Σάββατο 10 Φεβρουαρίου 2018

Τοπικοί Ιδιοματισμοί

 ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

αγλανιές = δασικό το αειθαλές με ζωηρό πράσινο φύλλωμα
αγκορτσιά = η αγριαχλαδιά ( τοπων . Αγκορτιά και Αγκορτσιούλα )
αγνάντιο = μέρος ψηλό απ' όπου βλέπει κανείς μακριά
αγώι = μεταφορά με ζώο φορτίου ή προσώπου με πληρωμή, το αντίτιμο της μεταφοράς, "το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη..."
αλάργα = μακριά
ανάπαμα = ξεκούραση, χωράφι ακαλλιέργητο για κάμποσο διάστημα
απάγκιο = μέρος που δεν το πιάνει ο αέρας, απάνεμο
αρμακάς = σωρός από λιθάρια

βαζούρα = ο θόρυβος, η βοή "η βαζούρα απ' το Τρανόρεμα..."
βαθύπεδο =πεδινό μέρος σε βουνίσια περιοχή
βαρκό = μέρος που κρατάει υγρασία, λασπερό και βαρύ στο όργωμα (βαρύ ~ βαρικό ~ βαρκό)
βίγλα = σκοπιά, παρατηρητήριο, φυλάκιο (από το λατιν. vigilia)
βούθλιαγκας = μέρος στο ποτάμι, όπου λιμνάζει πολύ νερό( αλλιώς βούθλας και βουρός) βουρός (βορός, οβορός), κλειστό μέρος, μαντρί.

γάβρος = φυτό που ανοίγει νωρίς την άνοιξη (τοπων. Γαβράκια)
γεροντάκι = χόρτο που στρώνεται κάτω σαν γρασίδι
γιούρτια = τα περιβόλια μέσα στο χωριό
γούπατο = μέρος γουβωτό, απάνεμο
γούρνα = χωμάτινη κατασκευή να μαζεύει νερό για πότισμα

δέματα = τοίχια που στηρίζουν πλαερά σημεία στα κτήματα
δέση = το σημείο που mάνεται το αυλάκι στο ρέμα

ημεράδι = είδος βελανιδιάς (τοπων. Ημεράδ')

κάλανος = από το κάναλος, αυλακωτό ξύλο για να τρέχει το νερό, "0 κάλανος της βρύσης...", (τοπων. Καλανάκης)
καράμπα = ξύλινος μικρός κάδος, ψηλός και στενός, όπου οι τσιοπάνηδες χτυπάνε το γάλα (καραμπίζουν), για να βγάλουν το βούτυρο
καραούλι = μέρος αγνάντιο, παρατηρητήριο
καστραβέτσι = το αγγούρι
καταπότης = το αυλάκι που πάει το νερό για πότισμα κατατόπια,=διάφορα σημεία σε μια τοποθεσία, "ξέρει όλα κβέλι (κουβέλι)= κάδος από κούφιο κορμό δέντρου (τοπων.Κβελάκι)
κέθρος = το φυτό κέδρος
κνούκλες = φυτά κοντά, φρυγανώδη
κονάκι = κατοικιό (σπίτι, καλύβι, ταράτσα)
κουλές = 7 κουλάς 7 γλας, σκοπιά, πύργος, φρούριο (τοπων. Παλιόγλα)
κούλμια = ξύλα χοντρά που έμπαιναν οριζόντια πάνω σε χοντρές φούρκες και στήριζαν τη χωματοτάρατσα
κουμάσι = κτίσμα για ζώα, στάβλος, "γουρνοκούμασο..."

λάκκα = ξέφωτο, ανοιχτό μέρος
λάκκωμα = μεγάλη λάκκα
λογκά = έκταση με χωράφια ισιώματα στην άκρη στο ποτάμι
λόγκος = δάσος με βελανιδιές
λογκούλα = μικρή κτηματική έκταση στην άκρη στο ρέμα (μικρή λογκά)
λούζα = λάκκα βαθουλωτή ( τοπων .Λούζες)

μαγκάνι = μηχάνημα ζωοκίνητο παλιά για την άντληση νερού (μαγκανοπήγαδο)
μάματα = μούσκλια στεγνά και μαλακά στους κορμούς των δέντρων
μαρτίνια = οικόσιτα (γίδες ή προβατίνες στο σπίτι), αλλιώς μανάρια.
μελόκεθρος = είδος κέθρου με μαλακό φύλλωμα, αλλιώς μαλόκεθρος =( ομαλόκεθρος), (τοπων .Μελόκεθρος)
μότσιου = μέρος που παρουσιάζει δείγματα ότι υπάρχει νερό,λασπότοπος, =ή βγάζει νερό (τοπων. Μότσιου και Μοτσιάρα)
μπούζι = πολύ κρύο "το νερό είναι μπούζι..."

νταβίζω = γκρινιάζω, διαμαρτύρομαι (τοπων. Νταβέα)

παγάδα = ησυχία, σιγαλιά
πανίδα = το σύνολο των ζώων σε μια περιοχή
παρωνύμιο = παρατσούκλι
πεζούλες = σκαλωτά τμήματα στο χωράφι
πιλάλα = τρεχάλα, μέρος για τρέξιμο (πεδινό), ίσιωμα (τοπων. Πλαλίστρα)
πλακολιθιές = λιθιές (βράχια) πλακερές
πορδαλιά = φυτό με φουντωτά άνθη ( τοπων .Πορδαλιές)
πουρί = πορώδες ασβεστολιθικό πέτρωμα ( τοπων .Πουρί)
πράματα = τα γιδοπρόβατα

ρόνια = ξανοίγματα σε δασικές εκτάσεις για να καλλιεργηθούν, ξέλακκα

σάρα = κατηφοριαστό και άδενδρο μέρος
στάλος = μέρος με δέντρα, όπου ισκιώνουν το μεσημέρι ( σταλίζουν) τα πράματα
στρούγκα = μέρος περίφρακτο με ένα άνοιγμα, όπου κάθεται ο τσιοπάνης σε μια πέτρα (στρουγκόλιθος) και περνάνε τα γιδοπρόβατα με τη σειρά και τα αρμέγει
τούμπα = χωμάτινος λόφος, ψήλωμα (τοπων. Τούμπα)
τραμπάλα = σανίδα που ισορροπεί πάνω σε υποστήριγμα και πάνω σ' αυτή ταλαντεύονται πάνω κάτω (τραμπαλίζονται) τα παιδιά ( τοπων .Δραμπάλα )
τριφλοσπόρια = τα σπόρια του τριφυλλιού
τσιορνόκια = βελανιδιές που ανοίγουν πιο νωρίς από τις άλλες

φτελιά = το δέντρο πτελέα ( τοπων .Φτιλιάς)
φτερούσι = μέρος με πολλές φτέρες (τοπων. Φτερόλακκα,Φτερλάκκωμα)

χέρσα = χωράφια ακαλλιέργητα
χλοίζουν = πρασινίζουν
χρονικίς = όλο το χρόνο
χλωρίδα = το σύνολο των φυτών ενός τόπου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.