Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2017

Η προέλευση της ονομασίας «Αρτοτίνα»

Σύμφωνα με τη ζωηρά διατηρούμενη τοπική παράδοση οι πρώτοι κάτοικοι της Αρτοτίνας, που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη θέση που βρίσκεται σήμερα το χωριό, ήρθαν από την Άρτα και την περιφέρεια της, όταν στα μέρη αυτά έγινε μεγάλος χαλασμός από τους Τούρκους. Γι’ αυτό, λέει η παράδοση, το χωριό ονομάστηκε Αρτοτίνα, μια ονομασία που το πρώτο συνθετικό της προέρχεται από τη λέξη Άρτα, την ονομασία δηλαδή του τόπου προέλευσης των πρώτων κατοίκων της.

Κάτοικοι της Αρτοτίνας περί το 1930

Στην Αρτοτίνα ,όπως και σε όλη την ορεινή Στερεά Ελλάδα, εγκαταστάθηκαν από τα τέλη ακόμη του 16ου αιώνα ελληνικοί πληθυσμοί, που προερχόταν από τα μέρη των Αγράφων, του Βάλτου και της Ηπείρου και ήταν είτε τεχνίτες - βιοτέχνες, είτε βλαχοποιμένες - σκηνίτες. Το ορεσίβιο αυτό ποιμενικό στοιχείο, που είχε τις ρίζες του στη λεγάμενη «αρβανιτοβλάχικη φάρα», εκτόπισε με τον καιρό ή αφομοίωσε την άλλη, τη «βλάχικη (κουτσοβλάχικη) φάρα.



Εφόσον, λοιπόν, ο σύγχρονος προβληματισμός γύρω από την ονομασία της Αρτοτίνας ακολουθεί τη γενικά παραδεκτή άποψη, ότι το πρώτο συνθετικό της είναι η λέξη Άρτα, η εξήγηση του δεύτερου συνθετικού της, δηλαδή της «τινα», πρέπει να αναζητηθεί σε κάποια άλλη διάλεκτο, αφού η ελληνική δεν μπορεί να δώσει τη ζητούμενη εξήγηση. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το ότι, ενώ η λαϊκή παράδοση, ανέκαθεν, συνδέει το πρώτο συνθετικό της ονομασίας «Αρτοτίνα» με το όρο «Άρτα», σταματάει εκεί και αδυνατεί να προχωρήσει στην εξήγηση του δεύτερου συνθετικού «τίνα», καθώς την αναζητεί και αυτή μέσα από ελληνικά γλωσσικά στοιχεία.

Ερευνώντας την εκδοχή της ξενικής προέλευσης της λέξης «τίνα», είναι φυσικό να στραφούμε και πάλι προς τη βλάχικη διάλεκτο, από την οποία προέρχονται τα περισσότερα τοπωνύμια της περιοχής, για να βρούμε την πλήρη εξήγηση της ονομασίας «Αρτοτίνα», που η παράδοση δεν μπορεί να τη δώσει ολόκληρη. Ακολουθώντας το σκεπτικό αυτό και αναζητώντας τη σημασία της λέξης «τίνα» στα βλάχικα γλωσσικά στοιχεία, δηλαδή στην λατινογενή ρουμανική γλώσσα, βρίσκουμε ότι η λέξη “tinar” είναι επίθετο και σημαίνει «Νέος». Έτσι μπορούμε να δεχτούμε ότι: α) η λέξη Αρτοτίνα σχηματίζεται από τη λέξη Άρτα και από το θηλυκό του επιθέτου Tinar (τιναρα) που στα παραφθαρμένα ρουμανικά της κουτσοβλάχικης διαλέκτου κόπτεται σε τίνα και β) ότι ολόκληρη η λέξη Αρτοτίνα σημαίνει Άρτα Νέα ή Νέα Άρτα.

από την Διπλωματική Εργασία της Δάβουλου Παναγιώτας
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Τρίκαλα, 2007)

1 σχόλιο:

  1. Ενδιαφέρουσα προσπάθεια να ετυμολογηθεί η Αρτοτίνα .
    Αυτό που με λυπεί είναι το γεγονός ότι σε διπλωματική εργασία που εκπονήθηκε από Έλληνα φοιτητή και υποβλήθηκε σε ελληνικό πανεπιστήμιο το έτος 2007 υιοθετούνται θέσεις της ρουμάνικης προπαγάνδας .
    Η βλάχικη σύμφωνα με τους γλωσσολόγους προήλθε από τη λαϊκή καθομιλούμενη Λατινική γλώσσα και είναι μεγαλύτερη αδερφή της ρουμανικής και όχι διαλεκτός της.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.