Στην Αρτοτίνα του 1895

Από το βιβλίο τον δημοσιογράφου Γ. Π. Παρασκευόπουλου,

«Ταξίδια ανά την Ελλάδα» Τόμος Α' 1895

Ο επισκεπτόμενος την Δωρίδα, πρέπει να θεωρεί απαραίτητον την επίσκεψιν και της ωραιοτέρας κωμοπόλεως αυτής και ορεινοτέρας εν ταυτώ.


Απέναντι των γυμνών και υψηλών Βαρδουσίων και παρά την κοίτην του ποταμού Ευήνου κείται επί κεκλιμένου εδάφους η Αρτοτίνα με τους υπερδισχιλίους [πάνω από 2000] κατοίκους της. Έχει αξιομνημόνευτον τοποθεσίαν εφ' ης ευρίσκεται η ιστορική Μονή του Αγ. Ιωάννου του Προδρόμου, όπου ο Αθανάσιος Διάκος εχρημάτισεν ως καλογηρόπαις.

Με όλην την σχετικήν γυμνότητα του εδάφους της τρέφει πολλά ποίμνια, τα οποία τον χειμώνα κατέρχονται, ένεκεν του ψύχους, εις το Μεσολόγγιον και τας Αθήνας. Ο τυρός των Βαρδουσίων είνε εφάμιλλος με τον τυρόν της Λιάκουρας. Οι κάτοικοι ζωηροί, υγιείς, εύρωστοι. Επικρατεί το μέτριον ανάστημα.

Η Αρτοτίνα θα ήτο καλυτέρα και ευκολώτερον θα διήρχετο τις δι' αυτής εάν είχεν οδούς. Έχουν καταστραφεί  σχεδόν όλοι και έγιναν μονοπάτια. Της λείπει και καλός ναός ανάλογος του αριθμού των κατοίκων.

Και εδώ οι συνταξιούχοι αξιωματικοί είνε όχι λίγοι, δι' αυτούς δε, εξέρχονται εκ του Δημοσίου Ταμείου περί τα 30.000.000 δραχμαί ετησίως.

Έχει η κωμόπολις και ιατρόν τον κ. Κ. Διάκον, συγγενή του ήρωος της Αλαμάνας. Ο διαβάτης αισθάνεται κάποιαν λύπην δια την μη συντήρησιν καλογήρων εις την ωραίαν και προσοδοφόρον Μονήν του Προδρόμου, της οποίας τα κτήματα νέμεται ο ένας και ο άλλος.

Εξ Αρτοτίνης, ουδείς εξασκεί το επάγγελμα του γαλακτοπώλου εν Αθήναις. Εκ της αυτής κωμοπόλεως κατάγονται οι τέως βουλευταί Ρούκης, Ξηροχωρίου και Σκαλτσάς, Βάλτου.

 Πηγή: http://www.lidoriki.com