Τοπικοί Ιδιοματισμοί

 ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

αγλανιές = δασικό το αειθαλές με ζωηρό πράσινο φύλλωμα

αγκορτσιά = η αγριαχλαδιά ( τοπων . Αγκορτιά και Αγκορτσιούλα )

αγνάντιο = μέρος ψηλό απ' όπου βλέπει κανείς μακριά

αγώι = μεταφορά με ζώο φορτίου ή προσώπου με πληρωμή, το αντίτιμο της μεταφοράς, "το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη..."

αλάργα = μακριά

ανάπαμα = ξεκούραση, χωράφι ακαλλιέργητο για κάμποσο διάστημα

απάγκιο = μέρος που δεν το πιάνει ο αέρας, απάνεμο

αρμακάς = σωρός από λιθάρια

βαζούρα = ο θόρυβος, η βοή "η βαζούρα απ' το Τρανόρεμα..."

βαθύπεδο =πεδινό μέρος σε βουνίσια περιοχή

βαρκό = μέρος που κρατάει υγρασία, λασπερό και βαρύ στο όργωμα (βαρύ ~ βαρικό ~ βαρκό)

βίγλα = σκοπιά, παρατηρητήριο, φυλάκιο (από το λατιν. vigilia)

βούθλιαγκας = μέρος στο ποτάμι, όπου λιμνάζει πολύ νερό( αλλιώς βούθλας και βουρός) βουρός (βορός, οβορός), κλειστό μέρος, μαντρί.

γάβρος = φυτό που ανοίγει νωρίς την άνοιξη (τοπων. Γαβράκια)

γεροντάκι = χόρτο που στρώνεται κάτω σαν γρασίδι

γιούρτια = τα περιβόλια μέσα στο χωριό

γούπατο = μέρος γουβωτό, απάνεμο

γούρνα = χωμάτινη κατασκευή να μαζεύει νερό για πότισμα

δέματα = τοίχια που στηρίζουν πλαερά σημεία στα κτήματα

δέση = το σημείο που mάνεται το αυλάκι στο ρέμα

ημεράδι = είδος βελανιδιάς (τοπων. Ημεράδ')

κάλανος = από το κάναλος, αυλακωτό ξύλο για να τρέχει το νερό, "0 κάλανος της βρύσης...", (τοπων. Καλανάκης)

καράμπα = ξύλινος μικρός κάδος, ψηλός και στενός, όπου οι τσιοπάνηδες χτυπάνε το γάλα (καραμπίζουν), για να βγάλουν το βούτυρο

καραούλι = μέρος αγνάντιο, παρατηρητήριο

καστραβέτσι = το αγγούρι

καταπότης = το αυλάκι που πάει το νερό για πότισμα κατατόπια,=διάφορα σημεία σε μια τοποθεσία, "ξέρει όλα κβέλι (κουβέλι)= κάδος από κούφιο κορμό δέντρου (τοπων.Κβελάκι)

κέθρος = το φυτό κέδρος

κνούκλες = φυτά κοντά, φρυγανώδη

κονάκι = κατοικιό (σπίτι, καλύβι, ταράτσα)

κουλές = 7 κουλάς 7 γλας, σκοπιά, πύργος, φρούριο (τοπων. Παλιόγλα)

κούλμια = ξύλα χοντρά που έμπαιναν οριζόντια πάνω σε χοντρές φούρκες και στήριζαν τη χωματοτάρατσα

κουμάσι = κτίσμα για ζώα, στάβλος, "γουρνοκούμασο..."

λάκκα = ξέφωτο, ανοιχτό μέρος

λάκκωμα = μεγάλη λάκκα

λογκά = έκταση με χωράφια ισιώματα στην άκρη στο ποτάμι

λόγκος = δάσος με βελανιδιές

λογκούλα = μικρή κτηματική έκταση στην άκρη στο ρέμα (μικρή λογκά)

λούζα = λάκκα βαθουλωτή ( τοπων .Λούζες)

μαγκάνι = μηχάνημα ζωοκίνητο παλιά για την άντληση νερού (μαγκανοπήγαδο)

μάματα = μούσκλια στεγνά και μαλακά στους κορμούς των δέντρων

μαρτίνια = οικόσιτα (γίδες ή προβατίνες στο σπίτι), αλλιώς μανάρια.

μελόκεθρος = είδος κέθρου με μαλακό φύλλωμα, αλλιώς μαλόκεθρος =( ομαλόκεθρος), (τοπων .Μελόκεθρος)

μότσιου = μέρος που παρουσιάζει δείγματα ότι υπάρχει νερό,λασπότοπος, =ή βγάζει νερό (τοπων. Μότσιου και Μοτσιάρα)

μπούζι = πολύ κρύο "το νερό είναι μπούζι..."

νταβίζω = γκρινιάζω, διαμαρτύρομαι (τοπων. Νταβέα)

παγάδα = ησυχία, σιγαλιά

πανίδα = το σύνολο των ζώων σε μια περιοχή

παρωνύμιο = παρατσούκλι

πεζούλες = σκαλωτά τμήματα στο χωράφι

πιλάλα = τρεχάλα, μέρος για τρέξιμο (πεδινό), ίσιωμα (τοπων. Πλαλίστρα)

πλακολιθιές = λιθιές (βράχια) πλακερές

πορδαλιά = φυτό με φουντωτά άνθη ( τοπων .Πορδαλιές)

πουρί = πορώδες ασβεστολιθικό πέτρωμα ( τοπων .Πουρί)

πράματα = τα γιδοπρόβατα

ρόνια = ξανοίγματα σε δασικές εκτάσεις για να καλλιεργηθούν, ξέλακκα

σάρα = κατηφοριαστό και άδενδρο μέρος

στάλος = μέρος με δέντρα, όπου ισκιώνουν το μεσημέρι ( σταλίζουν) τα πράματα

στρούγκα = μέρος περίφρακτο με ένα άνοιγμα, όπου κάθεται ο τσιοπάνης σε μια πέτρα (στρουγκόλιθος) και περνάνε τα γιδοπρόβατα με τη σειρά και τα αρμέγει

τούμπα = χωμάτινος λόφος, ψήλωμα (τοπων. Τούμπα)

τραμπάλα = σανίδα που ισορροπεί πάνω σε υποστήριγμα και πάνω σ' αυτή ταλαντεύονται πάνω κάτω (τραμπαλίζονται) τα παιδιά ( τοπων .Δραμπάλα )

τριφλοσπόρια = τα σπόρια του τριφυλλιού

τσιορνόκια = βελανιδιές που ανοίγουν πιο νωρίς από τις άλλες

φτελιά = το δέντρο πτελέα ( τοπων .Φτιλιάς)

φτερούσι = μέρος με πολλές φτέρες (τοπων. Φτερόλακκα,Φτερλάκκωμα)

χέρσα = χωράφια ακαλλιέργητα

χλοίζουν = πρασινίζουν

χρονικίς = όλο το χρόνο

χλωρίδα = το σύνολο των φυτών ενός τόπου

Πηγή: http://www.potidaneia.gr