐτοῦ Δεσποινή ὀνόματι ἔλαβεν ὡς σύζυγόν του ὁ πατήρ μου (δι΄ ἀπαγωγῆς) καί πρός καταδίωξίν του ὁ Μεγιστάν Κανναβός ἐκκίνησε σῶμα στρατοῦ ἐναντίον του, ἀλλ΄ οὗτος πολιορκηθείς ἐν τῷ χωρίῳ Κερασιά τῆς Δωρίδος ἀπέκρουσε τάς ἐπιθέσεις αὐτῶν, ὁ δέ Καναβός κατανοήσας ὅτι ἐπρόκειτο περί ἀνδρός ἀξίας, οἷος ἐτύγχανεν ὁ πατήρ μου τήν ἔδωσεν ὡς νόμιμον σύζυγόντου.»

᾿Από τόν ᾿Ιωάννη Χατζηφώτη στό ἔργο του Τό πολεμικό ῾Ημερολόγιο τοῦ῾Οπλαρχηγοῦ ᾿Ιωάννου Φουσέκη σέ σημείωσή του ὁ ἐκδότης γράφει ὅτι βρίσκεται στή διάθεσή του τό πλούσιο ἀρχεῖο τοῦ ὁπλαρχηγοῦ. ῎Αρα πηγή του εἶναι τό χειρόγραφο πού βρίσκεται στό Μουσεῖο Φαρμάκη. Παρουσιάζει νά παντρεύεται τήν Εὐφρ. Καμπουρόγλου καί κάνει μαζί της 8 παιδιά, ἐνῷ εἶναι γνωστό ὅτι «ἔκλεψε» τήν Δέσπω Γ. Καναβοῦ καί ἔκανε μαζί της 4 παιδιά. ᾿Επίσης παρουσιάζει τόν Φαρμάκη νά συμμετέχῃ στήν ἀντιοθωνική ἐπανάσταση στά 1862, ἐνῷ εἶναι βεβαιωμένον ὅτι ὁ ὁπλαρχηγός ἀπέθανε στό 1855. ᾿Αναφέρει λαθεμένα ὅτι ἀποστρατεύτηκε στό 1849, στήν πραγματικότητα ἀποστρατεύθηκε το 1855.

῾Η Δημοτική μοῦσα τραγούδησε: 

Σ΄ ὅλο τόν κόσμο ξαστετιά, σ΄ ὅλο τόν κόσμο γήλιος 

καα‘ι στήν ᾿Απάνω Λομποτινά γήλιος μέ δυό φεγγάρια

πού λιάζονται οἱ ἀρχόντισες, τοῦ Καναβοῦ νιφάδες

Φαρμάκης ἐξεκίνησε νά πάει νά βρεῖ τήν Πέπω.

Στό δρόμο πού ἐπήγαινε, Θεό παρακαλούσε

ναύρει τήν Πέπω μοναχή στή σκάλα νά κεντάει

- Γειά σου χαρά σου Πέπω μου

- Καλῶς τον κύρ Φαρμάκη

Ο Φαρμάκης Πληρεξούσιος Βουλευτής, Αντικαθεστωτικός

Στίς 7 Σεπτεμβρίου 1843 μετά τήν ἐπικράτησιν τῆς ἐπαναστάσεως τῆς 3ης Σεπτεμβρίου προκηρύχθηκαν οἱ ἐκλογές γιά τήν ἐθνική συνέλευση. ῾Ο ἴδιος γράφει: «῎Ελαβον δέ ἐγώ τήν πλειοψηφίαν, ὅστις οὔτε κἄν παρών ἤμην εἰς τήν ἐκλογήντης ἐκείνην.»

Συνεδρίασις της Βουλής 20 Οκτωβρίου 1844

Ο Γρίβας ... «Παρακαλῶ μερικούς ἐφημεριδογράφους νά ἔχωσιν ὀλίγην συνείδησινκαί συστολή καί νά μή μᾶς ὑβρίζουν, ἡμεῖς δέν εἴμεθα Θεοί.»
Ι. Φαρμάκης: «Αἱ ἐφημερίδες μᾶς τιμοῦν ἄς γράφουν δέν πειράζει ἄς κάμωμεν καλά καί ὀρθά πράγματα. ῎Οχι λοιπόν νά παρανομήσωμεν. Θέλομεν νά ἀφήσωμενπαράδειγμα εἰς τήν ῾Ελλάδα,... Ποῦ θά καταντήσῃ τό Σύνταγμα ὅταν ἐδῶ ὅλοιδέν λέγωμεν τήν ἀλήθειαν. Εἶναι ἔργον δικαιοσύνης, αἱ μαρτυρίαι νά δοθῶσινἐνόρκως.... ῾Ο ὅρκος εἶναι βεβαιότης τῆς τιμιότητος τῶν ἀνθρώπων, βεβαιοῖ τήνεὐσυνειδησίαν. ῾Ο Βασιλεύς, ὁ πλούσιος, ὁ πτωχός ὅλοι ὁ δίκαιος ὁ ἄδικος, πρέπειὅλοι νά δώσωσιν ὅρκον νά τούς πιστεύσωσιν ... συνεσωρεύθη εἰς τάς ᾿θήναςμέγα πλῆθος γερόντων ἀγωνιστῶν, οἵτινες προσμένωσι ταχεῖαν τινά ἱκανοποίησιντῶν δικαιωμάτων, ἄν ἡ ἐξοικονόμησις αὐτῶν ἐβραδύνθῃ δέν ἠξεύρω τί δέν θέλουνπράξει οἱ ἀναξιοπαθεῖς λιμοκτονοῦντες οὗτοι ἄνθρωποι.»



Συνεδρίασις της Βουλής 11 Νοεμβρίου 1844


Ο Κ. Φαρμάκης: «Πρίν εἰσέλθω εἰς τόν περίβολον τοῦτον ἤθελα κάμει χάριτας εἰς πολλούς φίλους μου, ἀλλ΄ ἐπειδή ἦλθα δι΄ ἐντολῆς τοῦ λαοῦ διά νά ἀντιπροσωπεύσω τά τιμαλφέστατα δικαιώματα τῆς πατρίδος μας, δέν παραδέχομαι νά κάμωχάριν οὐδέ γρύ οὔτε εἰς ἀδελφόν, οὔτε εἰς τόν ἑαυτόν μου. Δέν μᾶς φέρουν ἀδέλφια καμμία τιμή οἱ πλάγιοι δρόμοι, μέ παραμύθια Βουλή δέν γίνεται. Θέλωμεν νά σώσωμεν τήν πατρίδα νά βαδίσωμεν τόν ἴσιον δρόμον, τί μᾶς ἐδόξασεν εἰς τήν ἐθνικήν συνέλευσιν ἡ ἀλήθεια πρέπει νά στηρίζομεν τά συμφέροντα τῆς πατρίδος καί ὄχι νά μεταχειρίζωμεν πλάγιον σκοπόν, τί ἐκατόρθωσε ἐκεῖνος ὅστις ἔκρινετόν Νόμον καί σεῖς θέλετε νά τόν θάψετε, τί λέγει ὁ περί ἐκλογῆς νόμος· «῾Ηκάθε ἐκλογή ἀντιβαίνουσα εἰς τά παρά τοῦ Νόμου εἶναι ἄκυρος» ἡμεῖς εἴμεθα τόἅλας ἄν σκουλικάσωμεν τίς θά μᾶς καθαρίσῃ ἡμεῖς εἴμεθα παραγγελία τοῦ ῎Εθνους τολμοῦν νά λέγουν ὅτι πρέπει νά χαρισθῶμεν εἰς ὀλίγους, νά πωλήσωμεν τήν παραγγελίαν τῆς πατρίδος μας διά 2 ἤ 3 ἄτομα νά καταπατήσωμεν τόν ἱερόν νόμον,εἶπον τινές ἀλλάζομεν τόν νόμον αὔριον ὡραία λογική δέν σέβεσθε τό κοινόν μᾶς ἀκούει, τού δημοσιογράφους τούτους αὐτοί θά κάμουν γνωστόν εἰς ὅλη τήν ῾Ελλάδα καὶ Εὐρώπην, τουλάχιστον τόν ἑαυτόν σας σᾶς φέρω ἕν παράδειγμα, ἠμπορεῖ νά ἀποκτήσῃ κατάστασιν, ἀπό κληρονομιῶν ἀλλά νά τήν αὐξήσῃ νά τήν διατηρήσῃ τοῦτο εἶναι δύσκολον. ᾿Αποκτησαμεν Σύνταγμα πρέπει νά τό διαφυλάξωμεν δέν πρέπει νά τό παραλύσωμεν. ῾Ο Βουλευτής πρέπει νά εἰσέρχεται διά τῆς νομίμου θύρας ὡς πρόβατον καί ὄχι ὡς λύκος. ᾿Εγώ κύριοι ἔχω τό μέτωπον καθαρόν, δέν ντρέπομαι κανένα ἡ πατρίς μου μέ ἔστειλεν πληρεξούσιον νομίμως δέν πρέπει νά ἀνάξωμεν χρέος τό ὁποῖον δύναται νά καταστρέψῃ τήν ῾Ελλάδα δέν ἤθελον ἀναβῆτό βῆμα τοῦτο ἄν δέν ἔβλεπον σοφούς ἄνδρας νά παραλαγίζονται (ὁ Βουλευτής τῆς σαπουνοκασέλας λέγει προσβάλλεις τόν Κ. Σχοινᾶν, ὁ δέ Κ. Σχινᾶς ἀποκρίνεταιμέ ὑβρίζει ὁ Κ. Φαρμάκης) ὄχι κύριοι εἶπα ἁπλῶς ἕν ρητόν δέν τό ἐννοήσατε ἐγώδέν εἶμαι πρόσωπον ἀλλά παραγγελία τῆς Ναυπακτίας».

῞Οταν ἐπρόκειτο στή Βουλή νά ψηφισθῇ ἕν νομοσχέδιον μέ τήν διάταξιν: «᾿Επιτρέπεται εἰς τά τέκνα τῶν ἀγωνιστῶν νά εἰσάγωνται εἰς τήν Στρατιωτικήν Σχολήντῶν Εὐελπίδων ἄνευ ἐξετάσεων» ῾Ο Φαρμάκης πού διεκρίνετο διά τήν ἀκεραιότητα τοῦ χαρακτῆρος του καὶ τήν πίστιν του εἰς τό καθῆκον ἐστράφη ἐναντίον τῆς διατάξεως αὐτῆς. Οἱ ὑποψήφιοι χωρίς ἐξαιρέσεις νά ὑποβάλλονται σέ ἐξετάσεις καί μόνον οἱ ἄξιοι νά φοροῦν τήν τιμημένην στολή τοῦ ῞Ελληνα ἀξιωματικοῦ. ῾Ο Φαρμάκης ἦτο ἀντικυβερνητικός καί ὁ ἔντονος ἔλεγχος πού ἀσκοῦσε στή Βουλή δέν ἤρεσε εἰς τό βασιλικόν περιβάλλον. ῞Οταν τό 1847 προκηρύχτηκαν ἐκλογαί ἐπιστρατεύτηκαν «λυτοί καί δεμένοι» γιά νά χάσῃ ὁ Φαρμάκης. ῾Ο λαός τόν ἐξέλεξε. Διέταξαν οἱ ὑπουργοί νά μετατεθῇ ὁ Φαρμάκης εἰς ᾿Αγρίνιον, οἱ δέ φίλοι του ἀξιωματικοί εἰς Ναύπλιον. ῾Ο Φαρμάκης ἐνέδωσε ν΄ ἀποσυρθῇ ἀπό τόν ἐκλογικόν ἀγῶνα καί νά μήν μετατεθῇ, ὅμως τό ὑπουργεῖον ἐπέμεινε, γιά νά κερδίσουν οἱ κυβερνητικοί ὑποψήφιοι. Κατ΄ οὐσίαν ὁ Φαρμάκης καί οἱ φίλοι του ἐξορίζονται.

῾Ο Φαρμάκης στρέφει τά ὅπλα κατά τοῦ αὐταρχικοῦ ᾿Οθωνικοῦ καθεστῶτος.῾Η ἐπανάστασις ἀπέτυχε ὁ Φαρμάκης ἐφυλακίσθη. ᾿Αργότερον ἐδόθη χάρις καί ὁ Φαρμάκης ἀγωνίζεται διά τήν ἀπελευθέρωσιν τῆς Θεσσαλίας. Στίς 13 ᾿Ιουνίου 1854 ὁ Στρατηγός Χρ. Χ’’Πέτρου μέ ἡμερήσια διαταγή διέλυσε τό στρατόπεδο καί ἡ ἐπανάσταση στή Θεσσαλία τελειώσε. ῾Ο Φαρμάκης ἔκτοτε ἰδιωτεύει στή Ναύπακτο μέχρι τοῦ θανάτου του. Πλησίον του εὑρίσκοντο πολλοί Σουρουστιῶτες.

απόσπασμα από το βιβλίο:

Επιστροφή εις τας Ρίζας της Φυλής μας

Σουρούστι (Κερασέες Δωρίδας)

Γυμνασιαρχης Αντωνιος Ζουκος

Πηγή: https://www.scribd.com/

Σχετικές αναρτήσεις:
Ο Αη Γιάννης της Κερασιάς, ο ήρωας Γιάννης Φαρμάκης και τα ονόματα των χωριών