Διακόπι (Γρανίτσα)

Το Διακόπι ή Γρανίτσα, όπως ήταν το αρχικό όνομα του χωριού, απλώνεται στους πρόποδες των Βαρδουσίων και βρίσκεται ανάμεσα σε δύο μικρές βουνοκορφές, της Παναγίας και του Προφήτη Ηλία, όπου έχουν πάρει την ονομασία τους από τις αντίστοιχες εκκλησίες που είναι κτισμένες στην κορυφή αυτών των δύο βουνών.

Το Διακόπι (Γρανίτσα) χαρακτηρίζεται για το καταπράσινο τοπίο του, το οποίο διασχίζει ένας παραπόταμος του Μόρνου, κόβοντας ουσιαστικά το χωριό στα δύο. Αυτός ο παραπόταμος ή γρανιτσόρεμα είναι γεμάτος από αιωνόβια πλατάνια που προσδίδουν μια σπάνια ομορφιά στο χωριό, υπέροχη δροσιά το καλοκαίρι και εμποδίζουν το άγριο κατέβασμα των νερών του δημιουργώντας ένα απαλό βουητό.

Εκτός, όμως, από τα πλατάνια υπάρχουν και άλλα δέντρα, τα οποία συμπληρώνουν την παραδείσια ομορφιά του τοπίου: πουρνάρια, καρυδιές και μια ποικιλία από αγριολούλουδα, όπου διάφορα ωδικά πουλιά (καρδερίνες – τουρκοπούλες, σπίνοι, ατσάραντοι κ.ά.) σε ξεκουράζουν με τις μελωδικές φωνές τους.



Στην πλατεία του χωριού υπάρχουν δύο βρύσες με τρεχούμενο νερό και λίγα πλατάνια, ενώ παλαιότερα υπήρχε στο μέσον ένας μεγάλος πλάτανος, που κάλυπτε σχεδόν όλη την πλατεία, ο οποίος δυστυχώς ξεράθηκε.

Το Διακόπι υπάγεται στην επαρχία Δωρίδος του Νομού Φωκίδος. Βρίσκεται στη Δυτική πλευρά των Βαρδουσίων και σε 650 περίπου μέτρα υψόμετρο, ενώ στα πόδια του απλώνεται η τεχνητή λίμνη του Μόρνου με τα «ελβετικά τοπία του Βαρδουσιού και της Γκιώνας να καθρεφτίζονται μέσα στα νερά της», όπως με πολύ γλαφυρό τρόπο περιγράφει ο Γ. Ηλιόπουλος («Λαογραφικά Δωρίδας», εκδόσεις Δωρική Αδελφότητα, Αθήνα 1987).

Στους πρόποδες και στις πλαγιές των Βαρδουσίων, εκτός από τη Γρανίτσα, ξαποσταίνουν μια σειρά χωριά, άλλα χωμένα στα έλατα και στις οξιές και άλλα στα πλατάνια και στα πουρνάρια, το Κλήμα, το Κάλλιον, η Δάφνος, ο Κόκκινος, το Διχώρι, η Πενταγιού, η Αρτοτίνα κ.ά. Εκεί, στα Βαρδούσια με ύψος 2.406 μέτρα, εξακολουθούν ακόμη να πετούν αγριοπούλια και να έχουν το καταφύγιο τους τα αγριοκάτσικα, τα αγριογούρουνα, οι λύκοι, οι αλεπούδες, τα ζαρκάδια και λίγα ζευγάρια χρυσαετών.

Τα Βαρδούσια εκτός από την άγρια ομορφιά τους έχουν και πλούσια παράδοση, καθώς στα χρόνια της επανάστασης του 1821 έδρασαν, αλλά και προφυλάχτηκαν εκεί, μέσα στις λεγόμενες αποκλείστρες, οι εξεγερμένοι κάτοικοι των γύρω χωριών.

Οι κάτοικοι της Γρανίτσας κρύβονταν κατά κύριο λόγο στη Σπηλιώτισσα, η οποία βρίσκεται επάνω από το Μοναστήρι της Αγίας Μαρίνας, στην κορυφή του βουνού. Η εν λόγω τοποθεσία είναι πριν φτάσουμε στο χωριό Κλήμα από το δρόμο του νεκροταφείου. Μάλιστα, εικάζεται ότι μέσα εκεί υπήρχε και εκκλησία που λειτουργούσαν, καθώς επίσης και φούρνος για τις ανάγκες επιβίωσης των διωκόμενων από τους Τούρκους γρανιτσιωτών και άλλων κατοίκων γης περιοχής που κατέφευγαν εκεί για προστασία.

Το Διακόπι, συνορεύει, εκτός από το Κάλλιο (πρώην Βελούχοβο) και με το χωριό Δάφνος (παλαιότερα Βοστίνιτσα), το οποίο βρίσκεται ακριβώς απέναντί του. Το κλίμα του είναι ορεινό, με κρύους χειμώνες και δροσερό καλοκαίρι.

Σήμερα το χωριό έχει 70 κατοίκους, οι οποίοι κατά κύριο λόγο ασχολούνται με την κτηνοτροφία (γιδοπρόβατα και αγελάδες), ενώ προπολεμικά είχε περίπου 400 οικογένειες, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες.

Κατά τον 19ο αιώνα, η Γρανίτσα σε πληθυσμό ερχόταν δεύτερη μετά την Αρτοτίνα. Συγκεκριμένα, το 1841 είχε 938 κατοίκους και το 1861 είχε 1.183. Το 1928, το χωριό Διακόπι είχε 941 κατοίκους, ενώ το 1951 είχε 752 κατοίκους.

Οι Γρανιτσιώτες είναι φιλόξενοι άνθρωποι και γλεντζέδες, όπως άλλωστε όλοι οι ρουμελιώτες. Ο επισκέπτης μπορεί να χαρεί τις διακοπές του στο Διακόπι, να κάνει εκδρομές στα γύρω χωριά, να δοκιμάσει τις παραδοσιακές πίτες και τα ντόπια ψητά, να ξεκουραστεί και να χαλαρώσει απολαμβάνοντας την ψυχική του ηρεμία.

 
Η κεντρική πλατεία στο Διακόπι

Εκτός από τον Σύλλογο Διακοπιωτών που είναι μέλος της Ομοσπονδίας, στο Διακόπι λειτουργεί και Αθλητικός Σύλλογος.
Διευθύνσεις σχετικές με το χωριό:Ιστοσελίδα για το χωριό www.diakopi.gr/
Το Διακόπι στο Facebook

Βιβλία σχετικά με το χωριό:
  •   Σελίδες από τη Γρανίτσα, Διακόπι Φωκίδος (Ιούλιος 2005), Κατσορίδας Α. Δημήτριος
  •  Αρχαία και νεότερη ιστορία από το Διακόπι Φωκίδος (Αθήνα, 2016), Άρης Α. Κοντογεώργος

Οι αναρτήσεις στο Ορεινή Δωρίδα που σχετίζονται με το Διακόπι