Εργαστήριο για το μακροπρόθεσμο αγροτικό όραμα για τη Δωρίδα

Πρόταση στο συμμετοχικό εργαστήριο για το μακροπρόθεσμο αγροτικό όραμα από τον ανεξάρτητο δημοτικό συνδυασμό Όραμα για τη Δωρίδα

Συμμετοχή και κατάθεση πρότασης του συνδυασμού “Όραμα για τη Δωρίδα” στη διαβούλευση για το μακροπρόθεσμο όραμα για τις Αγροτικές περιοχές που διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λιδωρικίου.

https://www.facebook.com/618390278198909/videos/679204719441302
 

Μακροπρόθεσμο όραμα για τις Αγροτικές περιοχές. Ορίζοντας 2040.
Περιοχή ενδιαφέροντος: Δήμος Δωρίδος
 

Για να μπορέσουμε να αναλύσουμε την περιοχή ενδιαφέροντος (Δήμος Δωρίδος) θα πρέπει να γίνει μια  σύντομη παράθεση των χαρακτηριστικών της περιοχής. Ο δήμος Δωρίδος είναι μια κατεξοχήν αγροτική περιοχή με ανάγλυφο που περιλαμβάνει θάλασσα, βουνά, πεδιάδες, οροπέδια, κατοικημένο νησί και μια μεγάλη τεχνητή λίμνη πόσιμου νερού. Αποτελείται από περισσότερες από 60 κοινότητες και οικισμούς διάσπαρτους σε μια γεωγραφική έκταση 1000 περίπου τχιλ., με πληθυσμό κατά τη μεγαλύτερη χρονική περίοδο του έτους σε κάθε κοινότητα από 2-3 κατοίκους ως 500-600 κατοίκους τα μεγαλύτερα χωριά. Οι άνθρωποι που δραστηριοποιούνται κυρίως στη περιοχή είναι συνταξιούχοι, αγρότες-κτηνοτρόφοι-αλιείς  και ο τουριστικός κλάδος (κυρίως καφεστίαση) με σεζόν 15ήμερο του Πάσχα και Ιούλιο-Αύγουστο, μιας και κατά μεγάλο ποσοστό επισκέπτες είναι οι καταγόμενοι από τα χωριά. Βασικό πλεονέκτημα της περιοχής η μη αξιοποίησή της. Βασικά μειονεκτήματα της περιοχής η απόσταση από τα αστικά κέντρα (άρα έλλειψη υποδομών υγείας, παιδείας, πολιτιστικών δράσεων), το κακό οδικό δίκτυο, η απουσία δικτύου ίντερνετ υψηλών ταχυτήτων από πάρα πολλά χωριά αλλά και το επίπεδο και το κόστος του παρεχόμενου (μονοπώλιο) σε κάποια άλλα, ο γερασμένος πληθυσμός και η έλλειψη προοπτικών απασχόλησης τόσο γενικά όσο και ειδικά σε κλάδους αιχμής με αποτέλεσμα την «μετανάστευση» των νέων σε αστικά κέντρα ή άλλες χώρες. Τέλος μεγάλο μειονέκτημα το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τις δραστηριότητες γύρω από τη λίμνη του Μόρνου.

Πριν αναλύσουμε το Όραμα μας για την περιοχή της Δωρίδας με ορίζοντα το 2040 θα πρέπει να προβλέψουμε στο μέτρο του δυνατού τις τεχνολογικές και κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις. Έτσι βλέποντας το παρελθόν όπου πριν περίπου 20-25 χρόνια ήρθε το ίντερνετ με τις απλές αναλογικές συνδέσεις στην Ελλάδα και αντίστοιχα οι πρώτοι οικιακοί υπολογιστές και περίπου μια 10ετία που κυκλοφορούν τα smartphones, έχοντας ήδη μπει στη εποχή των ηλεκτρικών οχημάτων και  κάποιων οχημάτων χωρίς οδηγό, ξεκινώντας την εποχή του 5G ίντερνετ όπου η εποχή IoT (Internet of the Things) όπου όλες οι συσκευές θα συνδέονται μέσω ίντερνετ, θα δίνουν απεριόριστες πληροφορίες και θα μπορούν να διαχειρίζονται μέσω μιας εφαρμογής από απόσταση, ενώ και οι αυτοματισμοί και οι ρομποτικές συσκευές εξελίσσονται με ραγδαίους ρυθμούς και σε λίγα χρόνια θα αντικατασταθούν δευτερεύουσες και βοηθητικές εργασίες από αυτόματες μηχανές. Επίσης στον κοινωνικοπολιτικό τομέα όλο και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το περιβάλλον και το πώς θα το παραδώσουν στις επόμενες γενιές, για την κατασπατάληση φυσικών πόρων και την αειφόρο ανάπτυξη. Αυξάνονται οι πολίτες που θέλουν να αποχωρήσουν από τα αστικά κέντρα και να εγκατασταθούν στην ύπαιθρο όπου μέσω τηλεργασίας θα μπορούν να ασκούν τα επαγγέλματά τους απολαμβάνοντας ένα όμορφο περιβάλλον. Αυξάνεται ο τουρισμός των εμπειριών, όπου πλέον οι τουρίστες δεν θέλουν να δουν άλλη μια όμορφη παραλία, αλλά θέλουν να γευτούν αγνά τοπικά προϊόντα, να παρακολουθήσουν ή και να συμμετάσχουν στην παραγωγή τους, να διασκεδάσουν με αυθεντικά παραδοσιακά δρώμενα, να μάθουν την ιστορία κάθε περιοχής και να φύγουν με εμπειρίες που θα έχουν καλύψει όλες τις αισθήσεις τους αφή, όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση.

Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψην θα μπορούσαμε να περιγράψουμε τις δράσεις που χρειάζονται για το Όραμα μας για τη Δωρίδα το 2040. Δημιουργία οδικού δικτύου που θα ενώνει με ασφάλεια και ταχύτητα το δήμο με τα αστικά κέντρα (βλέπε Διαγώνιος οδικός άξονας Λαμία-Άμφισσα-Αντίρριο), αλλά και βελτίωση του οδικού δικτύου που θα ενώνει την παραθαλάσσια με την ορεινή Δωρίδα. Δημιουργία βασικών υποδομών που η έλλειψή τους  εμποδίζει τις αναπτυξιακές προοπτικές, όπως αποχετευτικά δίκτυα και βιολογικοί καθαρισμοί με κυριότερα τον παραλίμνιο αγωγό πέριξ της τεχνητής λίμνης του Μόρνου, των  παραθαλάσσιων οικισμών του Κορινθιακού, δημιουργία μικρών κόμπακτ βιολογικών στα υπόλοιπα χωριά για να μην μολύνονται πηγές και καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Ήπια αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με προτεραιότητα στην βιομάζα (υπολείμματα καλλιεργειών, ζωικής παραγωγής, αξιοποίηση ξυλείας)  η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η τηλεθέρμανση τόσο για καλλιέργειες όσο και για θέρμανση σε σπίτια μειώνοντας το κόστος διαβίωσης, αλλά και σε αντλησιοταμιευτικά έργα και υδροηλεκτρικά και όχι τόσο σε ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά όπου λόγω κοντινών αποστάσεων των βουνών με τα χωριά είναι ενοχλητικά ορατές. Δημιουργία δικτύων ίντερνετ υψηλών ταχυτήτων σε ανταγωνιστικές τιμές ώστε να μπορούν να αξιοποιήσουν οι αγρότες-κτηνοτρόφοι νέες τεχνολογίες στην παραγωγική διαδικασία και οι αλιείς στην αλιεία, αλλά και τη δημιουργία ευκαιριών είτε για εγκατάσταση μόνιμων κατοίκων που θα εργάζονται μέσω τηλεργασίας αλλά και τουριστικά μέσω τεχνολογικών νομάδων που τους επιτρέπει η εργασία τους (προγραμματιστές κλπ) να μεταναστεύουν από περιοχή σε περιοχή. Δημιουργία εξειδικευμένων γραφείων ενημέρωσης και συμβουλευτικής όπου οι αγρότες-κτηνοτρόφοι θα μπορούν να κατευθύνονται με βάση το μικροκλίμα της περιοχής, τις τεχνολογικές εξελίξεις και τη ζήτηση της αγοράς, στις πιο προσοδοφόρες καλλιέργειες ή μορφές μεταποίησης των προϊόντων. Προγράμματα πιστοποίησης προϊόντων τόσο ποιοτικά (βιολογικά) όσο και γεωγραφικής προέλευσης, αναζητώντας και καταγράφοντας όλες τις ποικιλίες που ευδοκιμούσαν στην περιοχή, ώστε τα προϊόντα να αποκτήσουν υπεραξία αλλά και να γίνει παράλληλα διαφήμιση της περιοχής (πχ. Προϊόντα Δωρικής Γης). Εγκατάσταση αυτόματων συστημάτων ελέγχου πυρκαγιάς, μιας και λόγω τις γεωμορφολογίας και των αποστάσεων όσο πιο νωρίς γίνει αντιληπτή η ύπαρξη πυρκαγιάς τόσο πιο ασφαλής θα είναι η περιοχή μας με τα πλούσια δάση. Υλοποίηση αναδασμού καλλιεργήσιμων εκτάσεων με τα αντίστοιχα εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά έργα (όπως στην πεδιάδα του Μόρνου) αλλά και διανομή εκτάσεων του δημοσίου με μακροχρόνια παραχώρηση σε αγρότες και κτηνοτρόφους για αξιοποίηση.  Ενίσχυση συμπληρωματικών για αγροτική περιοχή δράσεων, όπως ο τουρισμός δίνοντας έμφαση σε εναλλακτικές μορφές όπως ο αγροτουρισμός, ο φυσιολατρικός δημιουργώντας μονοπάτια , ο αλιευτικός τόσο στη θαλάσσια περιοχή όσο και στη λίμνη του Μόρνου, δημιουργία χιονοδρομικού κέντρου, ο πολιτιστικός με την τεράστια επαναστατική ιστορία αλλά και παλαιότερης. Δημιουργία σύγχρονων ολοήμερων σχολικών συγκροτημάτων ώστε τα παιδιά να αποκτούν όλα τα απαραίτητα εφόδια και να μη  χρειάζεται να μετακομίζουν οικογένειες ή να χωρίζονται σε δύο κατοικίες, για να μπορούν τα παιδιά να πάνε σχολείο.   Δημιουργία κέντρων δια βίου εκπαίδευσης ή τηλεκπαίδευσης όπου οι κάτοικοι λόγω απόστασης από τα αστικά κέντρα θα μπορούν να εκπαιδεύονται στις νέες τεχνολογίες. Δημιουργία ιατρικών κέντρων παροχής τηλεϊατρικής σε κάθε κοινότητα ή ολοκληρωμένα μετακινούμενα ιατρεία όπου τακτικά, ιατροί ή νοσηλευτές θα μπορούν να εξετάζουν  σε μεγάλο εύρος ιατρικών θεμάτων, ή προσφέροντας πιο άμεσα τις πρώτες βοήθειες αξιοποιώντας τις  νέες τεχνολογίες. Υλοποίηση στοχευόμενων προγραμμάτων εξοικονόμησης  ενέργειας σε κατοικίες στην περιοχή οι οποίες λόγω μεγάλης εσωτερικής μετανάστευσης (περίοδος αστικοποίησης), τις προηγούμενες δεκαετίες, είναι παλαιές και σχεδόν εγκαταλειμμένες   και οι οποίες θα λειτουργήσουν και ως κίνητρο επιστροφής και επανεγκατάστασης σε παλαιούς αλλά και νέους κατοίκους. Υλοποίηση στοχευμένων αναπτυξιακών προγραμμάτων για επιχειρήσεις μετά από σωστή αξιολόγηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής. Κίνητρα για δημιουργία «ενεργειακών κοινοτήτων», ανά κοινότητα με στόχο ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα ανά κοινότητα και κατ’ επέκταση και ο δήμος. Τροποποίηση υφιστάμενης νομοθεσίας για τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες περιμετρικά της λίμνης του Μόρνου αλλά και για την ήπια τουριστική αξιοποίηση σύμφωνα με τις βέλτιστες εφαρμοζόμενες πρακτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη νομοθεσία στα υπόλοιπα κράτη μέλη.

Επιτυγχάνοντας τα παραπάνω το μακροπρόθεσμο Όραμα για τη Δωρίδα θα είναι η επανεγκατάσταση στις κοινότητες, πληθυσμού ικανού για να θεωρούνται «ζωντανές» με πληθυσμό τουλάχιστον 500 και πάνω κατοίκων σε κάθε κοινότητα, με μείωση του μέσου όρου ηλικίας του πληθυσμού (λόγω επιστροφής νέων), καθιστώντας τις μικροκοινωνίες  βιώσιμες οικονομικά και κοινωνικά, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.