Προτάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας σε ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ και ΟΡΕΙΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Οι Δήμαρχοι Ιωαννίνων κ Μετσόβου πρότειναν στο Υπ. Περιβάλλοντος, στον αρμόδιο Υφυπουργό, πρόγραμμα "εξοικονομώ" για τους παραδοσιακούς οικισμούς.

Ο Δήμαρχος Αγράφων αντίστοιχα προτείνει υιοθέτηση ειδικού πλαισίου για το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» στις ορεινές περιοχές.

Και οι δύο προτάσεις είναι πολύ σημαντικές και ευχόμαστε να εγκριθούν γιατί ενισχύουν ζητήματα πολιτιστικής αρχιτεκτονικής προστασίας και ζητήματα δικαιοσύνης στην αντιμετώπιση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας.

Και οι δύο προτάσεις για τη Φωκίδα είναι ιδιαίτερα σημαντικές, επανειλημμένα έχουμε ορθογραφήσει ακριβώς για τα παραπάνω αιτήματα και για την αναγκαιότητα να υπάρχουν στοχευόμενα τομεακά και περιφερειακά προγράμματα.

Παρακαλούμε τα Αυτοδιοικητικά Στελέχη της Φωκίδας και της Περιφέρειας μέσω της ΠΕΔ και της Περιφέρειας, όπως και το Τεχνικό Επιμελητήριο Στερεάς, να ενισχύσουν τις παραπάνω πρωτοβουλίες, για ειδικά μέτρα, ενισχύσεις του «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» για παραδοσιακούς οικισμούς, πχ., Γαλαξείδι, Κουπάκι, Ζοριάνος, Κροκύλειο για Φωκίδα και σίγουρα για τις ορεινές περιοχές.

Παραμένει το κενό για μεγάλο κυλιόμενο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 

 

Α. Καρδαμπίκης: Υιοθέτηση ειδικού πλαισίου για το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» στις ορεινές περιοχές

https://news.b2green.gr/2848/%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CF%85%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%B9

 

Γ. ΑΜΥΡΑΣ: Έρχεται «εξοικονομώ» για παραδοσιακούς οικισμούς

https://neoiagones.gr/%CE%B3-%CE%B1%CE%BC%CF%85%CF%81%CE%B1%CF%83-%CE%AD%CF%81%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CE%BE%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CF%8E-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%81/?fbclid=IwAR1U2LzhOxCSrWBZ6EA4VcPOPgbI3zclIEhFYupRyrm_JJCYsNcItH1vj_A

Κατάλογος παραδοσιακών οικισμών  της Ελλάδας

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8E%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82#%CE%9D%CE%BF%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%A6%CF%89%CE%BA%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82

 

Παραδοσιακοί Οικισμοί & Διατηρητέα Κτίρια

http://estia.minenv.gr/EXEC

  

Αφροδίτη Παπαθανάση

Διηγήσεις και Μύθοι για τα Βαρδούσια

 Γενικά για τα βουνά υπάρχουν πλήθος μύθων και παραδόσεων που αναφέρονται σε διάφορες δοξασίες ή σε γεγονότα της ζωής που τα τύλιξε ο μύθος και μ΄ αυτή τη μορφή έφτασαν μέχρι σήμερα.

1 Διαδεδομένος μύθος που σε πολλούς ήταν πιστευτός, ήταν αυτός του καλογέρου που ασκήτευε στην κορυφή του βουνού, σε κάποια σπηλιά. Μύθος κοινός αναφερόμενος σε πολλά ελληνικά βουνά. Για τα Βαρδούσια αναφέρονται δύο τέτοιες τοποθεσίες. Μια κοντά στην κορυφή του Κόρακα, στην Ασκητότρυπα* και μία στο Μοναστηράκι, κοντά στην καρυά της Αρτοτίνας. Μύθος αναφέρεται ότι κάποιος καλόγερος που ασκήτευε εκεί και σε κάποιον χειμώνα πέθανε. Βρήκαν γραμμένα λοιπόν, τα εξής «ούτε από πείνα υπέφερα, ούτε από δίψα, παρά απ΄ τη βουή του βουνού».

2 Για τα Βαρδούσια υπάρχει και άλλος μύθος που που διηγείται το πως μοίράσαν το νερό υπογείως οι παλιοί κάτοικοι της Ανω Μουσουνίτσας και Βελούχοβου. Έβαλαν στον αγωγό της Ανω Μουσουνίτσας τραγόμαλλα που τα στούπωσαν και ετσι λιγόστεψε η ροή του νερού. Για το νερό αυτό γράφει ο Αθανάσιος Ευστ. Παπαγεωργίου στο βιβλίο του «Η κοινότητα Αθανασίου Διάκου (πρώην Άνω Μουσουνίτσα)»: το χωριό μας εχει πολλά νερά, τα οποία πηγάζουν από πολλές πηγές, μεγαλύτερη των οποίων είναι το Κεφαλόβρυσο.
Το νερό κατά τις αφηγήσεις φθάνει στο Κεφαλόβρυσο από ένα υπόγειο ποτάμι, το οποίο με διακλάδωσή του τροφοδοτεί το Βελούχοβο (Κάλλιο Δωρίδας). Οι συγχωριανοί μας σφηγούνται πολλά γι' αυτό το υπόγειο ποτάμι.

Βελούχοβο, πηγή: topoguide.gr

 

 
3 Άλλος μύθος για τα Βαρδούσια λέει αναφερόμενος στα νερά του βουνού. Έρχονταν ξένοι να μετρήσουν τις πηγές. Όλη μέρα περπατούσαν και τις μετράγαν, αλλά μόλις νύχτωνε ερχόταν μια Λάμια και τους έτρωγε. Έτσι κανείς δεν μπορούσε να μάθει πόσες πηγές είχε το βουνό. Μια φορά ξεκίνησαν δύο μαζί και τη νύχτα κοιμήθηκαν ανάποδα, το κεφάλι του ενός στα πόδια του άλλου. Όταν τους είδε η Λάμια είπε: «Σαράντα πηγές φυλάω και εκατό βρυσούλες, τέτοιο τέρας με δύο κεφάλια πρώτη φορά βλέπω». Δεν τους πείραξε. Έτσι έμαθαν τις πηγές των Βαρδουσίων.

 

Πηγή: Εφημερίδα Κονιάκος ΑΦ 117 (ΑΠΡ-ΜΑΙ-ΙΟΥΝ 2021) 

 

***

* Σε σχέση με το δημοσιευόμενο στο υπ’ αριθμ. 117/2021 φύλλο της εφημερίδα μας κείμενο, με τον τίτλο «ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΒΑΡΔΟΎΣΙΑ», εκθέτω τα ακόλουθα:

Αναφορικά με την αναφερόμενη στο δημοσίευμα αυτό «Ασκητότρυπα», αυτή δεν είναι παρά η Καλογηροσπηλιά, η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 2000 μέτρων περίπου κάτω από τη θέση «πάτημα» της Πέρα Κλεισούρας των Βαρδουσίων. Εκεί εμόνασε ένας καλόγηρος, αγνώστου επωνύμου, από την Κάτω Μουσουνίτσα. Τον τροφοδοτούσαν οι κτηνοτρόφοι της περιοχής και τα μέλη της πατρικής του οικογένειας. Αλλά οι καιρικές συνθήκες κατά χειμώνα σε αυτό το ύψος του βουνού είναι ανελέητες. Η θερμοκρασία κατεβαίνει στους μείον 40ο βαθμούς, η οποία διαρκεί, με αποτέλεσμα ο άτυχος καλόγερος να μη μπορέσει να αντέξει και να αποβιώσει μάλλον από πνευμονία. Ως «η βουή του βουνού» εννοεί ο καλόγερος αυτό το ελαφρό αεράκι του βουνού που κάνει τα έλατα να θροΐζουν και να μεταφέρει έντονα την παγωνιά εντός της απροστάτευτης Σπηλιάς. Σημειωτέον, ότι στην πατρική οικογένεια του Καλογήρου αποδόθηκε ακολούθως το όνομα «Καλογήρου» ως παρωνύμιο, το οποίο καθιέρωσαν μέλη της οικογενείας αυτής και ως επώνυμο. Ένας από τους τελευταίους απόγονους των Καλογήρου ήταν ο Ιωάννης Καλογήρου, συνταξιούχος αυτοκινητιστής, ο οποίος νυμφεύτηκε από τον Κονιάκο την Ελένη Αθαν. Λιάπη (Βαΐα), την αποκαλούμενη «Καραγκούνα» και κατοικούσε στην Καλλιθέα επί της οδού Ανδρομάχης. 

Όσον αφορά τους μύθους των Βαρδουσίων, αυτοί είναι αρκετοί. Κατά την 10ετία του 1920 ο Μανίκας (Γεώργιος Δ. Μάρκος) και ο Παπαδάκης (Γεώργιος Ιων. Κολοβός) έβοσκαν τα καλοκαίρια τα προβατοποίμνιά τους στην πέρα Κλεισούρα (Κοτρώνα) των Βαρδουσίων. Διηγήθηκαν αυτοί ότι ένα καλοκαίρι τα μεσάνυχτα ερχόταν επί πολλές νύχτες μουσική με κλαρίνα από το νότο, την Αγράδα και το Μιχαίϊκο, συνέχιζε στα Ζηρέλια και κατέληγε απέναντι στη Νεραϊαδότσουμα. Μάλιστα ο Κολοβός επέμενε ότι άκουγε δυνατά την μουσική αυτή, δεν τον πίστευαν οι Κονιακίτες και τον κορόιδευαν.

Για την Νεραϊδότσουμα, ρώτησα μικρός τσοπάνηδες της Κλεισούρας γιατί τη ράχη αυτή την λένε έτσι και η απάντηση ήταν, ότι την κατοικούσαν Νεράιδες, οι οποίες πήγαιναν τα μεσάνυχτα στη Κρύα Βρύση στο «Παλιοκάτουνο» και λούζονταν, αλλά δεν τις είδε κανένας. Όλα λοιπόν προϊόντα της ανθρώπινης φαντασίας; Ή όχι;

Γ.Ν.Μ.

Πηγή: Εφημερίδα Κονιάκος ΑΦ 119 (ΟΚΤ-ΝΟΕ-ΔΕΚ 2021) 

Η Δωρίδα ένας σκουπιδότοπος

Η εδώ και 12 χρόνια Δημοτική Αρχή, συνεχίζει σταθερά να επιβεβαιώνει την ανικανότητα διοίκησης. Είτε με νέους αντιδημάρχους, είτε όταν αλλάζει αντιδημάρχους και ξαναβάζει τους προηγούμενους δήθεν πετυχημένους, τα σκουπίδια είναι παντού στο δήμο αμάζευτα ή μαζεύονται με τεράστιες καθυστερήσεις. Κοινώς μια υγειονομική βόμβα.

Όμως δεν είναι σωστό να τους κατηγορούμε. Αυτό ξέρουν αυτό κάνουν. Είτε από ανικανότητα, είτε και συνειδητά. 

Μάλλον συνειδητά μιας και η σύμβαση συντήρησης των οχημάτων αποκομιδής σκουπιδιών έχει τελειώσει από τον Απρίλιο του 2021. Σχεδόν ένα χρόνο δηλαδή, η δημοτική αρχή δεν κάνει διαγωνισμό συντήρησης γιατί λόγω κακοδιοίκησης δεν έχουν λεφτά (θα είναι όλες αραγμένες τουλάχιστον 2 μήνες ακόμα). Αφήνουν τις σκουπιδιάρες του δήμου ασυντήρητες και χαλασμένες και σπαταλάνε σε αναθέσεις αποκομιδής πάνω από 200 χιλιάδες ευρώ τα τελευταία χρόνια σε ιδιώτες για την αποκομιδή. Γιατί απλά δεν έχουν σχέδιο..

 

 

200 χιλιάδες, δηλαδή περισσότερο από μια καινούργια, ή.... πολύ λιγότερο από την σωστή τακτική συντήρηση των 4 παλαιών (σωστά τεσσάρων) που έχει στην ιδιοκτησία του συν μια καινούργια που την αγόρασε τζάμπα μέσω προγράμματος. Τεσσάρων οχημάτων αποκομιδής σκουπιδιών παρατημένων σε συνεργεία, στο έλεος του Θεού.

Αναθέσεις που κάνει σε ιδιώτες, με οχήματα, παλαιότητας ίδιας με τα υφιστάμενα του δήμου, όπου ο ιδιώτης όμως φροντίζει (και σωστά πράττει) για την τακτική συντήρηση.

Αλλά αυτή είναι η διαφορά μας. Γιατί εμείς, έχουμε Όραμα και σχέδιο, και ως διοίκηση δεν θα αφήναμε την περιουσία του δήμου να παρακμάζει. Θα φροντίζαμε την τακτική συντήρηση, ώστε να είναι πάντα όλα έτοιμα για δράση. Καθώς με 4 παλιές και μία νέα, τα σκουπίδια θα ήταν μαζεμένα ΠΑΝΤΑ στην ώρα τους. Χωρίς κινδύνους για την υγεία των πολιτών. 

 ΥΓ. Η παράταξη Όραμα για την Δωρίδα, διαφωνώντας με την εφαρμοζόμενη πολιτική διαχείριση των σκουπιδιών, ψήφισε ΛΕΥΚΟ στη νέα ανάθεση 

 

ΌΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΡΙΔΑ  

Η τρανή βρύση στον Κονιάκο

 Η τρανή βρύση υπήρξε η πηγή απ’ την οποία γινόταν η ύδρευση του χωριού μας απ’ την εποχή που ιδρύθηκε. Ονοματοποιήθηκε τρανή βρύση σε αντιδιαστολή με την κάτω βρύση που ήταν μικρότερη και η οποία καλύφθηκε απ’ το δρόμο (αυτοκινητόδρομο) και το νερό βγαίνει παρακάτω. Επίσης πιο δω υπήρχε και άλλη που την έλεγαν (βρωμόβρυση), διότι το νερό έβγαινε απ’ το έδαφος πού ήταν ίσο με το δρόμο και δεν τηρείταν πάντα καθαριότητα γύρω απ’ αυτήν. 

Στην τρανή βρύση, όπως συνέβαινε και σε άλλες περιοχές, ήταν ο τόπος συνάντησης γυναικών, που πήγαιναν με τη βαρέλα στον ώμο να γεμίσουν. Εκεί έπαιρναν αρκετές φορές σειρά, όταν μαζεύονταν πολλές, και όταν γέμιζαν τη βαρέλα την φορτώνονταν και γύριζαν στο σπίτι. Τη βρύση αυτή την είχε διευθετήσει, κατά μια διήγηση ο μακαρίτης ο Μώκος (Γ. Ν. Μπούτσικος) γύρω στο 1930 που ήταν πρόεδρος και αργότερα το 2003 αναπαλαιώθηκε από την Αδελφότητα. 

Η βρύση έπαιξε κάποιο ρόλο στα κουτσομπολιά της εποχής, τα συνοικέσια κ.ά. Στη βρύση όταν πρωτοπήγαιναν οι νεοπαντρεμένες την (τάιζαν) και οι νέες όταν ήταν ο καιρός για τα ριζικάρια έπαιρναν το λεγόμενο αμίλητο νερό, διότι μέχρι να το φέρουν στο σπίτι που θα γινόταν το σχετικό έθιμο δεν μιλούσαν καθόλου. Απ’ τη βρύση και γενικά από νερά δεν έπρεπε να περάσει γυναίκα κατά το χρόνο λοχείας της για προφυλαχθεί από κακό. Η βρύση έχει περιληφθεί και στα δημοτικά τραγούδια.

«Σαν πας μαλάμω μ’ για νερό και εγώ στη βρύση καρτερώ...». Φανερώνει τον καιροφυλακτούντα ερωτευμένο νέο ή «βρύση μαλαματένια πως βαστάς κρύο νερό». Άλλο, «κόρη πάει για τη βρύση τη βαρέλα να γιομίσει, και ένα νιός την ερωτούσε πως περνάει και δε μπορούσε».

Συνηθέστατα δε στη βρύση είναι στοιχειωμένος και κάποιος δράκος ή κάποιο ζώο ή νεράιδες σύμφωνα με παλιές διηγήσεις των παραμυθιών.

πηγή: εφημερίδα Ο ΚΟΝΙΑΚΟΣ ΑΦ 119 (ΟΚΤ-ΝΟΕ-ΔΕΚ 2021)

 

Σχετικές δημοσιεύσεις:

Μεταξύ παλιών και νέων προτύπων
Οι Βρύσες του Τριστένου και η ιστορία τους
Βρύσες στην Ορεινή Δωρίδα
Χριστουγεννιάτικα και Πρωτοχρονιάτικα έθιμα από το Μαυρολιθάρι
¨Εθιμα Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς της Κερασιάς

 

 

Χριστουγεννιάτικα και Πρωτοχρονιάτικα έθιμα από το Μαυρολιθάρι

 Το τάισμα της βρύσης

 

Την πρώτη του χρόνου του Αγίου Βασιλείου και πριν ακόμη φέξει, η κάθε νοικοκυρά ή η κόρη της, στολισμένη με τα γιορτινά της έβαζε σε ένα πιάτο λίγα από τα υπάρχοντα του σπιτιού (σιτάρι, τυρί, μέλι, μαλλιά, γλυκά, καρύδια, μήλα κ.λπ.) και πήγαινε στη βρύση του χωριού. Εκεί, αφού έκανε το σημείο του σταυρού, έριχνε στην κούπα της βρύσης ένα νόμισμα ασημένιο και όσα είχε στο πιάτο και έλεγε «χόρτασε βρυσούλα μου και όπως τρέχει το νερό σου να τρέχει το βιός στο σπίτι μου όλη τη χρονιά». 

 

Αυτό το έθιμο λεγόταν «τάισμα της βρύσης» και ήταν φαινόμενο εξαιρετικό, μοναδική περίπτωση που στη βρύση του χωριού δε γινόταν κουτσομπολιό μεταξύ των γυναικών, γιατί την ημέρα αυτή η νοικοκυρά ή η κόρη που θα πήγαινε στη βρύση έπρεπε να γυρίσει στο σπίτι της με τη βαρέλα ή τη στάμνα της γεμάτη νερό αμίλητο, δηλαδή να μη μιλήσει με άλλη γυναίκα ούτε όταν πάει στη βρύση, αλλά ούτε και όταν γυρίζει στο σπίτι της.

Σπούρνη 

 

Το πρωί της πρωτοχρονιάς στο σπίτι πήγαινε ένα αγόρι μικρό που είχε τους γονείς του για να ευχηθεί με ένα πιάτο γεμάτο μπακλαβάδες, καρύδια, σύκα κλπ. Η νοικοκυρά του σπιτιού, αφού του έδινε γλυκά να φάει, του έδινε τη μασιά «για να κάνει σπούρνη».

 

Ο δε μικρός ανακάτευε τα αναμμένα κάρβουνα της φωτιάς με τη μασιά και έλεγε «σπούρνη στάρια, σπούρνη κριθάρια, σπούρνη αρνιά, σπούρνη πουλιά, σπούρνη κατσίκια κλπ.» και ονόμαζε όλα τα προϊόντατου σπιτιού, αν στο σπίτι είχαν και κορίτσια ανύπαντρα έλεγε και «σπούρνη γαμπρούς».Αυτό το έθιμο με τη φωτιά το έλεγαν «σπούρνη» από το πλήθος των αναμμένων μικρών κομματιών τα κάρβουνα που είναι ανακατωμένα με τη στάχτη.

 

Πηγή: "Μαυρολιθάρι Το Λεβεντοχώρι της Ρούμελης" του Μπάμπη Σκορδή

Χριστούγεννα στα χιόνια των Καρουτών

Χριστουγεννιάτικες αναμνήσεις

της Δήμητρα; Λουτσόβου - Αγγελάκη

Την περίοδο 1947-48, το Γυμνάσιο Λιδορικίου δεν λειτoυργούσε , λόγω των πολλών επιθέσεων των ανταρτών. Έτσι , πολλοί μαθητές αναγκάσθηκαν να φοιτήσουν σε άλλα Γυμνάσια. Πολλά παιδιά απ' το Λιδορίκι πήγαμε στο Γυμνάσιο της Άμφισσας.

Όταν έγιναν οι διακοπές των Χριστουγέννων, θελήσαμε να ανεβούμε στο Λιδορίκι, αλλά συγκοινωνία δεν υπήρχε. Συχνά περνούσαν στρατιωτικές φάλαγγες και μετέφεραν και πολίτες. Πράγματι, την παραμονή έφευγε μια φάλαγγα για Λιδορίκι, πήγαμε βρήκαμε τον επικεφαλής και τον παρακαλέσαμε - αφού του είπαμε πως είμαστε μαθητές - να μας πάρει για Λιδορίκι. Αυτός αρνήθηκε, διότι είχε πληροφορίες ότι οι αντάρτες θα χτυπούσαν τη φάλαγγα στο δρόμο.

Παραμονή Χριστουγέννων, ώρα 9 το πρωί , έκανε τρομερό κρύο κι' άρχισε να χιονίζει. Αποφασίσαμε να πάμε με τα πόδια από τον Έλατο (Καρούτες). Η μεγάλη απόσταση πρώτα και ο καιρός δεύτερον, αποθάρρυναν τα παιδιά και δεν αποφάσισαν να ξεκινήσουν. Τέλος, ξεκινήσαμε πέντε άτομα. Η Χαγιάνναινα, η οποία είχε κατέβει στην Άμφισσα να δει το γιό της, που είχε βγει πρόσφατα απ' το νοσοκομείο, (έπεσε και έπαθε διάσειση), ο Τάκης Χαγιάννης, η Σόνια Παπανικολάου, ο Χρήστος Ανέστος (Ζορμπάς) και εγώ. Όλοι μας έλεγαν να μη φύγουμε, γιατί το χιόνι είχε κλείσει το δρόμο κι' υπήρχε φόβος να χαθούμε και να μας φάνε οι λύκοι.

 

  Εμείς παιδιά βλέπεις , αψηφούσαμε τον κίνδυνο, αλλά στηρίζαμε τις ελπίδες μας στη Χαγιάνναινα, η οποία σαν μεγαλύτερη θα μας οδηγούσε με ασφάλεια στο Λιδορίκι. Ξεκινήσαμε ανηφορίζοντας, τραγουδώντας και χοροπηδώντας, σαν να πηγαίναμε εκδρομή. Αλλ' όταν μπήκαμε στο δάσος, κάναμε ένα τραγικό λάθος, αντί να πάρουμε τον καρόδρομο, ο οποίος διαγραφόταν καθαρά, αποφασίσαμε να πάρουμε το μονοπάτι, για να κόψουμε δρόμο, κι' από δω αρχίζει η περιπέτεια .
Χάσαμε το δρόμο, το χιόνι πύκνωνε πιο πολύ, τα παπούτσια που φορούσαμε ήταν κάτι μποτάκια που μας τα είχαν δώσει από την "ΟΥΝΡΑ" κι' η σόλα ήταν από λάστιχο και και γλιστρούσαν τρομερά. Πηγαίναμε ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω, πιανόμασταν απ' τα δέντρα για να προχωράμε, αλλ΄αυτά ήταν φορτωμένα με χιόνι και σε κάθε κίνησή μας έπεφτε το χιόνι απάνω μας και μας σκέπαζε. Είχαμε απελπιστεί και ξυλιάσει από το κρύο , ενώ συγχρόνως άρχιζε να μας θερίζει η πείνα.

Σε κάποια στιγμή ακούσαμε - ή μας φάνηκε πως ακούσαμε - κουβέντες, η Χαγιάνναινα, φοβούμενη πως είναι αντάρτες κι' επειδή ο Τάκης ήταν ο πιο μεγάλος και μη τον πάρουν, έβγαλε από ένα σακούλι, που είχε μαζί της, ένα φόρεμα κι ένα μαντήλι και έντυσε τον Τάκη γυναίκα και μας είπε να τον φωνάζουμε Μαρία! Εμείς, όταν είδαμε τον Τάκη γυναίκα ντυμένο και που του έριξε η μάνα του και ένα σάλι στην πλάτη, αρχίσαμε τα γέλια, τα οποία αντήχησαν μέσα στην ερημιά τόσο παράξενα, τόσο τρομακτικά, σαν να γελούσαν χιλιάδες τρελοί, που μας είχαν στήσει παγίδα θανάτου .

Τότε συνειδητοποιήσαμε τον κίνδυνο, ανατριχιάσαμε, μας κόπηκε η ανάσα. Το κρύο το νιώθαμε τώρα μέσα στην ψυχή μας, αν μέναμε τη νύχτα εκεί, χωρίς φωτιά (που ήταν αδύνατο ν' ανάψουμε) θα παγώναμε όλοι. Θα μας βρίσκανε πεθαμένους. Η Χαγιάνναινα, η οποία αισθανόταν τον κίνδυνο πιο έντονα, όταν είδε στο πρόσωπό μας την απελπισία, πήρε την απόφαση να γυρίσουμε πίσω. Αλλά κι αυτή η λύση ήταν επικίνδυνη, γιατί δεν ξέραμε που ακριβώς βρισκόμαστε.

Μας είπε, λοιπόν, να προχωρήσουμε, γιατί αν φτάναμε στην κορυφή  ο κατήφορος θα ήταν εύκολος. Πιαστήκαμε χέρι - χέρι κι' αρχίσαμε το ανέβασμα, ο κίνδυνος μας έδινε δύναμη, αλλά σε κάποια στιγμή ξέφυγε ο Χρήστος, ο οποίος ήταν και ο πιο μικρός (ίσως δεκατριών χρόνων) και πήγε κουτρουβαλώντας, 15 μέτρα κάτω. Του φωνάξαμε να βγάλει τα παπούτσια, που γλιστρούσαν και ν' ανέβει με τις κάλτσες - έτσι κι' αλλιώς ήταν βρεγμένος - αλλά τα χέρια του ήταν ξυλιασμένα, και ήταν αδύνατο να λύσει τα κορδόνια.

Τότε κατέβηκε η Σόνια, η οποία ήταν ένα πολύ γερό κορίτσι, και τον τράβηξε απάνω. Πήραμε λίγο θάρρος από τα λόγια της Χαγιάνναινας, η οποία μας έλεγε ότι: "όταν φθάσουμε στις Καρούτες θα βρούμε ψωμί και φαί και φωτιά να ζεσταθούμε κι' αφού ξεκουραστούμε λίγο, θα συνεχίσουμε". Δεν ξέρω πόση ώρα βαδίζαμε έτσι και σε κάποια στιγμή βρεθήκαμε στην κορυφή και είδαμε πράγματι τις Καρούτες. Μακριά βέβαια, αλλά τώρα είχαμε πια κατήφορο. Η επιθυμία του φαγητού και της φωτιάς μας έδωσαν δύναμη και προχωρούσαμε πιο γρήγορα. Φτάσαμε στις Καρούτες, οι οποίες ήταν καμένες κι' έρημες, είδαμε ένα τζάκι να καπνίζει, τρέξαμε και χτυπήσαμε την πόρτα. Μας άνοιξε μια γριά, κρατώντας μια γάτα, ίσως ήταν η μόνη παρέα στην ερημιά της.

Της ζητήσαμε λίγο ψωμί, αλλ' αυτή μας είπε ότι δεν έχει κι ότι έφαγε λίγο κατσαμάκι για να ξημερωθεί. Αλλά το καλό που μας θέλει, να προχωρήσουμε γρήγορα, γιατί νυχτώνει κι’ ο καιρός χειροτερεύει. Βλέποντας πως δεν υπήρχε καμιά ελπίδα ν' απολαύσουμε αυτά που ονειρευόμασταν, συνεχίσαμε το δρόμο προς το Λιδορίκι. Νύχτωσε , το κρύο ήταν πιο τσουχτερό τώρα, αλλά τουλάχιστον διαγραφόταν ο δρόμος. Προχωρούσαμε με δυσκολία, αλλ' η ελπίδα ότι πλησιάζουμε μας γιγάντωνε. Φτάσαμε στο Λιδορίκι ώρα 9 το βράδυ, δώδεκα ώρες πεζοπορία, κρύο, πείνα, αγωνία και, προ παντός, φόβο.

Έτσι μαθαίναμε τα λίγα γράμματα εμείς εκείνη την εποχή, καμιά σύγκριση με τη σημερινή παιδεία, καμιά μέριμνα. Ζωή και θάνατος αγκαλιασμένοι. Η πείνα, η ορφάνια και το κρύο απ' τη μια μεριά, η αντοχή από τα νιάτα μας απ' την άλλη. Τι να πρωτοθυμηθείς, αλήθεια; Ζήσαμε μια κόλαση, ας μη την ξαναζήσουμε.

Καληνυχτίσαμε και τραβήξαμε καθένας για το σπίτι του, όταν έφτασα στο σπίτι, μου φάνηκε πως μπήκα σε παλάτι, τι παλάτι ήταν; Να ξέρουν οι νεώτεροι, δεν είχε καμιά σχέση με τα σημερινά σύγχρονα σπίτια, ένα μισοτελειωμένο δωμάτιο απ' τα τέσσερα που είχε παλιά το σπίτι, το οποίο είχαν κάψει οι Γερμανοί κι' από παντού..."έμπαζε". Το τζάκι όμως έκαιγε κι' η γιαγιά μου Παπαγιάνναινα είχε κάνει μια τραχανόσουπα, η οποία μου φάνηκε .." μαύρο χαβιάρι".

Τη μέρα των Χριστουγέννων συναντηθήκαμε με τα παιδιά στην εκκλησία , ανταλλάξαμε ευχές, αλλά τα παιδικά μας μάτια έλεγαν πολύ περισσότερα απ' το στόμα μας. Για την επιστροφή φροντίσαμε να φύγουμε με τη φάλαγγα , δεν υπήρχαν περιθώρια για άλλες περιπέτειες.

Η παραπάνω υπέροχη ανάμνηση, φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα ΛΙΔΩΡΙΚΙ το Δεκέμβριο του 1983, αριθ . φυλ.25 .

Πηγή: http://lidoriki.blogspot.com/2016/12/blog-post_29.html

 

Ευχές του Δημάρχου Δωρίδας

 

Ευχές από τον Αντιπεριφερειάρχη της Π.Ε. Φωκίδας

 

Εκλογές Συλλόγου Τριστενιωτών

Πηγή: https://www.tristeno.gr

 

 

Πρόσκληση σε συνάτηση για τα προβλήματα της Δωρίδας

Ο δημοτικός συνδυασμός «Όραμα για τη Δωρίδα» προσκαλεί την Παρασκευή 26/11/21 και ώρα 18:00 το απόγευμα, δημότες και συλλογικούς φορείς, στη στέγη της Δωρικής Αδελφότητας Ιέρωνος 6 στο Παγκράτι με σκοπό την καταγραφή προβλημάτων και προβληματισμών, αλλά και προτάσεων που θα βοηθήσουν στην αναπτυξιακή προοπτική της Δωρίδας.

Πρόκειται για την αρχή ενός κύκλου επαφών, ώστε να συμπληρωθεί το παζλ των προβλημάτων που μας απασχολούν όλους, αλλά κυρίως να εμπλουτιστεί η παλέτα των λύσεων που χρειάζεται η ερημοποιημένη και υποβαθμισμένη περιοχή μας, ώστε να φύγει από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει.

 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΣΗΜΑΚΗΣ
ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΡΙΔΑ

Τα Χάνια του Στενού

Η μικρή όαση που χάθηκε

Συνοπτική αναδρομή στο χρόνο: Γύρισμα πίσω στη δεκαετία του ’50 και πριν. Τότε που το Λιδωρίκι προσπαθούσενα σβήσει τα κάρβουνα που άφησε το κάψιμο του χωριού από τους Γερμανούς.

Για να γίνει κατανοητό το θέμα, θα πρέπεινα κάνουμε αναδρομή στο χρόνο. Για όσους γεννήθηκαν μετά – το λιγότερο – από τα μέσα του ’60, η τοπωνυμία «Χάνια Στενού» δεν τους θυμίζει τίποτα, γιατί από τις αρχές του ’70, όλη η φυσιογνωμία του χώρου που κάλυψε η Λίμνη του Μόρνου, αλλοιώθηκε, ώσπου το 1978 σκεπάστηκε οριστικά και η λίμνη έγινε ο υγρός τάφος της περιοχής. Επομένως βιωματικά τα Χάνια είναι για όσους γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και έζησαν, τουλάχιστον, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα.

Να δούμε τα αντικειμενικά στοιχεία που συγκροτούσαν τον μικρό Οικισμό των 10 κατοικιών και 60 ψυχών που γεννήθηκαν και εκεί έζησαν, άλλος πολύ, άλλος λιγότερο, μέχρι που χάθηκε ο Οικισμός οριστικά κάτω από τον υγρό τάφο της.

Ο Οικισμός δεν υπήρξε ολοκληρωμένος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κεντρικός πυρήνας ήταν το Χάνι του «Μαλλιάτσου», που η αρχή του χάνεται σε βάθος χρόνου. Θα λέγαμε ότι ο Οικισμός άρχισενα συγκροτείται όταν έχασε το Χάνι τον πρωταρχικό του σκοπό.

 

Μνήμες και βιώματα – αποσπασματικά.

Τα νερά λιγοστά, γιατί η Γκιώνα τα κρατεί στα έγκατα της και τα διώχνει στον Κορινθιακό ή «τις οίδε που αλλού». Το καλοκαίρι δύσκολο. Νεροδότριες περιφερειακές βρύσες, όπως ο «Αντώνης», ο «Σερεντέλης», ο «Κούστης» και του «Χουσάδα το Περιβόλι». Οι άλλες βρύσες φτωχές σε νερό. Το πράσινο λίγο, εκτός από αμυγδαλιές. Γενικά η περιοχή που κλείνεται στα όρια της Κοινότητας Λιδωρικίου θα λέγαμε ότι είναι άνυδρη. Το λίγο πράσινο το συναντήσαμε στις παραποτάμιες περιοχές
«Φτελιά», «Κώστεβο» και «Μπλάβλακα».

Όλα αυτά γράφτηκαν για να δοθεί έμφαση στην επικεφαλίδα του θέματος. Γιατί η μικρή λωρίδα πρασίνου, όλο το χρόνο,  ήταν η περιοχή «Χανίων του Στενού». Η ευρύτερη περιοχή έχει χωριά καταπράσινα με πολλά νερά και τοπία «Ελβετικά». Η σύγκριση γίνεται με τον υπόλοιπο χώρο της περιοχής Λιδωρικίου.

Άς έρθουμε στα «Χάνια του Στενού». Εκτείνονται στα ριζά της «Πλέσιβας» γύρω στα 250-300 μέτρα από το στενότατο σημείο του Μόρνου, όπου σε μια κοίτη των 30 μ., μαζεύονται τα νερά του ποταμιού και ξεχύνονται δυτικά για να σμίξουν σε 200 μ., μετον ορμητικό «Κόκκινο» Παραπόταμο.

Τα Χάνια βρίσκονται σε κομβικό πέρασμα που ενώνει τη Βορειοδυτική Δωρίδα μετο Λιδωρίκι. Εκεί σμίγουν τα νερά του Μόρνου με τα νερά του χείμαρρου «Μπελεσίτσα» και απέναντι μετα νερά της κύριας πηγής των Βαρδουσίων.

Οι κατοικίες στα Χάνια 11. Οι ψυχές 60. 200 μ. από το Στενό, όπου οι γέφυρες, η παλιά πέτρινη που στέκεται ακλόνητη πάνω από 200 χρόνια και η νέα που ένωνετο δρόμο Λιδωρίκι – Ναύπακτος, αριστούργημα αρχιτεκτονικής με ζωή σχεδόν 5 χρόνων [1938 – 1943]. Μετά την ανατίναξη της, συνδέθηκε το Στενό στα 1944 με τη στρατιωτική γέφυρα τύπου «Μπέλευ».

Το φυσικό περιβάλλον μαγευτικό. Είχε ποικιλία βλάστησης από αυτοφυή άγρια φυτά, πλατάνια, φτελιές, μοσχοϊτιές και λεύκες. Αλλά και καναπίτσιες. Και βεβαίως ποικιλία οπωροφόρων. Κάθε σπίτι είχε και το περιβόλι του (τα γιούρτια, όπως τα λέγαμε).

Για κάποιους μπορεί να ήταν ένα απλό πέραμα. Για όσους έζησαν έστω και περιοδικά, τα βιώματά τους ήταν έντονα συναισθηματικά. Γιατί στα αυτιά τους εναλλάσσοντας ήχοι αρμονικοί. Το καλοκαίριν’ ακούς το γουργούρισμα της νεροχελώνας, τα κοάσματα των βατράχων, το θρόϊσμα από τα φύλλα της λεύκας, τα ουρλιαχτά των σκυλιών και των τσακαλιών, το μουρμούρισμα και το κελάρισμα της «Μπελεσίτσας» όταν δεν ήταν «κατεβασμένη», το τροχάνισμα από τις «μυλόπετρες» του Ανδριτσαίϊκου Μύλου, το βουητό από την κατεβασιά του Μόρνου, το αχόρταγο άρωμα από τις μοσχοϊτιές, να τρέξεις να ψάξεις τις καλαμωτές για καμιά τηγανιά ψάρια, το πέρασμα του Μόρνου, όταν χαμήλωναν τα νερά του, μετα ξυλοπόδαρα, που βεβαίως ήθελε αισιοδοξία.

Τα σπίτια από δυτικά προς ανατολικά ήταν: Πρώτα οι πρόγονοι των Γουραίων, με τον Κώστα Γούρα, μετά του Γεωργούτζου, Γιάννη Γούρα, Παπανικόλα, Ανεσταίων (Ζορμπαίων), Γεροδήμου, Σίδερη, Νάκου, και τέλος των Αρβανιταίων. Πολυμελείς φαμίλιες. Με ρίζες οι οικογένειες (με τη σειρά των  σπιτιών) :

1. Γούρα από Θεσσαλία.
2. Γεωργούτζου από Γρανίτσα [Διακόπι].
3. Παπανικόλα [Παπανικολάου] από Άβορο.
4. Ανέστου από Λούτσοβο [Κόκκινο].
5. Γεροδήμου από Τριβίδι.
6. Σίδερη από Βελούχι [Κάλλιο].
7. Νάκου από Κράβαρα και σε βάθος χρόνου από Βόρειο Ήπειρο.
8. Αρβανίτη από Δωρικό και σε βάθος χρόνου από Ήπειρο.

 

Χρήστος Κ. Ανέστος
Συνταξιούχος Δάσκαλος 

Πηγή: Εφημερίδα Λιδωρικιώτης Ιούνιος 2021, ΑΦ 107

 

Διαβάστε επίσης:

Το χάνι του Κολοκυθά - Γκέκα 

Στο "χάνι της Ρέρεσης"

Η Αθηνά νικά ξανά τον Ποσειδώνα στο Μόρνο

 

Πλασματική απογραφή στη Δωρίδα

   Αυτές τις μέρες ξεκινάει η απογραφή πληθυσμού στη Ελλάδα. Απογραφή που πραγματοποιείται κάθε 10 χρόνια και που πέρα από τον αριθμό των κατοίκων της χώρας συγκεντρώνει στατιστικά στοιχεία για την ηλικιακή δομή (γερασμένες ή όχι κοινότητες) τους τομείς απασχόλησης (συνταξιούχοι μισθωτοί αγρότες), βιοτικό επίπεδο, κλπ τα οποία είναι οι βάσεις για να σχεδιαστεί η αναπτυξιακή πολιτική κάθε περιοχής. 

   Στη Δωρίδα λοιπόν, στην απογραφή του 2011 με πλασματικά στοιχεία φάνηκε αύξηση του πληθυσμού σε σχέση με το 2001. Αύξηση του πληθυσμού επειδή καταγόμενοι από τη Δωρίδα ήθελαν να "στηρίξουν" τον ερημοποιημένο τόπο καταγωγής τους. Κάτι το οποίο παρασύρθηκα και εγώ, δυστυχώς, και έκανα, απογραφόμενος στην Πενταγιου. Ποια ήταν τα οφέλη;

·         Οι απογράφεις πληρώθηκαν 100-200€ παραπάνω για τη δουλειά τους (μιας και πληρώνονται με τον αριθμόν ατόμων που απογραφούν).

·         Οι κοινότητες παίρνουν περίπου 20€ το χρόνο για κάθε δηλωμένο μόνιμο κάτοικο. 

Ποιες ήταν οι επιπτώσεις;

·         Επιχειρήσεις σε χωριά που απογράφηκαν με πάνω από 500 κατοίκους, πληρώνουν 650€ κάθε χρόνο ως τέλος επιτηδεύματος. Παράδειγμα, στο Μαραθιά απογράφηκαν 521 κάτοικοι. Έστω ότι 22 θέλησαν να δείξουν το χωριό μεγαλύτερο. Αρα προσέφεραν 440€ ΣΑΤΑ για έργα και δέσμευσαν περίπου 10-15 επιχειρήσεις να πληρώνουν κάθε χρόνο 650€. Η αλλιώς πάνω από 9.000€ φόροι, έφευγαν κάθε χρόνο από το χωριό, για να γυρίσουν 440€. Αντίστοιχα, το ίδιο έγινε και σε πολλά άλλα χωριά του δήμου μας.

·         Δημογραφικό σφάλμα μιας και ο πλασματικός πληθυσμός που απογράφεται στα χωριά είναι νεότερος από τον πραγματικό γερασμένο μέσο όρο. 

·         Επίσης οι περισσότεροι μιας και είναι μισθωτοί εργαζόμενοι (αλλού), φαίνεται στατιστικό σφάλμα για το βιοτικό επίπεδο και το μείγμα εργασίας, μιας και στην πραγματικότητα, κατά βάση, οι πραγματικοί μόνιμοι κάτοικοι είναι αγρότες, κτηνοτρόφοι και συνταξιούχοι.

·         Η αύξηση του πληθυσμού, που πλασματικά έγινε, "επιβεβαίωσε" τις ακολουθούμενες αναπτυξιακές στρατηγικές ως "επιτυχημένες" στην αποτροπή της ερημοποίησης, οπότε συνεχίστηκαν να εφαρμόζονται λάθος μέτρα από το 2011 ως σήμερα.

Στο δια ταύτα λοιπόν. Πως μπορεί ο δήμος να διεκδικήσει αντισταθμιστικά από το φράγμα του Μόρνου με βασικό προβλήματα την ερημοποίηση, όταν υπερδιπλασιάζεται ο απογραφόμενος πληθυσμός στα Βαρδούσια και σε πολλά χωριά περιμετρικά της λίμνης; Πως μπορεί να σχεδιαστεί αναπτυξιακό μοντέλο με κίνητρα να μείνουνε νέοι ή να επανεγκατασταθούν στην περιοχή, όταν τα προηγούμενη αποτυχημένα μοντέλα "δικαιολογούνται" από τα λανθασμένα στατιστικά ευρήματα; Πως μπορεί να γίνουν στοχευμένες δράσεις στη Δωρίδα μας, που στην πραγματικότητα είναι μια ερημοποιημένη γερασμένη περιοχή και σχετικά χαμηλού εισοδήματος, όταν δεν λέμε την αλήθεια.

Και τελικά ο Δήμος Δωρίδος έχει τόσο πολύ ανάγκη τα 40-50 χιλιάδες ευρώ που θα πάρει παραπάνω από τη ΣΑΤΑ για να κάνει έργα στα χωριά; Δεν έχει συγυρίσει ακόμα τα οικονομικά του, ώστε να στοχεύει σε μεγάλα αναπτυξιακά έργα;

Δεν θέλουμε να "μικρύνουμε" τα χωριά μας. Μικρά είναι. Δεν θέλουμε να "μικρύνουμε" τη Δωρίδα. Μικρή είναι. Αλλά, πρέπει να το δείξουμε, για να διεκδικήσουμε με ειλικρίνεια, πόρους για να μεγαλώσει πάλι. Στρατηγικές, σε σωστές βάσεις, που θα δώσουν ανάπτυξη. Συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, στις πραγματικές ανάγκες. Προγράμματα για θέσεις εργασίας με ορθή στόχευση. 

Και στην τελική ποιόν τελικά συμφέρει να φαίνεται μεγάλη ή περιοχή; Σίγουρα όχι τους κατοίκους.

Θάνος Ασημάκης

Επικεφαλής συνδυασμού

ΌΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΡΙΔΑ

 

Απεβίωσε ο Θανάσης Βώττας

 

Η Ελληνική παραδοσιακή μουσική έγινε φτωχότερη.

Ο Θανάσης Βώττας, ένας μεγάλος του δημοτικού τραγουδιού έφυγε από κοντά μας. Διατήρησε κι αυτός ζωντανή τη γνήσια δημοτική παράδοση για πολλά χρόνια, μέσα από γιορτές και πανηγύρια που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στα χωριά μας, συμβάλλοντας στο να διατηρούνται ζωντανά τα ήθη και έθιμα μας.

Τελευταία ταξίδι λοιπόν για τον αγαπημένο μας Θανάση Βώττα, που σε ηλικία 68 χρόνων, αφού αποχαιρέτησε τη Χριστίνα του (κόρη του Θανάση Αποστολόπουλου [Βάγια] και της Αγγέλως), τα παιδιά του και τα εγγόνια του, αναχώρησε προς την τελευταία του κατοικία.

Η κηδεία του έγινε στις 24-10-2021, Κυριακή μεσημέρι, στη γενέτειρά του, στον Κονιάκο.

 

Καλό ταξίδι Θανάση. 

Καλό παράδεισο. 

Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα το σκεπάσει.

 

 

 Σύνδεσμος Λιδωρικιωτών "Η Γκιώνα"