Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2018

Τα ξωκκλήσια του Τριστένου

Κάθε χωριό της Ελλάδας, εκτός από την εκκλησία που έχει εντός του οικισμού, έχει και μερικά εξωκκλήσια. Εδώ φυσικά θ’ ασχοληθούμε με τα εξωκκλήσια του Τριστένου  Δωρίδος, χωρίς βέβαια να αγνοήσουμε την κεντρική εκκλησία του χωριού η οποία βρίσκεται μέσα στον οικισμό.

Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού και εορτάζει στις 6 Αυγούστου. Με Διάταγμα του 1869 ορίστηκε ενορία της Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδος και πρέπει να έχει μόνιμο ιερέα-εφημέριο. Ο χρόνος που πρώτο κτίστηκε ο Ναός δεν είναι γνωστός, αλλά είναι σίγουρο ότι κτίστηκε στα χρόνια που δημιουργήθηκε το χωριό, γιατί δεν υπάρχουν σημάδια άλλου παλαιού Ναού μέσα ή γύρω από το χωριό. Άρα είναι ο μοναδικός Ναός που κατασκευάστηκε μέσα στο χωριό. Η κατασκευή του τωρινού κτιρίου αναφέρεται στο 1840-45.

Οι προ του 1900 ιερείς που λειτούργησαν σ’ αυτό το Ναό δεν είναι γνωστοί. Αναφέρεται βέβαια το όνομα κάποιου «Παππαλάφα», αλλά τίποτα δεν είναι σίγουρο. Από το 1900 περίπου μέχρι το 1915-16 ιερέας ήταν ο Τριστενιώτης Παππαμιλτιάδης (Σπυρόπουλος). Από το 1918 μέχρι το 1939 εφημέριος του Ναού υπήρξε ο Παππαγιώργης (Παπασπύρου) από το Τρίστενο. Τον διαδέχτηκε το 1940 ο επίσης Τριστενιώτης Παππαπαναγιώτης (Σπυρόπουλος) μέχρι το 1960. Τη δεκαετία 1960-1970 λειτούργησε ο εκ Τριστένου Παππαδήμος (Ντάρλας εφημέριος Υψηλού Χωριού). Από το 1971 έως το 1985 ιερουργούσε ο Παππαπαναγιώτης (Φλέγγας- εφημέριος Πενταγιών). Υπήρξε μια τριετία κατά την οποία δεν είχε οριστεί ιερέας. Το χωριό εξυπηρετείτο κατά περίπτωση από ιερείς άλλων χωριών και βασικά από τον μοναδικό ιερομόναχο της Ιεράς Μονής Βαρνάκοβας Αμβρόσιο Γιαννακό. Από το 1988 μέχρι το 2004 η εκκλησία ευτύχησε ν’ αποκτήσει δικό της εφημέριο τον εκ Τριστένου Παππαδημήτρη (Αποστόλου). Από το 2004 μέχρι σήμερα λειτουργεί ο Παππαποστόλης (Υφαντής) εφημέριος Αλποχωρίου.

Το τέμπλο που έχει σήμερα η εκκλησία το έχει Αγιογραφήσει ο Τριστενιώτης Αγιογράφος Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος (1881-1941) ο κατά κόσμον «Ζωγράφος». Ο «Ζωγράφος» Αγιογράφησε και πολλές άλλες εκκλησίες χωριών της Δωρίδος, όπως του Λιδωρικίου, της Αμυγδαλιάς, του Ζωριάνου.

Το παρεκκλήσιο των Ταξιαρχών κτίστηκε το 1930 ενώ ο ομώνυμος λόφος ήταν νεκροταφείο από το 1914. Πριν από το 1914 νεκροταφείο ήταν ο χώρος βόρεια της εκκλησίας του χωριού. Το τέμπλο και αυτού του Ναού Αγιογράφησε ο «Ζωγράφος».


Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2018

Γνωριμία με τον Κονιάκο (drone flight 2018) HD

Ο Κονιάκος είναι ένα μικρό ορεινό χωριό του νομού Φωκίδας. Βρίσκεται 17χλμ Βόρεια του Λιδωρικίου, 75χλμ ΒΔ της Άμφισσας και 250χλμ ΒΔ της Αθήνας (από την παλιά εθνική, μέσω Λειβαδιάς, 20χλμ παραπάνω από την νέα εθνική). Υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Λιδωρικίου του Δήμου Δωρίδος και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 213 κατοίκους. Στην πραγματικότητα όμως είναι ελάχιστοι οι μόνιμοι κάτοικοι (ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία) με εξαίρεση τους καλοκαιρινούς μήνες που το χωριό ζωντανεύει και πάλι. Το χωριό γιορτάζει με πανηγύρι στις 23 Αυγούστου (της Παναγίας). 

Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 850 μέτρων, στις ανατολικές πλαγιές του όρους Βαρδούσια με υπέροχη πανοραμική θέα προς τη Γκιώνα και τα χωριά Λευκαδίτι και Συκιά. Ψηλά πάνω από το χωριό, βρίσκονται τα Κονιακίτικα λιβάδια ενώ το χειμώνα, τα διάφορα βαθουλώματα του βουνού γεμίζουν με χιόνι που λιώνει και τροφοδοτεί τις κρύες πηγές του Κονιάκου. Στο πάνω μέρος του χωριού βρήκαμε τις βρύσες με το τρεχούμενο παγωμένο νερό, απ’ όπου έπαιρναν νερό για πολλά χρόνια οι ντόπιοι. Όλες οι ρεματιές κατηφορίζουν μέχρι το Μόρνο (ο Επάνω Δάφνος των αρχαίων) που κυλά ανάμεσα στα Βαρδούσια και τη Γκιώνα. 

Συναντήσαμε φιλόξενους ανθρώπους που μας κέρασαν καφέ ενώ περπατούσαμε στο χωριό. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η πλακόστρωτη πλατεία με τα μεγάλα πλατάνια και την υπέροχη ανοιχτή θέα προς τη Γκιώνα. Εδώ υπάρχει η κλασική βρύση και το μνημείο (Ηρώο των πεσόντων) του Κονιάκου. Εκεί συναντήσαμε τον Λεωνίδα Μπούτσικο, παλιό πρόεδρο του χωριού και εγγονό του Λεωνίδα Μπούτσικου που είχε φυτέψει τον πλάτανο της πλατείας το 1917. Λίγα μέτρα πιο κάτω από την πλατεία είναι ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Τέλος, οι ντόπιοι μας μίλησαν για το κάστρο του Γλα (πρόκειται για ερείπια αρχαίου κάστρου) που βρίσκεται στη θέση Πυργακόραχη απέναντι από το χωριό, αλλά δε βρήκαμε χρόνο να πάμε ως εκεί. 

Το χωριό ιδρύθηκε επί τουρκοκρατίας και καταστράφηκε ολοκληρωτικά κατά την περίοδο 1650 – 1750 μ.Χ., όταν η περιοχή παραχωρήθηκε ως τσιφλίκι στον Αγά Αλίφ, ο οποίος νοίκιαζε τις εκτάσεις του, σε κτηνοτρόφους και καλλιεργητές. Το 1770 μ.Χ. δεκαεπτά από αυτούς ίδρυσαν ψηλότερα (στη σημερινή θέση του χωριού) νέο οικισμό. Η ονομασία Κονιάκος προήλθε από το εκεί «κονάκι» του Έλληνα αντιπροσώπου των Τούρκων, που τον αποκαλούσαν Κονιάκο. Στα σέρβικα konak (κονάκ) σημαίνει κατάλυμα/πύργος/πανδοχείο. 


 Το τραγούδι στην αρχή του βίντεο είναι το “Ξύπνα Πουλάκι το Πρωί”, παραδοσιακό της τάβλας. Το τραγούδησε α καπέλα ο «μεγάλος» ντόπιος παραδοσιακός τραγουδιστής Θανάσης Βώττας στο σπίτι του στον Κονιάκο, στα πλαίσια της συνέντευξης που μας έδωσε για τον κλαρινίστα Ντίνο Σκορδή.


Πηγή: mindcrimeVT

Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2018

Γύρω από τη λίμνη του Μόρνου με ποδήλατο

Δεκαπεντάγουστος του '11.  Οι φίλοι μου (Αποστόλης - Γεωργία - Χριστίνα) σχεδιάζουν ποδηλατική εξόρμηση στη λίμνη του Μόρνου. Για κάποιο λόγο δε ψήνομαι, παρόλο που μόλις έχω πάρει ποδήλατο και επιλέγω μοναχική πεζοπορική εξόρμηση στα Τζουμέρκα!
Από μια μηχανική βλάβη, στα πρώτα χιλιόμετρα, στο ποδήλατο του Αποστόλη, ο γύρος του Μόρνου δε θα πραγματοποιηθεί και θα μείνει σαν εκκρεμότητα.
 

Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2018

Δασόρεμα Διχωρίου: Μία όμορφη ανάπλαση

Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η ανάπλαση του  Δεσορέματος

Πετρίκτιστη βρύση, παγκάκια, γωνιές πααδοσιακές, που σε προσκαλούν και σε καλοσορίζουν να απολαύσεις το πανέμορφο τοπίο με αγαπημένους φίλους
 
Αγαπημένος τόπος συνάντησης των Διχωριτών και φίλων του χωριού μας, το Δεσόρεμα αποτελεί πλέον απαραίτητο προορισμό, για να ευχαριστηθούν τις εκδρομές τους, μικροί και μεγάλοι. Με ιδία πρωτοβουλία, ο κ. Μάκης Βλαχογιάννης για άλλη μια φορά είναι αρωγός με έργα στην ανάδειξη του πανέμορφου Διχωρίου.

Ενημερώνοντας τους συγχωριανούς μας, για την πρόθεση του, να συμβάλει στην πραγματοποίηση των αναπλαστικών έργων για την ανάδειξη του χωριού μας, πρότεινε να συμβάλει στην ανάπλαση, 
α. της Κάτω Βρύσης,
β. στη Δημιουργία ενός Αθλητικού Κέντρου στον Αη Γιώργη,
γ. Δημιουργία Πισίνας στο Πολιτιστικό Κέντρο-Ξενώνα, και τέλος
δ. στην ανάδειξη του Δεσορέματος
 
Ξύλινα γραφικά γεφυράκια

Αφουγκράζοντας τις επιθυμίες και τις ανάγκες όλων μας, αποφάσισε να πραγματοποιήσει την ανάδειξη του Δεσορέματος, το οποίο και ολοκλήρωσε με μεγάλη επιτυχία. Για άλλη μια φορά έδειξε την αγάπη του έμπρακτα προς το χωριό μας.

Πέτρινα παγκάκια, τραπέζια, πανέμορφη πέτρινη βρύση, δύο καταπληκτικά, γραφικά γεφυράκια, και σεβόμενος την ομορφιά του τόπου, δημιούργησε ένα εκπληκτικό έργο, δίνοντας την ευκαιρία σε όλους μας να απολαύσουμε, ένα από τα πιο όμορφα σημεία του χωριού μας.

Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. του Συλλόγου «Η Αγία Παρασκευή», εκ μέρους όλων των Διχωριτών, τον ευχαριστούμε θερμά, που είναι πάντα δίπλα μας προσφέροντας απλόχερα και έμπρακτα την αμέριστη συμπαράστασή του ...

Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου 2018

Εορταστική Εκδήλωση της Γενναδείου Βιβλιοθήκης με τον Σύλλογο Κροκυλιωτών


Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη και ο Σύλλογος Κροκυλιωτών "Ο Μακρυγιάννης" 
σας προσκαλούν σε εορταστική εκδήλωση 
με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης της έκθεσης 
"Ιωάννης Μακρυγιάννης, Ζωντανή έκφραση"

Θα πραγματοποιηθεί προβολή ταινίας μικρού μήκους του Παρασκευά Μπακαρέζου 
"Γιάννης Μακρυγιάννης - Αβορίτι 1797 - 1804"

προλογίζει ο Κώστας Γραβάνης



Τρίτη 18 Σεπτεμβρίου 2018

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ-ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΦΩΚΙΚΗΣ Α.Α.Ε-ΟΤΑ (ΑΝ.ΦΩ.Α.Ε)

Δημοσιεύτηκε στις Πέμπτη, 30 Αυγούστου 2018 15:00


Η Επιτροπή Διαχείρισης του Τοπικού Προγράμματος (ΕΔΠ) CLLD LEADER Μ19.2 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 της Αναπτυξιακής Φωκικής Α.Α.Ε-ΟΤΑ , ανακοινώνει ότι με την αρίθμ. 16/6/30-08-2018 αποφάσισε την παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής φακέλων υποψηφιότητας – προτάσεων για δημοσίου χαρακτήρα παρεμβάσεις του Υπομέτρου 19.2. Σύμφωνα με την ως άνω απόφαση η 17η  Σεπτεμβρίου 2018 καταληκτική ημερομηνία λήξης ηλεκτρονικής υποβολής προτάσεων,  παρατείνεται μέχρι την 19η  Οκτωβρίου 2018 ημέρα Παρασκευή και ώρα 15:00. Κατά τα λοιπά ισχύουν οι όροι της από  08-06-2018 δημοσιευμένης Πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, την οποία κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να αναζητήσει στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.agrotikianaptixi.gr ή στην ιστοσελίδα της ΟΤΔ της ΑΝΦΩΑΕ http://www.anfok.gr/. Για αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με την υποβολή των προτάσεων, την συμπλήρωση των αιτήσεων στήριξης και άλλες διευκρινίσεις υπεύθυνος/οι είναι: η κ. Πηνελόπη Πατρινού και η κ. Παναγιώτα Παπουτσή, τηλέφωνο 2265079281, e-mail: anfokiki@hol.gr .


                                                                                                    

Ο Πρόεδρος της ΕΔΠ CLLD LEADER της ΑΝ.ΦΩ.Α.Ε

Ευάγγελος Κατσαγούνος

Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου 2018

Μοναδικές εικόνες από το βυθισμένο Κάλλιο


Τις μοναδικές αυτές φωτογραφίες - ντοκουμέντο του βυθισμένου Καλλίου, τράβηξε το 1991 ο κ. Ευάγγελος Παπούλιας που κατάγεται από την Άμφισσα. Στην σχετική του ανάρτηση στο facebook αναφέρει τα παρακάτω:
 
"Το 1991, με την ανομβρία που κατέβασε την κοίτη του ταμιευτήρα του Μόρνου σε απαγορευτικά για κατανάλωση νερού επίπεδα, πήγα και φωτογράφισα το χωριό Κάλλιον, την αρχαία Καλλίπολιν, το οποίο είχε καταδικαστεί να ζήσει τους επόμενους αιώνες στα βάθη της λίμνης που σχηματίστηκε από το φράγμα του ποταμού Μόρνου. Οι φωτογραφίες, είναι χαρακτηριστικές του συναισθήματος που σε καταλαμβάνει όταν αντικρίζεις μια νεκρή πολιτεία.Τα σπίτια ήταν λες και οι κάτοικοι τα άφησαν για να πάνε στα χωράφια και με την επιστροφή θα συνέχιζαν τις καθημερινές δουλειές τους.Η μόνη, σχεδόν, διαφορά ήταν τα εκατομμύρια όστρακα που ήταν κολλημένα πάνω τους!Στην αυλή ένα αδέσποτο βαρέλι, έδειχνε ότι ούτε το κρασί που είχε μέσα δεν πρόλαβαν να πάρουν.Ο φούρνος, με το φουρνόξυλο στην παραστιά, περίμενε τη γιαγιά να ανάψει τα μαζεμένα κλαριά και να φουρνίζει το φρεσκοζυμωμένο ψωμί της φαμίλιας. Ωστόσο, οι γκρεμισμένες κεραμοσκεπές έκαναν τα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες να χάσκουν, σαν μεσαιωνικοί πύργοι που μέσα τους κατοικούν τα φαντάσματα των πεθαμένων ιδιοκτητών τους.
Αν τα δικά μου συναισθήματα ήταν τόσο μπερδεμένα στη θέα του χωριού, φαντάζομαι τι θα αισθάνονται όσοι πρόλαβαν να ζήσουν μέσα σε αυτά τα σπίτια, που στέκουν εκεί σαν να τους παρακαλούν να ξαναγυρίσουν."



Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2018

Από το Αντίρριο στα Βαρδούσια και στη Γκιώνα


Είναι σύλληπτο το ταξίδι που κάνει το βλέμα μας μερικές φορές! Μονομιάς περνά όλα τα εμπόδια του ορίζοντα διασχίζοντας νοητά λόφους, ρεματιές. κάμπους, θάλασσες, χωριά και πόλεις, για να καταλήξει μετά από πολλά χιλιόμετρα αστραπιαίας περιπλάνησης, στις πανύψηλες βουνοκορφές που αν και τόσο μακρινές, είναι εύκολα ορατές από κάθε γωνιά και καμαρώνουν από εκεί ψηλά τον υπόλοιπο κόσμο που απλώνεται στα πόδια τους...

Έτσι κι εμείς κατά την μετάβασή μας από το Αντίρριο στο Ρίο. καμαρώσαμε μια όμορφη μέρα του περσινού Μαρτίου τις αγέρωχες βουνοκορφές των Βαρδουσίων και της Γκιώνας, με την Ναύπακτο και τα νερά του Πατραϊκού κόλπου να φαντάζουν πρόποδες αυτών των γιγάντων της Ρούμελης, παρά την τεράστια μεταξύ τους απόσταση!

Μέρος της Ναυπάκτου και το Δυτικό συγκρότημα των Βαρδουσίων (Κάτω Ψηλό, Πλάκα, Βουνό Κωστάριτσας, Σούφλες)
Η Ναύπακτος και οι κορυφές Σούφλες, Κόρακας, Κοκκινιάς και Όρνιο των Βαρδουσίων

Η Γκιώνα (2.508μ) με τα χωριά Καστράκι (αριστερά) και Δροσάτο (κέντρο) του Νομού Φωκίδας

Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου 2018

Ο ποιητής, δάσκαλος και επιμελητής εκδόσεων, Δημήτρης Αρμάος


 Ο Δημήτρης Αρμάος, γιός του Κροκυλιώτη Πτολεμαίου Αρμάου και της Χρυσαφούλας (το γένος Αναστ. Ξηρού), γεννήθηκε στις 3  Αυγούστου 1959 στην Άμφισσα, όπου και έζησε τα παιδικά του χρόνια. Σπούδασε Φιλολογία  στη Φιλοσοφική σχολή του Ε.Κ.Π.Α και έγινε διδάκτορας στη Νεοελληνική Λογοτεχνία. Κυρίως, όμως, ήταν ποιητής, άνθρωπος των Γραμμάτων και του  Πνεύματος. Σ' αυτό το χώρο αφιέρωσε τη ζωή του.


 Έγραψε ποιήματα που άλλα έχουν εκδοθεί, άλλα βρίσκονται σε συλλογές ή σε περιοδικά και άλλα  είναι ανέκδοτα. Έγραψε, επίσης και δημοσίευσε άρθρα, μελέτες, κριτικές ενώ έχει μεταφράσει και ξένη λογοτεχνία. Αν και για 20 χρόνια υπηρέτησε στη  Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, όπου διακρίθηκε ως άριστος εκπαιδευτικός και  αγαπημένος "δάσκαλος" των μαθητών του, εκεί που ένιωθε ότι ανήκε ήταν ο  χώρος των βιβλίων. Σ' αυτόν το χώρο ξεχώρισε ως Επιμελητής εκδόσεων, από  τους καλύτερους που διέθετε η χώρα.


Έχει δημοσιεύσει τα Ποιήματα Ι και ΙΙ (1979 και 1984), καθώς και ανάτυπα ποιητικών εργασιών (Μητρόπολη, 1989· Ηθογραφία, 1997·Μυθολόγημα, 2000· Ανάστημα Ορθίου & Καλένδες, 2001), έργα για τη διδασκαλία και τη διδακτική της λογοτεχνίας, μεταφράσεις (Ο Μπωντλαίρ, τα Άνθη του Κακού και το Ύψος του E. Auerbach, 1984· Χρόνος και Ιστορία του G. Agamben, 2003· Η Επιστολή στον Cangrande του Dante, 2004). Τελευταία κυκλοφόρησε κι ένας συγκεντρωτικός τόμος των ποιημάτων του από τις εκδόσεις Ύψιλον με τον τίτλο «Βίαιες εντυπώσεις των ετών 1975-2007».
Ο Δημήτρης  Αρμάος έφυγε απ' τη ζωή στις 31 Μάη 2015. Αδελφός της φιλολόγου Ελένης Αρμάου και σύζηγος της επίσης φιλολόγου Ζωής Μπέλλα, με την οποία απέκτησαν μαζί  δυο γιούς, τον Κωνσταντίνο και τον Πτολεμαίο.


Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2018

Υπογράφηκε απόφαση με την οποία η ρεζέρβα της Παρνασσίδας γίνεται ελεύθερος κυνηγότοπος

Με απόφαση που υπέγραψε στις 6-9-2018 ο αναπληρωτής υπουργός περιβάλλοντος κ. Σωκράτης Φάμελλος, 200.000 στρέμματα από την ελεγχόμενη κυνηγετική περιοχή της Παρνασσίδας στη Φωκίδα δόθηκαν στο ελεύθερο κυνήγι.
Μεγάλο ρόλο στην υπογραφή αυτής της απόφασης έπαιξε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Φωκίδα κ. Ηλίας Κωστοπαναγιώτου.

Ο κ. Κωστοπαναγιώτου είναι κυνηγός και έδωσε μεγάλο αγώνα ώστε να μπορέσει η Παρνασσίδα να δοθεί ξανά στο ελεύθερο κυνήγι.

Σε παλαιότερες δηλώσεις του ειχε πει ότι θεωρεί απαράδεκτο το γεγονός να πηγαίνουν οι ντόπιοι κυνηγοί στη Φθιώτιδα για να κυνηγήσουν, εξαιτίας του καθεστώτος στην περιοχή το οποίο θεωρεί ότι στην πράξη δεν υφίσταται.

Όμως κανείς δεν πρέπει να λησμονήσει το μεγάλο αγώνα της Δ' Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Στερεάς Ελλάδος και του προέδρου της κ. Νίκου Σταθόπουλου. Η Δ' ΚΟΣΕ εδώ και πολλά χρόνια έκανε προσπάθειες για να δοθεί η Παρνασσίδα στο ελεύθερο κυνήγι όμως όλες οι προσπάθειες έπεφταν στο κενό εξαιτίας κυρίως της άρνησης των προηγούμενων υπουργών να δώσουν μια ελεγχόμενη κυνηγετική περιοχή στο ελεύθερο κυνήγι.


Με την άσπρη γραμμή οριοθετείται η ΕΚΠ Παρνασσίδας όπως υφίσταται σήμερα και με τη μοβ οριοθετείται ό,τι θα απομείνει από αυτήν

Κάτι που έκανε πράξη με την υπογραφή του ο αναπληρωτής υπουργός περιβάλλοντος κ. Σωκράτης Φάμελλος.

Κώστας Λουρής για το iHunt.gr

Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018

Ξεφλούδια στη Ζηλίστα της δεκαετίας του 60

Ζηλίστα ή Ζελίστα λεγόταν η σημερινή Κυδωνιά Ναυπακτίας, ένα χωριό που βρίσκεται κοντά στα σύνορα της Δωρίδας, λίγα μόλις χιλιόμετρα βορειο-δυτικά του Κριατσίου.

Τη δεκαετία του 60 έσπερναν και καλαμπόκι στο χωριό μας, η σπορά γινόταν το Μάη, τον Αύγουστο τα καλαμπόκια ήταν πολύ τρυφερά και πολύ νόστιμα, κατάλληλα για ψήσιμο αλλά ήταν και πάσχα για τα ασβούρια που μας ανάγκαζαν να ξενυχτάμε και εμεις που είμασταν μικρά παιδιά χτυπώντας γκαζοτενεκέδες για να τα απομακρύνουμε.

Η περισυλλογή του καρπού γινόταν κατά το τέλος Σεπτεμβρίου, όσο περίσευε από τους ασβούς και τις κίσες μεταφερόταν αποθήκευόταν στο κατώγι στο οποίο συνήθως αποθηκευόταν και βαρέλια κρασιού, κάστανα μαζί με κακατσίδες κλπ. Όταν τέλειωνε ο κύκλος των φθινοπωρινών εργασιών, λίγο μετά τον τρύγο και το μάζεμα του κάστανου και το πάτημα των σταφυλιών και είχε κρυώσει ο καιρός , ενώ ο μούστος έβραζε στα βαρέλια ο νοικοκύρης φώναζε τους συγχωριανούς, να μαζευτούν ένα βράδυ για να ξεφλουδίσουν το καλαμπόκι, έτσι σχεδόν κάθε μέρα γινόταν και κάποιο ξεφλούδι σε κάποιο από τα σπίτια του χωριού. Για ευκολία χρησιμοποιούσαν συνήθως μία πρόκα 45άρα, ως βοηθητικό εργαλείο για να ανοίγουν στην άκρη τα φύλλα και εν συνεχεία τραβώντας τα προς τα κάτω να απελευθερώνουν τον καρπό, παράλληλα πρόσεχαν να αφήνουν δύο φύλλα για να μπορούν να δένουν και να κρεμούν τον καρπό για να ξεραθεί.

Κροκύλειο 2003, αναπαράσταση του εθίμου
Τα παιδιά έπαιρναν μέρος στο ξεφλούδι τις πρώτες ώρες (6-8) και η χαρά τους ήταν να δίνουν σάλτα και να χώνονται μέσα στα φλούστρια (φλέσουρα), όταν έρχονταν οι μεγάλοι η νοικοκυρά κερνούσε τα παιδιά κάποιο γλυκό ,συνήθως χαλβά που είχε φτιάξει για την περίσταση και τα έδιωχνε διακριτικά.. Οταν έφευγαν τα παιδιά οι ενήλικες οι οποίοι έβγαζαν σχεδόν όλη τη δουλειά το άρχιζαν τα καλαμπούρια, έπιναν κρασί ,έλεγαν διάφορα ανέκδοτα ακατάλληλα για ανηλίκους και φυσικά το έριχναν στο τραγούδι, διηγιόντουσαν ιστορίες από τα παλιά , ενώ οι σπιτονοικοκυρές προσέφεραν κρασί, τσίπουρο, τηγανίτες και καμία πίτα.


Πηγή κειμένου: grammenioxia.blogspot.gr

Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου 2018

Πολιτιστικός Τουρισμός και Τοπική Ανάπτυξη στη Φωκίδα

της Γαλάτου Αργυρούλας

Στην Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας ο τουρισμός αποτελεί δυναμικό κλάδο της οικονομίας με σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης. Το αξιόλογο φυσικό και πολιτιστικό απόθεμα κατάλληλο για την ανάπτυξη όλων των μορφών τουρισμού, η ύπαρξη ενός αναγνωρισμένου διεθνώς πολιτιστικού χώρου (Αρχαιολογικός Χώρος/Μουσείου Δελφών), η δυνατότητα πολλαπλών επιλογών διαφορετικού τύπου τουριστικών προορισμών, η ύπαρξη του λιμανιού της Ιτέας, το σημαντικό πλεονέκτημα της γειτνίασης της περιοχής με την Αττική και της κεντρικής της θέσης στο σύνολο της Χώρας, η διοργάνωση πολιτιστικών γεγονότων με διαχρονική παρουσία (Φεστιβάλ Δελφών), ο μεγάλος αριθμός φορέων και συλλόγων εμπλεκόμενων με τον πολιτισμό, η διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων από τους Ο.Τ.Α., το αυξανόμενο ενδιαφέρον των πολιτών για πολιτιστικές δραστηριότητες αποτελούν τα δυνατά σημεία της περιοχής. 

Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης ειδικών εναλλακτικών μορφών τουρισμού, αυτές δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς και συντονισμένα. Στον τουριστικό τομέα υπάρχουν διαρθρωτικές αδυναμίες και έλλειψη σύνθετων τουριστικών προϊόντων. Η διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος είναι μικρή, η αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος για την ενίσχυση της ταυτότητας της περιοχής και τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος είναι περιορισμένη και η ποιότητα των υποδομών (οδικό δίκτυο, τομέας υγείας) χαμηλή. Έντονη είναι η έλλειψη δικτύωσης και διασύνδεσης των πολιτιστικών πόρων. Δεν υπάρχει ένα συνολικό σχέδιο τουριστικής ανάπτυξης με τη συμμετοχή όλων των ομάδων συμφερόντων. Η κινητοποίηση και ο συντονισμός των αρμόδιων φορέων για την προβολή και αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος είναι ανεπαρκής. 

Στα πλαίσια της γενικότερης οικονομικής κρίσης, σοβαρή απειλή για την περιοχή αποτελεί η έλλειψη εθνικών πόρων για χρηματοδότηση δράσεων πολιτισμού. Παρόλο αυτά, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης νέων μορφών τουρισμού (που συνδέονται με το περιβάλλον, τον πολιτισμό και τον παραδοσιακό τρόπο ζωής), η περιοχή παρουσιάζει σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης και σύνδεσης του πολιτιστικού τουρισμού με άλλες Ε.Ε.Μ.Τ. Η χρήση των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνιών για την προώθηση πολιτιστικών δράσεων (δημιουργία ψηφιακού portal, σελίδες κοινωνικής δικτύωσης), η κινητοποίηση μεγάλου αριθμού πολιτιστικών συλλόγων και το ενδιαφέρον των πολιτών για πολιτιστικές δραστηριότητες πρέπει να αξιοποιηθούν.
Ο πολιτισμός και ο τουρισμός δύναται να αποτελέσει έναν βασικό πυλώνα ανάπτυξης. Η προστασία, η ανάδειξη και η αξιοποίηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί κρίσιμο σημείο και παράγοντα ανάπτυξης για την περιοχή. Απαραίτητο κρίνεται ένα σχέδιο στρατηγικής αναβάθμισης που θα εστιάζει:
•    Στην αξιοποίηση των πολιτιστικών πόρων σε συνδυασμό με τη δημιουργία τουριστικών δραστηριοτήτων που θα συμβάλλουν τόσο στη διατήρηση, όσο και στη βελτίωση του επιπέδου ζωής των κατοίκων
•    Στην αποσαφήνιση των περιοριστικών όρων της ευρύτερης περιοχής των Δελφών με σκοπό τη διατήρηση της ιστορικής παράδοσης και κληρονομιάς παράλληλα με τις προσπάθειες για ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής
•    Στη δημιουργία δικτύου σύνδεσης όλων των μουσείων/σημείων ενδιαφέροντος του νομού
•    Στην ενίσχυση της δημιουργικής έκφρασης των κατοίκων και των πολιτιστικών συλλόγων 
•    Στη συγκρότηση ενός συλλογικού οργάνου με στόχο την προώθηση των θεμάτων του τουρισμού 
•    Στην εκπαίδευση των υπαλλήλων και όλων των φορέων που εμπλέκονται με τον τουρισμό σε θέματα  διαχείρισης και προστασίας του πολιτιστικού πλούτου και διάθεσης των πολιτιστικών προϊόντων
•    Στην σύνδεση του τουρισμού και του πολιτισμού μέσω οργάνωσης συνεργασιών όλων των φορέων που διαμορφώνουν το πολιτιστικό περιβάλλον με στόχο την αποφυγή αποσπασματικών και μη συντονισμένων δράσεων
•    Στη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρει ο φυσικός και πολιτισμικός πλούτος της περιοχής
•    Στη δημιουργία απαραίτητων υποδομών ανάπτυξης Ειδικών Εναλλακτικών Μορφών Τουρισμού με στόχο την προσέλκυση διαφόρων ομάδων τουριστών και την επιμήκυνση της παραμονής τους στην περιοχή
•    Στην ανάπτυξη συνεργασιών για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου τουριστικού πακέτου, που να συνδυάζει την επίσκεψη σε πολιτιστικούς οργανισμούς με περιήγηση στην περιοχή περιλαμβάνοντας διαμονή, σίτιση και ψυχαγωγία
•    Στην τουριστική αξιοποίηση της παραλιακής ζώνης με τη δημιουργία οργανωμένων παραλιών αλλά και των ορεινών περιοχών με τη κατασκευή σύγχρονων καταλυμάτων
•   Στη δημιουργία ενός σύγχρονου, εύκολα προσπελάσιμου, οδικού δικτύου απαραίτητου για τη σύνδεση της ορεινής περιοχής με την παραλιακή ζώνη του νομού
•    Στη σήμανση των μνημείων, των μονοπατιών και όλων των αξιοθέατων της περιοχής
•    Στην αξιοποίηση της μαρίνας Ιτέας
•    Στην αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών (συγκοινωνίες, πάρκινγκ, υγεία) του νομού
•   Στην οργάνωση και προώθηση ενός σχεδίου μάρκετινγκ με στόχο την ανάδειξη της περιοχής ως πολιτιστικό, τουριστικό κέντρο διεθνούς εμβέλειας με επίκεντρο το διεθνή πόλο των Δελφών-Προβολή του brand name «Δελφοί»
•   Στη χρήση των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνιών που θα επιτρέψει την απεξάρτηση από τους ενδιάμεσους (γραφείο ταξιδιών, tour operator) και την άμεση προώθηση των υπηρεσιών
•  Στην προβολή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του τόπου με την σύνταξη πληροφοριακών οδηγών, τη δημιουργία εύχρηστων θεματικών χαρτών, τη δημοσιοποίησή τους στο διεθνή τύπο και με τη συμμετοχή σε εκθέσεις τουριστικών πρακτόρων, ώστε να μπορέσει να ανταγωνιστεί, με επιτυχία, άλλους δημοφιλείς προορισμούς.

Η συνύπαρξη του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος και του πλούσιου πολιτιστικού αποθέματος αποτελεί το κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής. Ο πολιτιστικός τουρισμός μπορεί να συνδυαστεί και με άλλες ειδικές μορφές τουρισμού. Μια νέα αναπτυξιακή πνοή μπορεί να δοθεί στην περιοχή, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες και τους πόρους που έχει στη διάθεσή της, με τον κατάλληλο στρατηγικό σχεδιασμό και με την απαιτούμενη πολιτική συμμετοχικής διαχείρισης όλων των φορέων των ενδιαφερόμενων για τον πολιτισμό και των άμεσα εμπλεκόμενων με τον τουρισμό. 
 

Πηγή: Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών
Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών, Πολιτιστική Πολιτική και Ανάπτυξη
Πτυχιακή Εργασία: Πολιτιστικός Τουρισμός και Τοπική Ανάπτυξη, 
 Η Συμβολή του Αρχαιολογικού Χώρου και του Μουσείου Δελφών στο Νομό Φωκίδας, Μάιος 2018
κεφάλαιο: Συμπεράσματα και Προτάσεις
Αργυρούλα Γαλάτου με Επιβλέπων Καθηγητής, Ελένη Μαυραγάνη



Κυριακή 2 Σεπτεμβρίου 2018

Το Κεφαλογιόφυρο του Μόρνου

 Ένα εξαίρετο μνημείο γεφυροποιίας


Στις κλεισούρες του Μόρνου κάτω από τον οικισμό Καταφύγιο που διατηρείται πολύ καλά από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Από το γεφύρι αυτό επικοινωνούσε η Δωρίδα με τη Ναυπακτία, ιδιαίτερα όταν ο Μόρνος κατέβαζε και ήταν αδιάβατος.
Από αυτό πέρασαν και βρήκαν καταφύγιο στο κοντινό Μοναστήρι της Βαρνάκοβας οι διασωθέντες της ηρωικής Εξόδου του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826).
Το γεφύρι, σύμφωνα με την παράδοση, είναι διπλά στοιχειωμένο.
Τα δύο «στοιχειά», ο Αράπης από το Ναυπακτιώτικο μέρος και η Μπελεσίτσα από το δωρικό βοηθώντας το ένα το άλλο καταφέρνουν αιώνες τώρα και προστατεύουν το γιοφύρι από το θυμό του Μόρνου.


 Μια "αληθινή ιστορία"

Στο δωρικό Τρίκορφο το έχουν για αληθινή ιστορία και το διηγούνται όταν η κουβέντα μιλάει για το «Κεφαλογιόφυρο» και τα στοιχειά του, που αιώνες τώρα το κρατάνε, λέει ανέπαφο και ασάλευτο, ριζωμένο στη θέση του. Σύμφωνα με την συνέντευξη  που πήρε ο Γιάννης Ηλιόπουλος από μια ηλικιωμένη σχετικά με το διπλοστοίχειωτο γεφύρι η ιστορία του γεφυριού έχει ως εξής:
«…Στη στενή και δυσκολοδιάβατη κλεισούρα του ποταμού, του Μόρνου εκεί που σμίγουν και τα δικά μας τα βράχια ,από εδώ , με τα ρίζα του θεόρατου περόβουνου της Αμώρανης , από πέρα , είναι το Κεφαλογιόφυρο. Παλιά δεν είχε ο Μόρνος  άλλα γεφύρια και το χειμώνα οι αγωγιάτες και διαβάτες  και πράματα , διάβαιναν από το Κεφαλογιόφυρο και περνώντας το δρόμο, το σκαμμένο στένευε το ποτάμι, ως δέκα αντρικές  δρασκελιές , είναι απότομο και βαθύ και φεύγει γρήγορα…και το καλοκαίρι έχει νερό..»... Γι’αυτό δεν μπορούσαν οι μαστώροι να στεριώσουν το γιοφύρι. Τους εμπόδιζαν τα βράχια και ο «Πούντος», η μεγάλη ρουφήχτρα, που έχει εκεί ο Μόρνος και το νερό έρχεται και έρχεται γύρω, απότομα ανοίγει βαθύ πηγάδι, χάνεται μέσα και πάλι τα ίδια… Και όποιος τραβηχτεί μέσα χάνεται… Αφού είδε  και απόειδε ο πρωτομάστορας και το γιοφύρι έπρεπε να γίνει, κέρμασε με τριχές  μαστώρους πελεκάνους, που πελέκαγαν το βράχο και έφτιαχναν τα σκαλοπάτια. Αλλά το νερό, που το γύριζαν πότε από δω και πότε από ‘κει, χάλαγε τα θεμέλια και το γιοφύρι δεν στέριωνε… Τότε, μολόγαγαν οι παλιότεροι, οι  μαστώροι έφεραν και θεμελίωσαν βαθιά μέσα στα θεμέλια του γιοφυριού, που συνέχεια έφευγαν, τη Μπελεσίτσα, αρχόντισσα από το Κάστρο του Στενού, του Βελούχουβου, μαζί με τον Αράπη της… Τη Μπελισίτσα θεμελίωσαν στην πλευρά των βουνών του Μοναστηριού της Βαρνάκοβας, στα δικά μας μέρη, και στον Αράπη στην ρίζα της Αμώρανης, βαθιά μέσα στο στένωμα του ποταμιού. Το γιοφύρι έτσι χτίζονταν και ανέβαινε, χωρίς να ξαναπέσει γιατί στοιχειώθηκαν,  λέει , οι άνθρωποι, το κράταγαν και το προφύλαγαν…. Αφού στεριώθηκε το γιοφύρι έσκαψαν τα βράχια από δω και από κει, άνοιξαν δρόμο Κι πέρναγαν οι άνθρωποι άφοβα. Το Κεφαλογιόφυρο δεν έπεφτε, γιατί ήταν στοιχειωμένο, να καταλάβετε…»
Και μια φορά, μονολόγησαν οι παλιοί, ο Μόρνος έφερε μεγάλη κατεβασιά και το ‘σπρώχνε νερό χτύπαγε δυνατά το γιοφύρι, στην πλευρά της Αμώρανης και ο Αράπης, το στοιχειό που φύλαγε  εκεί  τη μεριά, μούγκριζε από την δύναμη που έβαζε.  Η Μπελασίτσα λαμπροχτενίζοταν, από πέρα και λάδωνε τα μαλλιά της ….Φαίνεται το λάδι όταν το ποτάμι έχει λίγο νερό και κατεβαίνει αγάλια-αγάλια....Το ποτάμι κουβάλησε χώματα , πέτρες, κλαριά, πλατάνια ξεριζωμένα, στόμωσε την κάμαρα και το νερό διάβαινε από από το γιοφύρι, που ήταν σπρωγμένο δυνατά κινδύνευε, να παρασυρθεί. Το στοιχειό ο Αράπης μούγκριζε και φώναζε και αγωνίζονταν να κρατήσει το γιοφύρι με κάθε τρόπο. Η Μπελασίτσα που έβλεπε το μεγάλο κακό και πως κινδύνευε το γιοφύρι προσπάθησε να του δώσει θάρρος:
 -Κράτα Αράπη μ’! Κράτα..!
 -Κράτησα και ματακράτησα, της φώναξε ο Αράπης , τώρα έλα κράτα το κι εσύ!
Τα στοιχειά έδωσαν τα χέρια.  Κρατήθηκαν σφιχτά και δεν άφησαν τα θολά νερά του Μόρνου να πάρουν  το γιοφύρι, που σώθηκε  τότε ,σε εκείνο τον κατακλυσμό και ζει ακόμα ,γιατί το φυλάνε η Μπελασίτσα και ο Αράπης της…»

Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2018

«Στοιχειωμένοι» και «Ο γιος μου Γιάννης Μακρυγιάννης» μάγεψαν τη Δωρίδα

Το Κροκύλειο είναι ένας ιστορικός τόπος που έχει γίνει περισσότερο γνωστός ως η πατρίδα του στρατηγού Μακρυγιάννη. Ο τοπικός Σύλλογος που φέρει το όνομα του στρατηγού, φροντίζει τόσο για την προβολή του χωριού όσο και για το έργο του μεγάλου ήρωα με σημαντικές εκδηλώσεις όπως είναι τα Μακρυγιάννεια. Εκτός όμως του Μακρυγιάννη, ο παραδοσιακός αυτός οικισμός αποτελεί και  γενέτειρα και του φιλικού Αθανάσιου Λιδωρίκη - Σκαρλάτου, γραμματέα και σφραγιδοφύλακα του Αλή – Πασά. Στον ίδιο τόπο επίσης η Μαρία Πενταγιώτισσα παντρεύτηκε τον Γιώργο Αρμάο, έζησε για πολλά χρόνια και τάφηκε στο νεκροταφείο του χωριού. Δεν είναι έτσι περίεργο οι δύο τελευταίες από τις εκδηλώσεις του νεοσύστατου φεστιβάλ Δελφών που έφερε τον τίτλο «λάλων ύδωρ», βρήκαν στο Κροκύλειο Δωρίδας το κατάλληλο ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον για να πραγματοποιηθούν.