Τα παλιά λεωφορεία

Αρκετοί από μας θα θυμούνται τα λεωφορεία που όργωναν τους δύσβατους επαρχιακούς δρόμους τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Παρά τις αντιξοότητες, το ταξίδι με το λεωφορείο ήταν μια κουραστική αλλά ευχάριστη εμπειρία που πολλοί νοσταλγούν μέχρι και σήμερα.

Τα ταξίδια με το λεωφορείο ήταν ο μοναδικός τρόπος μετακίνησης για χιλιάδες Έλληνες σε μια εποχή που το αυτοκίνητο ήταν είδος πολυτελείας. Κάποια αυτά ήταν ιδιοκτησίας του Ιωάννη Σιώκου, που εκτελούσαν δρομολόγια από το Λιδωρίκι, προς Κόκκινο, τότε Λούτσουβο, Πενταγιού, Τρίστενο, Κερασιά, Αρτοτίνα, αλλά και προς Διακόπι, τότε Γρανίτσα, και μετά ανηφορίζοντας τη Μακριά Ράχη, προς Δάφνο, τότε Βουστνίτσα.

Ο φίλος Κώστας Καραγιάννης μας έστειλε τις φωτογραφίες αυτές.

 

Στην πρώτη, το λεωφορείο με το όνομα ΜΙΑΟΥΛΗΣ, φαίνεται ο ίδιος ο Ιωάννης Σιώκος μαζί με τον Παπα- Δημήτρη Μετάνια από τον Κόκκινο.

 

 

Στη δεύτερη, το λεωφορείο με το όνομα ΔΙΑΚΟΣ, βρίσκεται μπροστά στο φωτογραφείο του Σωτήρη Γιαλαμά στο Λιδωρίκι. Φαίνονται πάνω στο καπό ο Βασίλης Παλασκώνης, οδηγός από την Αρτοτίνα, δεξιά του ο Θύμιος Καραγιάννης, από τον Κόκκινο, δίπλα του ο Κώστας Ράπτης, από τη Γρανίτσα και πίσω του ο Τσίτσης, βοηθός από την Αρτοτίνα. Αργότερα ο Κώστας Ράπτης ήταν βοηθός στο λεωφορείο του Κοντογιώργου που έκανε το δρομολόγιο Λιδωρίκι – Διαακόπι – Δάφνο.

Πηγή: Εφημερίδα Ο ΛΙΔΩΡΙΚΙΩΤΗΣ ΑΦ106 Μαρ2021

***

Σχετικές αναρτήσεις:
Ο φευγάτος των Βαρδουσίων, μία ζωή λαθρεπιβάτης
Nοσταλγικές .... συγκοινωνιακές αναμνήσεις
Το χάνι του Κολοκυθά - Γκέκα

Φορτώσαμε τα Ford με μηχανές Yamaha και φτάσαμε μέχρι το Διακόπι Φωκίδας

Ο δημοσιογράφος της zouglas.gr και γνωστός Youtuber (auto/moto) επισκέφτηκε το Διακόπι για να δοκιμάσει τα νέα μοντέλα Ford Ranger Wildtrack και Yamaha YZF 450 παρέα με φίλους του!

 Του Βασίλη Σαρημπαλίδη

Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τα οχήματα που έχουμε στη διάθεσή μας είναι πολύ σημαντικός και ανάλογα με το τι κάνουμε, τι διάθεση έχουμε και με ποια παρέα είμαστε θα περάσουμε καλά ή… όχι!

Έχοντας στα χέρια μας την τελευταία γενιά του Ford Ranger Wildtrak στην διπλοκάμπινη εκδοχή του με τον κινητήρα των 2.0 λίτρων με τους 213 ίππους και το 10άρι αυτόματο κιβώτιο αποφασίσαμε να το ζήσουμε ως ένα καθαρόαιμο όχημα ελευθέρου χρόνου. Όπως άλλωστε χρησιμοποιείται στις περισσότερες χώρες του πλανήτη και όχι μόνο ως επαγγελματικό όχημα.

Με χώρους για πέντε επιβάτες, καρότσα που χωρά πολλά πράγματα και περίσσια δύναμη, φορτώσαμε την ολοκαίνουργια Yamaha YZ450F με σκοπό να… πάρουμε τα βουνά και ξεφύγουμε από την ρουτίνα της καθημερινότητας.

Την Yamaha YZ450F την... φορτώσαμε από το κατάστημα Worksbike του Δημήτρη Χελιώτη ο οποίος είναι ο επικεφαλής της αγωνιστικής ομάδας της Yamaha στην Ελλάδα...

 

Το Διακόπι φορά τα γιορτινά του

Ακόμη και εάν εφέτος λείψουν οι λιγοστοί επισκέπτες των γιορτών, το Διακόπι φορά όπως κάθε χρόνο τα γιορτινά του προκειμένου να υποδεχθεί με λαμπρότητα τα Χριστούγεννα και το νέο έτος.

 

Αποκατάσταση πηγής ύδρευσης στο Διακόπι

Εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης πηγής ύδρευσης «Βριτσούλα» και κατασκευή τοιχίου αντιστήριξης κεντρικής δεξαμενής ύδρευσης.

Λόγω των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης στη πηγή ύδρευσης «Βριτσούλα», παρουσιάστηκαν κάποια προσωρινά προβλήματα στην ύδρευση του κάτω χωριού.

Με τη τοποθέτηση των καινούργιων βανών δικτύου ύδρευσης στη πηγή της «Βριτσούλας» και την αλλαγή του δικτύου ύδρευσης από τη δεξαμενή του σχολείου προς τον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου, με σωλήνα πολυαιθυλενίου, τα όποια προβλήματα ύδρευσης στο δίκτυο του κάτω χωριού θα ανήκουν στο παρελθόν.

 

Γιώργος Ξηρομάμος

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρoς στο Λούτσοβο

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρoς, μια παμπάλαια εκκλησία στις όχθες του Κόκκινου, παραπόταμου του Μόρνου, ήταν ένα από τα δυο εξωκλήσια του χωριού που και τα δυο γιόρταζαν τον Αύγουστο. Το άλλο ήταν της Παναγίας, γνωστό ως Αΐμονή, κτισμένο στις όχθες του Μόρνου σε ένα μικρό ύψωμα απέναντι από το αβορόρεμα και γιόρταζε στις είκοσι τρεις.

Από πολύ παλιά όλοι, μικροί μεγάλοι, περιμέναμε την μέρα αυτή με ιδιαίτερη προσμονή  και από  νωρίς το πρωί παρέες παρέες μαζευόμασταν και πιάναμε τις θέσεις μας γύρω από την εκκλησία. Η κάθε οικογένεια η μάλλον το κάθε σόι είχε "αγκαζάρει" από πάππου  προς πάππου την θέση του. Μάλιστα  κάποιοι μερακλήδες για να ενισχύσουν  τον ίσκιο των μεγάλων πλάτανων που αφθονούσαν στην περιοχή,  έκαναν και τα περίτεχνα τσαρδάκια σκεπασμένα  με δεματσούλες.

Βέβαια η φήμη του πανηγυριού ξεπερνούσε τα όρια της κοινότητας μας και είχαμε πολλούς προσκυνητές από την διπλανή κοινότητα την Γρανίτσα (Διακόπι) και μπορώ να πω πως και λόγω της στενής γειτνίασης οι γρανιτσιώτες το θεωρούσαν και σαν δικό τους πανηγύρι. Πολλοί προσκυνητές ερχόντουσαν από το Βελούχι, την Αγλαβίστα, την Πενταγιού, το Κλήμα, το Σεβεδίκο, τον Αβορο, από τα διπλανά  Χανιά και από τα Χάνια του Στενού και δεν απουσίαζαν και οι προσκυνητές από την πρωτεύουσα της επαρχίας μας το Λιδωρίκι.

Οι νοικοκυρές είχαν ετοιμάσει και είχαν φέρει μαζί  τους τα λιτά αλλά πεντανόστιμα φαγητά τους και οπωσδήποτε τις περίφημες κολοκυθόπιτες  και τηγανισμένα ψάρια από τον ποτάμι μας τον Μόρνο .

Ας γυρίσουμε στο πανηγύρι , αμέσως μετά την λειτουργία στρώναμε τραπέζι και ακολουθούσε γλέντι με ζωντανή μουσική από οργανοπαίχτες της γύρω περιοχής όπως οι Καρμαίοι από το Σεβεδίκο, Φαλιαμπάλιας, Πανάγος κτλ.

Βέβαια και οι δυο μαγαζάτορες του χωριού μας  (Καραμπέτσος και Καραγιάννης) για τις ανάγκες της ημέρας μετέφεραν τα μαγαζιά τους στο προαύλιο χώρο της εκκλησίας, και παρόλη την νηστεία, το κοκορέτσι και η ψητή προβατίνα έδιναν και έπαιρναν ....

Για τα παιδιά ήταν ακόμη μεγαλύτερη  η χαρά τους γιατί από το πάγκο που κάποιος μικροπωλητής έστηνε (Γιαλαμάς, Καλμαντής,κτλ) μπορούσαν (;) να αγοράσουν διάφορα μπιχλιμπίδια από σουγιάδες μέχρι σφυρίχτρες.

Επίσης και οι φωτογράφοι ήσαν παρόντες για τα οικογενειακά και όχι μόνο ενσταντανέ. Ο Γιαλαμάς από το Λιδωρίκι και ο Πανουργιάς (Κολοκυθάς) ο Νίκος που είχε καταγωγή από το χωριό μας .

Το γλέντι βαστούσε μέχρι αργά το απόγευμα και ουσιαστικά μέχρι  την ώρα  του σκάρου μια και οι περισσότεροι πανηγυρτζήδες είχαν και τα πράματα τους και έδιναν ραντεβού για το άλλο πανηγύρι του χωριού στις 23 Αυγούστου της Αΐμονής..

Πηγή: https://loutsovos.blogspot.com/2019/08/o.html

Από τους βοσκούς που κατέβηκαν απ’ τα Βαρδούσια κι έγιναν βιομήχανοι στην Αθήνα ξεκινήσαμε, στη Μαρία την Πενταγιώτισσα καταλήξαμε

Στα Πατήσια, κοντά στον Άγιο Λουκά, λειτουργούσε ένα βουστάσιο, που προμήθευε τα νοικοκυριά με φρέσκο γάλα, ανάδινε όμως και ανυπόφορες μυρωδιές. Ο Φιλίππου, που είχε το βουστάσιο, άνοιξε στο Λυσσιατρείο –τρεις στάσεις πιο κάτω– ένα γαλατάδικο, που απόχτησε τόσο μεγάλη φήμη, ώστε είχε πελάτες από διάφορες περιοχές της Αθήνας.
Έτσι ξεκίνησε η γαλακτοβιομηχανία ΦΑΓΕ: από έναν πρόγονο που ήταν βοσκός στα Βαρδούσια κι έστησε βουστάσιο και γαλατάδικο στην πρωτεύουσα.

Συμπτωματικά από τα Βαρδούσια κατέβηκε στην Αθήνα κι ένας άλλος βοσκός, ο Δασκαλόπουλος. Αυτός άνοιξε γαλατάδικο στα Εξάρχεια. Ήταν παππούς των Δασκαλόπουλων, που δημιούργησαν τη γαλακτοβιομηχανία ΔΕΛΤΑ (νυν Vivartia).
Το χωριό του Δασκαλόπουλου, η Γρανίτσα (σήμερα λέγεται Διακόπι), ήταν κοντά στους Πενταγιούς, το χωριό της Μαρίας της Πενταγιώτισσας, που στην ποδιά της σφάζονταν παλικάρια και που το επώνυμό της ήταν Δασκαλοπούλου. Αυτή η συνωνυμία μετακίνησε το ενδιαφέρον μου από τους γαλακτοβιομήχανους στην ιστορία της Μαρίας Δασκαλοπούλου. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάποια σχέση.
Η βλαχοπούλα με το καρδάρι, στο σήμα της ΔΕΛΤΑ, αποκλείεται να είναι εμπνευσμένη από τη Μαρία την Πενταγιώτισσα, γιατί η Μαρία δεν ήταν ο αντιπροσωπευτικός τύπος χωριατοπούλας ούτε συμβάδιζε με τα στερεότυπα της εποχής.

Η Μαρία ήταν πεντάμορφη, ψηλή και λυγερή. Τόση ήταν η ομορφιά της, που λένε ότι εντυπωσιάστηκε κι ο ίδιος ο Όθωνας, όταν στην περιοδεία που έκανε ανά την Ελλάδα, το 1862, λίγο πριν την έξωσή του, την είδε στο Γαλαξίδι να χορεύει στη γιορτή που είχε στηθεί προς τιμήν του. Θέλησε να της προτείνει να την πάρει στα ανάκτορα, αλλά τον εμπόδισε η Αμαλία.

Αυτά τα παινέματα οι Πενταγιώτες τα λένε τώρα. Στον καιρό της Μαρίας έλεγαν άλλα. Η Μαρία δεν ήταν μόνο πεντάμορφη· ήξερε γράμματα, ήταν έξυπνη, δυναμική και απελευθερωμένη· μια κοπέλα έξω από τα μέτρα του καιρού της. Στην κλειστή κοινωνία του ορεινού χωριού, ο θαυμασμός πάλευε με τον φθόνο.
Ο αδερφός της, ο Θανάσης, ο Δασκαλοθανάσης όπως τον αποκαλούσαν, προσπαθούσε να την περιορίσει στο πλαίσιο που άρμοζε σε μια κοπέλα της δικιάς της σειράς, που ήταν θυγατέρα και αδερφή γραμματοδιδάσκαλων. (Δάσκαλος, παπάς και χωροφύλακας ήταν οι εξέχουσες φυσιογνωμίες ενός χωριού). Η αδελφή της Μαρίας και του Θανάση, ήταν παράδειγμα προς μίμηση: υποταγμένη και υπάκουη. Η Μαρία όμως ήταν ατίθαση και ήθελε να ζήσει όπως της υπαγόρευε η καρδιά της. Πλήρωσε πολύ ακριβά τον ελεύθερο χαρακτήρα της και την εκλογή ενός αταίριαστου συντρόφου.

Το σπίτι της Μαρίας στους Πενταγιούς.

Αγάπησε τον Δημήτρη Τουρκάκη, έναν νέο, που εκτός από την ομορφιά του δεν διέθετε κανένα άλλο χάρισμα. Ο αδερφός της δεν ήθελε ν’ ακούσει κουβέντα για γάμο της Μαρίας με τον Τουρκάκη. Τον θεωρούσε χαμένο κορμί, και δεν ήταν ο μόνος. Άλλωστε το παρανόμι Τουρκάκης δήλωνε κάποια ασύγγνωστη δοσοληψία με τον εχθρό. Λένε πως πρόδωσε στους Τούρκους το μέρος που είχαν συναχτεί κάποιοι αρματολοί κι έτσι τους έπιασαν. Άλλοι πάλι λένε ότι παράστησε τον προδότη, για να παρασύρει τους Τούρκους ως το σημείο όπου οι αγωνιστές, κρυμμένοι, τους περίμεναν για να τους λιανίσουν. Αυτό το λένε κυρίως οι απόγονοι του Τουρκάκη.
Ο Θανάσης, όσο έβλεπε τη Μαρία να συνεχίζει τη σχέση παρά τις απαγορεύσεις του, ξεσπούσε βίαια επάνω της με βαριές βρισιές και πολύ ξύλο.
Το χωριό δεν συγχωρούσε ότι η Μαρία είχε φανερή σχέση με τον Τουρκάκη. Αυτά έπρεπε να γίνονται κρυφά κι όχι ξεδιάντροπα! Πίσω από τις ηθικολογίες κρυβόταν η ζήλια. Το κουτσομπολιό έδινε κι έπαιρνε.
Αφού ο αδερφός ήταν εμπόδιο στην ένωσή του με τη Μαρία, ο Τουρκάκης αποφάσισε να τον βγάλει από τη μέση. Του έστησε ενέδρα και τον σκότωσε. Πέταξε το πτώμα σε μια χαράδρα. Το φονικό δεν άργησε ν’ αποκαλυφθεί. Ήρθε απόσπασμα χωροφυλάκων, έγινε ανάκριση και τότε χύθηκε όλο το φαρμάκι που κρυβόταν. Οι Πενταγιώτες είπαν τα μύρια όσα εναντίον της Μαρίας, άλλοι από ζήλια, άλλοι από μικροψυχιά κι εκδικητικότητα και άλλοι ενδίδοντας σε πιέσεις. Την κατηγόρησαν ότι έβαλε τον εραστή της να σκοτώσει τον αδερφό της. Για να γλιτώσει το τομάρι του ο Τουρκάκης, την κατηγόρησε κι αυτός.
Προφυλακίστηκαν στην Άμφισσα (στα Σάλωνα, του τραγουδιού) και δικάστηκαν στο Μεσολόγγι. Εκείνος κατηγορούμενος για φόνο κι εκείνη για ηθική αυτουργία στον φόνο. Οι μάρτυρες παρουσίασαν τον Τουρκάκη σαν έναν άβγαλτο νέο, που έπεσε θύμα της μοιραίας ομορφιάς μιας σατανικής γυναίκας. Ακόμα και η αδερφή της ήταν εναντίον της. Η Μαρία είπε στην απολογία της «Πώς είναι δυνατόν να θέλω να σκοτώσει τον αδερφό μου, τον μοναδικό προστάτη μου, και να μου κλείσει το σπίτι;»
Καταδικάστηκαν και οι δύο σε φυλάκιση.
Η Μαρία έμεινε δυόμιση χρόνια στη φυλακή. Όταν γύρισε στους Πενταγιούς, βρήκε τα υπάρχοντά της καταπατημένα και τους συγχωριανούς της εχθρικούς απέναντι στη «φόνισσα». Ζητώντας εκδίκηση, ήρθε σε συνεννόηση με τους ληστές που λυμαίνονταν την περιοχή και τους έφερε στο χωριό. Οι Πενταγιώτες τρομοκρατήθηκαν. Ευτυχώς το αιματοκύλισμα αποφεύχθηκε. Από τότε την ακολουθούσε ο χαρακτηρισμός «λησταρχίνα».
Έφυγε από τους Πενταγιούς και πήγε στο γειτονικό Κροκύλι. Εκεί παντρεύτηκε τον Γιώργο Αρμάο, έναν πλούσιο χήρο με τέσσερα παιδιά. Έζησαν πολύ καλή ζωή. Ο Αρμάος είχε χρήμα και η Μαρία μυαλό.
Οι Πενταγιώτες δεν επιφύλαξαν εχθρική υποδοχή στον Τουρκάκη, όταν αποφυλακίστηκε δυο χρόνια ύστερα από τη Μαρία και επέστρεψε. Τον δέχτηκαν ξανά στους κόλπους του χωριού. Ο Τουρκάκης παντρεύτηκε, έκανε παιδιά κι εγγόνια. Απόγονοί του ζουν σήμερα στους Πενταγιούς με το πραγματικό επώνυμο της οικογένειας.
Η Μαρία δεν διέκοψε τις σχέσεις της με το χωριό της. Παρευρισκόταν σε κάποια πανηγύρια, όπου χαμογελώντας άκουγε το τραγούδι της:

Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά

και στο Χρισσό κριάρια

και στης Μαρίας την ποδιά

σφάζονται παλικάρια.

Πέθανε το 1896 σε ηλικία 60 χρόνων και θάφτηκε στο Κροκύλι. Οι Κροκυλιώτες υπογραμμίζουν ότι ήταν η πρώτη που θάφτηκε στο νέο νεκροταφείο του χωριού.

Η ιστορία της Μαρίας Δασκαλοπούλου έγινε θρύλος, τραγούδι, βιβλία, ταινίες, θεατρικά, οπερέτα. Οι Πενταγιώτες είχαν λερωμένη τη φωλιά τους και για χρόνια απέφευγαν να μιλήσουν για την ιστορία της. Ο χρόνος που πέρασε άμβλυνε τα πάθη, άνοιξε τα στόματα και η νεότερη γενιά έμαθε όσα κομμάτια από την ιστορία δεν είχαν λησμονηθεί ή δεν έμειναν για πάντα κρυφά. Τα κενά τα συμπλήρωσε η φαντασία.
Οι Πενταγιώτες και οι Κροκυλιώτες βεβαιώνουν την εκδοχή της ιστορίας που αναφέραμε πιο πάνω, αποφεύγοντας όμως το επεισόδιο με τους ληστές. Ωστόσο παραδέχονται ότι την αποκαλούσαν «λησταρχίνα».

Στο θέατρο είναι πολύ γνωστά τα έργα του Παύλου Νιρβάνα και του Μποστ «Μαρία Πενταγιώτισσα».
Λιγότερο γνωστό, αν και έχει μεταδοθεί από το ραδιόφωνο, είναι το θεατρικό του ηθοποιού και συγγραφέα Κώστα Μπιλίρη «Μαρία Πενταγιώτισσα». Ο συγγραφέας δημιουργεί μια ενδιαφέρουσα ηθογραφία ζωντανεύοντας διάφορους τύπους του χωριού, που έπαιξαν ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων: την προξενήτρα, τον δικολάβο, τον τοκογλύφο, τον αστυνόμο, την αδερφή του Τουρκάκη, τον Γιώργο, φίλο του Θανάση, που αγαπάει πιστά τη Μαρία. Ο συγγραφέας δίνει στον Αρμάγο τον ρόλο του μεσόκοπου συγχωριανού, που στρέφεται εναντίον της Μαρίας χολωμένος, όταν εκείνη απορρίπτει τις προτάσεις του. Ο Γιώργος παρεμβαίνει και σώζει το χωριό από τους ληστές. Οι Πενταγιώτες θα ζητήσουν από τη Μαρία να μη φύγει από το χωριό. Στο τέλος, οι ζωές του Γιώργου και της Μαρίας θα ενωθούν.

• Στο αρχείο της ΕΡΤ, στην σειρά εκπομπών «Σαν παραμύθι» περιλαμβάνεται ένα ντοκιμαντέρ παραγωγής 2005, αφιερωμένο στη Μαρία την Πενταγιώτισσα. Από αυτό προέρχονται οι έγχρωμες φωτογραφίες και διάφορες πληροφορίες.
• Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες προέρχονται από την ταινία που γύρισε ο Αχιλλέας Μαδράς το 1926 «Μαρία Πενταγιώτισσα». Το σενάριο έχει ξεφύγει εντελώς και είναι αδύνατον να μη γελάσει κανείς με κάποιες υπερβολές. Επιπλέον την ταινία σχολιάζει εμβόλιμα με το κοφτερό του χιούμορ ο Αλέκος Σακελλάριος στην τηλεοπτική εκπομπή του «Τον παλιό εκείνο τον καιρό», 1964.

 Πηγή: https://tetysolou.wordpress.com/

Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Φωκίδας

Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (ΣΠΠ), αποτελούν ένα διεθνές δίκτυο περιοχών που είναι ζωτικές για την διατήρηση παγκοσμίως απειλούμενων ειδών, ενδημικών ειδών ή ειδών πουλιών που εξαρτώνται από τους συγκεκριμένους βιοτόπους για την επιβίωσή τους. Το δίκτυο αυτό φιλοδοξεί να εξασφαλίσει στα πουλιά κατάλληλους τόπους για αναπαραγωγή, διαχείμαση, ή στάση κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρόμων. Οι περιοχές αυτές έχουν αναγνωριστεί με βάση καθαρά επιστημονικά κριτήρια και στην Ελλάδα υπάρχουν 208.

Το να γνωρίζουμε που βρίσκονται αυτές οι περιοχές και ποια είναι η αξία τους σε σχέση με τα είδη πουλιών που φιλοξενούν είναι το πρώτο βήμα για να συμμετάσχουμε στη διατήρησή τους.

Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία συμμετέχει στο πρόγραμμα αναγνώρισης, καταγραφής, και παρακολούθησης των ΣΠΠ στην Ελλάδα με στόχο την προώθηση των κατάλληλων μέτρων διατήρησης σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Το Πρόγραμμα των ΣΠΠ της Ορνιθολογικής είναι μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος της BirdLife International (Important Bird Areas/ IBAs), μια παγκόσμια πρωτοβουλία που στοχεύει στην καταγραφή και προστασία όλων των περιοχών που είναι ζωτικές για την διατήρηση των πουλιών του πλανήτη.

Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά στη Φωκίδα

• Όρος Βαρδούσια
• Όρος Γκιώνα, Χαράδρα Ρεκά, Λαζόρεμα και Βαθιά Λάκκα
• Νότιο και Ανατολικό τμήμα του Όρους Παρνασσός
• Γαλαξείδι

Μπορείς να δεις τα όρια των Περιοχών στον παρακάτω χάρτη…

Πηγή: https://www.zofokida.gr 

Το είδαμε από Δίκτυο Ενημέρωσης Φωκίδας <fokida.enimerosi@gmail.com>

Αναβολή των εγκαινείων Γραφείου του Συλλόγου Διακοπίου

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
ΔΙΑΚΟΠΙΟΥ
Ξενίας 26 & Μιχαλακοπόυλου Αθήνα

Σας γνωρίζουμε ότι, μετά τις εξελίξεις στο «μέτωπο» του κορονοϊού, 

αναβάλλονται τα προγραμματισμένα για την Κυριακή 15 Μαρτίου 2020 

εγκαίνια του Γραφείου του Πολιτιστικού Συλλόγου Διακοπίου.
 

Με νεώτερη ανακοίνωση μας θα ενημερωθείτε για τη νέα ημερομηνία 

των εγκαινίων και της γενικής συνέλευσης
Το Δ.Σ. του Συλλόγου

Στολίστηκε το Διακόπι

 Το Διακόπι στολίστηκε όμορφα και είναι έτοιμο πλέον να υποδεχθεί τους επισκέπτες του.

 

φωτο: Γιώργος Ξηρομάμος

Στρατιωτικές επιχειρήσεις του 1828 και η απελευθέρωση της περιοχής μας

Κίτσος Τζαβέλας

Στίς αρχές Σεπτεμβρίου 1828, συγκεντρώθηκαν στόν Μύτικα ελληνικά πολεμικά γιά νά ξεκινήσουν τήν επιχείρηση κατάληψης τού Αμβρακικού κόλπου καί τήν αποκοπή τής επικοινωνίας τών Τούρκων τής Πρέβεζας μέ τόν Κραβασαρά (Αμφιλοχία). Ο αρχηγός τού στόλου Πασάνο κανονιοβόλησε από τήν "Καρτερία" τά παράκτια πυροβολεία γιά νά καλύψει τήν είσοδο στόν κόλπο μικρότερων πλοιαρίων, τά οποία κατάφεραν τελικά νά μπούν στόν Αμβρακικό καί νά κυριεύσουν όσα εχθρικά πλοία βρήκαν αγκυροβολημένα. Οι επιτιθέμενοι είχαν αρκετές απώλειες στήν παράτολμη αυτή επιχείρηση καί ανάμεσα στούς νεκρούς ήταν ο πλοίαρχος Ανδρέας Κωφός, ενώ τραυματίστηκε σοβαρά ο Ανδρέας Τενεκές. Οι Έλληνες μέ τήν νίκη τους αυτή ισχυροποίησαν τήν διαπραγματευτική τους θέση σέ σχέση μέ τά βόρεια σύνορά τους καί έμενε τελικά νά διώξουν τούς Τούρκους από τίς τρείς μεγάλες πόλεις τού Μεσολογγίου, τής Ναυπάκτου καί τών Πατρών γιά νά θεωρηθεί η επανάσταση ότι έβαινε στό τέλος της. 

Κοιτώντας τα άστρα από το Διακόπι

Η πρώτη βραδιά αστρονομίας στο Διακόπι πραγματοποιήθηκε το βράδυ της 14 Αυγούστου 2019, στο γήπεδο μπάσκετ του χωριού. Εκεί ο κ. Γιώργος Καράτζαλος έστεισε ένα τηλεσκόπιο προς τον έναστρο ουρανό προκειμένου να κάνει μάθημα ουρανογραφίας με green laser και παρουσίαση του ουράνιου θόλου με τους πιο κοινούς αστερισμούς.

 

Το πρόγραμμα της βραδιάς περιλάμβανε παρατήρηση της σελήνης, που ήταν σχεδόν γεμάτη, παρατήρηση του Κρόνου με τους εντυπωσιακούς δακτυλίους του και του Δία με τους 4 δορυφόρους του. Επίσης γύρω στις 22:30 παρατηρήθηκε και το φαινόμενο της διάβασης της Ιούς (δορυφόρος του Δία) μπροστά από τον πλανήτη με την σκιά πσχημάτισε επάνω του.

Το χάνι του Κολοκυθά - Γκέκα

Το  χάνι  του  Κολοκύθα , του  Γκέκα, ήταν στην  αριστερή  μεριά  του  δρόμου από Λιδωρίκι προς  Ναύπακτο, λίγο μετά  τη  γέφυρα  του  Στενού, ακριβώς  μπροστά  στην  τσιμεντένια  γέφυρα του  Κόκκινου, που φαίνεται  αριστερά  στη  φωτογραφία, στο  βάθος ..

  Το  ωραίο  δε  είναι  πως  πριν  μερικά  χρόνια, τέλος  δεκαετίας  2000 ή  αρχές  της  δεκαετίας  2010, ένας  αγαπητός  φίλος απ’ τη  Ναύπακτο, ο  Γιάννης  Χαλάτσης, βιβλιοθηκονόμος της  Παπαστρατείου βιβλιοθήκης, εξαίρετος  ερευνητής  και   συγγραφέας, έγραψε ένα  υπέροχο  βιβλίο το "Διαδρομές του  παρελθόντος στη  Ναυπακτία  και  Δωρίδα", μια  εξαιρετική  δουλειά, που  προσωπικά μου είχε  κάνει  αρίστη  εντύπωση και  μάλιστα λόγω  φιλίας  με  τον  συγγραφέα, ανέλαβα την υποχρέωση να τον  βοηθήσω κυρίως  για  τα  Δωρικά  χάνια, για τα  οποία  είχα  αναρτήσει  δικές  μου  εργασίες μετά  από  στοιχεία  που  είχα  συγκεντρώσει .

   Θυμάμαι  τότε , ενώ  είχα  συγκεντρωμένα  πολλά  στοιχεία για όλα  σχεδόν  τα  Δωρικά   χάνια, φωτογραφίες  κλπ είχαμε  κολλήσει  στα  χάνια  του  μπάρμπα  Μήτσου του  Καραπιστόλη - Ντακουίνου για  το  οποίο  βρήκα  κάποιες  φωτογραφίες  τελικά, αλλά δεν  είχα  απολύτως  τίποτα  για το Χάνι του  Κολοκύθα – Γκέκα .

   Χθες  λοιπόν  που  έκανα την  τακτική   βόλτα  στο  blog  loutsovos.blogspot.gr, του  αγαπητού  φίλου Κώστα  Μπερτσιά, ένα  blog που..προσωπικά  μου.. θυμίζει  κάποια μικρά  γραφικά παλαιοπωλεία  χωμένα  σε  κάποια ..δρομάκια  στο  Μοναστηράκι, που  δεν έχουν..μόστρα, βιτρίνα δηλαδή, πιασάρικη  και  δεν  κάνουν  ιδιαίτερη  εντύπωση, μέσα  όμως κρύβουν.. θησαυρούς, κι’ αν  μπεις  μια  φορά… "κολλάς", έτσι το’χω πάθει  κι’εγώ, μπαίνω  και περνάω  ώρες  χαζεύοντας παλιές Λουτσοβιώτικες  φωτογραφίες  που  προσωπικά  με  συγκινούν ..

   Έτσι  λοιπόν  σήμερα πέτυχα  το.. κελεπούρι  μου, βρήκα  τη  φωτογραφία  απ’το  χάνι  του  Γκέκα αλλά και  δύο φωτογραφίες, διαμάντια  κι’ αυτές, που εικονίζουν εκείνα  τα  χειροποίητα  ξύλινα συνήθως  καρότσια  των  παιδικών  μας  χρόνων, κάτι  που  ΨΑΧΝΩ  ΧΡΟΝΙΑ  ΝΑ  ΒΡΩ .

  Μαζί με την φωτογραφία, αναδημοσιεύουμε  ένα  σχετικό  απόσπασμα  από  παλιότερο  δημοσίευμά  μας.

Το χάνι του Γκέκα ( Κολοκυθά)  στην άκρη της γέφυρας του Κόκκινου (Φωτό Γιάννης Σκρέκης)

Η ιστορία του Διακοπίου

Από το 1836 το Διακόπι ανήκε στο Δήμο Αιγιτίου ως Γρανίτσα και το 1869 έγινε πρωτεύουσα του Δήμου Υαίας. Το 1912 αναβαθμίστηκε σε Κοινότητα, περιλαμβάνοντας και τον οικισμό Λούτσοβο, ο οποίος αποσπάστηκε το 1919. Η λέξη Γρανίτσα είναι σλαβική και σημαίνει όρια, σύνορα (υπάρχει και η εκδοχή ότι πήρε το όνομα από οικογένεια Γρανίτσα, που ήρθε από την Ευρυτανία). Το 1927 μετονομάστηκε σε Διακόπι. Η ονομασία προήλθε από το τοπωνύμιο Διακοπή, όπου ο Διάκος σκότωσε κάποιον Τούρκο αγά και διακόπηκε η μάχη.

Το χωριό είναι χτισμένο στις δυτικές πλαγιές των Βαρδουσίων, σε υψόμετρο 650 μέτρων, με θέα προς τη Μακριά Ράχη. Διασχίζεται από μικρορέματα και χωρίζεται σε συνοικισμούς. Ένας συνοικισμός έφερε το προσωνύμιο «Ραπτομαχαλάς» όπου ράπτες έραβαν τα ντόπια ρούχα και τσαγκάρηδες έφτιαχναν γερά τσαρούχια, με τα οποία προμήθευαν τα χωριά της Δωρίδας, όμως οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν κτηνοτρόφοι και γεωργοί που καλλιεργούσαν από δημητριακά, μέχρι και μετάξι. Το χωριό ήταν κεντρικό σταυροδρόμι, πέρασμα από τα Βαρδούσια (Κόρακα) προς την κοιλάδα του Μόρνου, το Κάλλιο, το Στενό, το Λιδωρίκι και το 1879 αριθμούσε 1280 κατοίκους.

Προς το γειτονικό Κλήμα εντοπίστηκαν ίχνη αρχαίου οικισμού και ακρόπολης, όπου υπάρχει η πιθανότητα να βρήκαν αντίσταση οι Ρωμιοί, οδηγούμενοι από το Μάνιο Ακίλιο Γλαβρίωνα, κατεβαίνοντας από τα Βαρδούσια για να κατακτήσουν τη Ναύπακτο (191 π.Χ.).

Πλούσια η δράση του χωριού και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Στα 1825 εδώ έγινε μάχη με τους Τούρκους. Στο κεφαλοχώρι τότε Γρανίτσα, το Δεκέμβριο του 1825, συνήλθαν οι αντιπρόσωποι της Δωρίδας και εξέλεξαν Πληρεξουσιο της Επαρχίας για τη Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον Αναστάσιο Λιδωρίκη. Στις 30 Ιουνίου του 1826 ο Σκαλτσοδήμος νίκησε τους Τούρκους στο Χάνι του Σκορδά (Καραπιστόλη), μετά από τη μάχη στους Πενταγιούς. Στη Γρανίτσα το 1827 οι αντιπρόσωποι των χωριών του Λιδωρικίου εξέλεξαν καπετάνιο τους το Σαφάκα, ενώ Γρανιτσιώτης ήταν και ο οπλαρχηγός Βασίλης Μαστραπάς.

Πηγή: http://www.diakopi.gr/

Σαν σήμερα η φοβερή μάχη στην Πενταγιού

Μετά τη πτώση του Μεσολογγιού, 10-4-1826, μια ομάδα πολεμιστών απ' αυτούς που γλύτωσαν, υπό τον Νικ.Κασομούλη, κατέφυγαν στη Λομποτινά όπου ήταν ο Καραϊσκάκης άρρωστος.

  

Ο ίδιος ο Κασομούλης γράφει σχετικά :

"Στη Λομποτινά καμίαν περιποίησιν δεν είδαμε. Στις 19 Απριλίου ξεκινήσαμε από τη Λομποτινά και το εσπέρας εφτάσαμε εις Πενταγιούς Λιδωρικίου. Μ' όλον οπού και ετούτοι, (οι χωρικοί), τα πράγματά των τα είχαν σηκωμένα από τας οικίας των ήλθαν όλοι οι οικοδεσπόται με ταις φαμελιές των και μας έφεραν από ό,τι είχεν ο καθείς, ψωμί, τυρί, φαγί, κρασί και όλην την νύκτα συνελλυπούμεθα στην κατάστασίν μας και τα δεινά μας.

   Ο Δήμος Σκαλτσάς ευρισκόμενος εις το χωρίον Γρανίτσα, επάνω από του Σκορδά το χάνι είχε σφαχτά μαζεμένα από εισφοράν και ανθρώπους διορισμένους να μας χορηγούν ό,τι ζητήσωμε. Μας έστειλαν και 4 αρνιά ψημένα, τυρί και ψωμί. Το εσπέρας 20 εκοιμήθημεν εις το Λιδωρίκι. Εκείνο όμως ήτο όλως κενόν από χρόνων".

Ο Κιουταχής όμως, μετά τη νίκη του στο Μεσολόγγι θέλησε να ξεμπερδεύει μια και καλή και με τη Δωρίδα και αποφασίζει να χτυπήσει τα ορεινά από Πενταγιού και πάνω. Επικεφαλής 2.000 Τούρκων φεύγει από Λομποτινά και φτάνει στην Πενταγιού. Μαζί του πολέμαγε τους Έλληνες και ο... Σαφάκας ! που είχε προσκυνήσει. Επικεφαλής των Ελλήνων ήταν οι Ράγκος και Τζόγας. Έγινε μάχη φοβερή όπου οι Τούρκοι αποδιώχτηκαν προς το ποτάμι Κόκκινος και σταμάτησαν στου Σκορδά το χάνι, το γνωστό στις μέρες μας Χάνι Καραπιστόλη. Εκεί όμως τους χτυπάει ο Σκαλτσάς και γέμισε το ποτάμι κουφάρια και λαβωμένους.

Στην Πενταγιού οι Τούρκοι είχαν 46 σκοτωμένους και 8 αιχμαλώτους, έχασαν και πολλά άλογα φορτωμένα.

Η μάχη έγινε στις 30 Ιουλίου 1826.

Πηγή: από το παλιό blog του Κ. Καψάλη www.lidoriki.com

Καλοκαιρινές εκδηλώσεις στο Διακόπι

Ασύρματο ίντερνετ στο Διακόπι

Προχωρά η μελέτη για την ασύρματη σύνδεση του Διακοπίου με την Ποτοδάνεια ώστε να αποκτήσει τηλεφωνική γραμμή ADSL και free-wifi το χωριό σύμφωνα με ανακοίνωση του Προέδρου Γιώργου Ξηρομάμου.

Επαναλειτουργεί το Δημοτικό Σχολείο Διακοπίου

Όπως μας ενημέρωσε ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Φωκίδας κ. Παναγιώτης Καστρίτης, από το σχολικό έτος 2019-2020, θα επαναλειτουργήσει το Δημοτικό Σχολείο του χωριού μας. Όπως όλοι μας γνωρίζουμε τα τελευταία χρόνια το Δημοτικό Σχολείο του χωριού μας, διέκοψε τη λειτουργία του λόγω έλλειψης μαθητών. 

Στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμο Δωρίδος την Δευτέρα 15 Απριλίου, παραβρέθηκε ο Διευθυντής Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Φωκίδας κ. Παναγιώτης Καστρίτης, ο οποίος μας γνωστοποίησε την απόφασή του για την επαναλειτουργία του Δημοτικού Σχολείου Διακοπίου, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως δυσπρόσιτο.

Άλλη μία θετική εξέλιξη για το χωριό μας, το οποίο θα είναι το μόνο χωριό της ορεινής Δωρίδας στο οποίο θα επαναλειτουργεί Δημοτικό Σχολείο.  Από τη μεριά μου οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στο κ. Καστρίτη, ο οποίος σημειωτέον έχει θητεύσει ως δάσκαλος στο χωριό μας.  

Γεώργιος Α. Ξηρομάμος

Πρόεδρος Τ.Κ. Διακοπίου

Χωριά που «ανασταίνονται» κάθε Πάσχα

Έντεκα χρόνια πριν γράφτηκε το άρθρο αυτό την Λίνα Γιάνναρου στην Καθημερινή και μοιάζει ακόμα σαν χθεσινό. Η εγκατάλειψη συνεχίζεται και τα χωριά που μένουν χωρίς κατοίκους συνεχώς αυξάνονται. Ανάμεσα στα χωριά που "ανασταίνονται" διαβάζουμε και για το δικό μας Διακόπι. Το σχολείο του Διακοπίου, το τελευταίο που έμεινε στη περιοχή μας, έκλεισε τελικά πέρσι, ενώ ο Γιάννης Τρίγκας διατέλεσε πρόεδρος της Ομοσπονδίας και παραμένει ακόμα πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου.

 

 Η σκονισμένη τραπεζαρία, κλειστή για καιρό, που περιμένει επισκέπτες για να ξαναβάλει τα καλά της. Το παροπλισμένο πλοίο που, δεμένο στο λιμάνι, περιμένει πώς και πώς να βγει στα ανοιχτά. Τέτοιες εικόνες θυμίζουν δεκάδες χωριά της χώρας μας που, σχεδόν ερημωμένα τον υπόλοιπο χρόνο, περιμένουν τις γιορτινές ημέρες για να ξαναζωντανέψουν, υποδεχόμενα ξεριζωμένους κατοίκους και επισκέπτες.

«Είμαστε σε χειμερία νάρκη και ξυπνάμε ξανά το Πάσχα. Αυτή είναι Ανάσταση!», λένε χαριτολογώντας οι λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοί τους, που έχουν ήδη κάνει τις απαραίτητες ετοιμασίες για να καλοδεχθούν συγγενείς, φίλους και παλιούς συγχωριανούς. «Να 'ταν όλο τον χρόνο έτσι», συμπληρώνουν όμως με πίκρα. «Ο χειμώνας κυλάει πολύ αργά εδώ».

 Η εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς, παρότι κατά καιρούς το πρόβλημα έχει χαρακτηριστεί εθνικής σημασίας λόγω άμεσης σχέσης με το δημογραφικό (παραδοσιακά η δημογραφική «δεξαμενή» της Ελλάδας ήταν η επαρχία, όμως τώρα αυτή φαίνεται να έχει στερέψει, με τους θανάτους να ξεπερνούν τις γεννήσεις σχεδόν παντού, πλην της Αθήνας). Τίποτα δεν φαίνεται να μπορεί να σταματήσει την πληθυσμιακή διαρροή από τα χωριά προς τις πόλεις, εκεί που βρίσκονται οι δουλειές, οι υποδομές, η προοπτική για μια καλύτερη ζωή.

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή πληθυσμού, περισσότερα από διακόσια χωριά σε όλη τη χώρα δεν έχουν σήμερα ούτε έναν κάτοικο εγγεγραμμένο στους εκλογικούς τους καταλόγους, ωστόσο ο πραγματικός αριθμός των «χωριών-φαντασμάτων» είναι πολύ υψηλότερος (κάποιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πάνω από χίλια). Σε χιλιάδες άλλα, την ίδια ώρα, Θερμοπύλες φυλάττουν λίγοι γέροντες και γερόντισσες που αρνήθηκαν να ακολουθήσουν τα παιδιά τους στην πόλη.

Υπάρχουν βέβαια και οι φωτεινές εξαιρέσεις -χωριά που σχεδόν αναγεννήθηκαν από τις στάχτες τους χάρη κυρίως στο όμορφο τοπίο τους (και ίσως σε έναν διορατικό τοπικό άρχοντα). Όλα δείχνουν όμως ότι απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Αισιόδοξο το γιορτινό μήνυμα

Οι ημέρες όμως είναι γιορτινές και ο Παλαιόπυργος Ιωαννίνων, το Μεσολούρι Γρεβενών, ο Ασπροπόταμος Τρικάλων, η Αναβρυτή Λακωνίας, το Διακόπι Φωκίδας, το Σιδηρόνερο Δράμας και οι Οθωνοί στέλνουν το ίδιο μήνυμα μέσω της «Κ»: «Ανοίξαμε και σας περιμένουμε».

Αναβρυτή

Σκαρφαλωμένη στις παρειές του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 850 μέτρων, η Αναβρυτή μπορεί να μην «αποτελεί το σημαντικό κέντρο εμπορίου ούτε και το πολύβουο χωριό του παρελθόντος», όπως κομψά το θέτει στην ιστοσελίδα του ο Δήμος Μυστρά, ωστόσο «αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για τον επισκέπτη που επιθυμεί ηρεμία, χαλάρωση και ψυχική ανάταση». «Η αλήθεια είναι ότι κάθε άλλο παρά σφύζει από ζωή η Αναβρυτή», παραδέχεται μιλώντας στην «Κ» ο δήμαρχος Μυστρά κ. Δημήτρης Αποστολάκος. «Εχει δεν έχει 20 μόνιμους κατοίκους το χωριό - όπως άλλωστε και πολλά άλλα ορεινά ή ημιορεινά χωριά του δήμου μας. Δυστυχώς, οι περισσότεροι Αναβρυτιώτες ζουν σήμερα στη Σπάρτη. Κάποιοι επιστρέφουν τα Σαββατοκύριακα, αλλά μόνο το Πάσχα μπορείς να πεις ότι η περιοχή αποκτά κάποια ζωή». Αυτές τις ημέρες, λέει ο κ. Αποστολάκος, δεν υπάρχει επιστροφή μόνο από τη Σπάρτη ή την Αθήνα, αλλά και από τις ΗΠΑ ή τον Καναδά όπου ζουν πολλοί ντόπιοι.

Είναι όμως όμορφο χωριό - το ομολογούν όλοι. Εκτός από το πλήθος των εκκλησιών, κτισμένων στους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, ο επισκέπτης μπορεί ακόμα να θαυμάσει βιοτεχνικές εγκαταστάσεις παλαιών βυρσοδεψείων, νερόμυλων, υφαντουργείων και υποδηματοποιείων (η Αναβρυτή υπήρξε κάποτε το σημαντικότερο βιοτεχνικό κέντρο της περιοχής με πανελλήνιες εμπορικές συναλλαγές), αρχοντικά, κελαριστές πηγές. Δύο παραδοσιακά μεζεδοπωλεία και ο δημοτικός ξενώνας συμπληρώνουν το παζλ. «Κάνουμε ό,τι μπορούμε να αναπτύξουμε τον τουρισμό», λέει ο κ. Αποστολάκος. «Αλλά προς το παρόν το χωριό «ξεκλειδώνει» κάθε Πάσχα και καλοκαίρι».

Ασπροπόταμος

Αυτή κι αν είναι χειμερία νάρκη! Από... μηδέν κατοίκους τον χειμώνα, ο Ασπροπόταμος εκτοξεύεται στους 10.000 το καλοκαίρι. «Ναι, είμαστε... διχασμένοι» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της κοινότητας Ασπροποτάμου του Νομού Τρικάλων κ. Δημήτρης Βουρλίτσης. «Τον χειμώνα στα χωριά της περιοχής (Ανθούσα, Χαλίκι, Κρανιά, Κατάφυτο, Μηλιά, Αγία Παρασκευή, Καλλιρρόη, Πολυθέα και Στεφάνι) ζουν μόνο οι... φύλακες και λίγοι εναπομείναντες κτηνοτρόφοι. Το καλοκαίρι αντίθετα γίνεται χαλασμός». Και βέβαια η επίσημη πρώτη της θερινής περιόδου είναι το Πάσχα.

Ήδη τα δύο μεγάλα ξενοδοχεία της περιοχής εμφανίζουν 100% πληρότητα. «Είναι δημότες που επιστρέφουν ή και επισκέπτες. Η περιοχή προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για εναλλακτικό τουρισμό, από κατάβαση ποταμού (η περιοχή βρίσκεται στις όχθες του Αχελώου) με ράφτινγκ ή κανόε-καγιάκ μέχρι πεζοπορία στο δίκτυο μονοπατιών στη νότια Πίνδο και τα γύρω βουνά και ορειβασία». Τον Ασπροπόταμο έβγαλε... «ασπροπρόσωπο» η φυσική ομορφιά του τοπίου του - και η ευρηματικότητα των ανθρώπων του. «Αυτό έχει κρατήσει ζωντανή την περιοχή. Γι' αυτό ζητάμε να μη συνενωθούμε με άλλους δήμους και να παραμείνουμε ξεχωριστή κοινότητα. Το αντίθετο θα ήταν ολέθριο για τον τόπο», καταλήγει ο κ. Βουρλίτσης.

Μεσολούρι

Ο κ. Βασίλης Κανιάς είναι δάσκαλος στα Γρεβενά. Τα Σαββατοκύριακα ανηφορίζει στο χωριό του, το Μεσολούρι, στην αγκαλιά της Πίνδου, για να συναντήσει τους γονείς του και να βοηθήσει στη μικρή οικογενειακή επιχείρηση, έναν όμορφο ξενώνα που λειτουργούν εδώ και λίγα χρόνια. Οι δικοί του, μαζί με ένα ακόμα ζευγάρι, είναι οι μοναδικοί μόνιμοι κάτοικοι του χωριού.

«Το Πάσχα το περιμένουμε πώς και πώς. Οχι γιατί ανοίγει η «δουλειά», αλλά γιατί αποκτά λίγη ζωή το χωριό μας. Μη φανταστείτε, βέβαια, τίποτα φοβερό. Αντε να ανοίξουν άλλα 20 σπίτια. Ομως μέχρι και η Εκκλησία ανοίγει το Πάσχα», λέει ο ίδιος στην «Κ» με ενθουσιασμό. «Η Ανάσταση βέβαια γίνεται πολύ νωρίς», προσθέτει, «μαγειρίτσα τρώμε πριν από τις δώδεκα!»

Τα παλιά χρόνια, στο Μεσολούρι, το βράδυ του Μ. Σαββάτου γινόταν μεγάλο γλέντι. «Πάνε αυτά τώρα», ακούγεται από μακριά η φωνή της μητέρας του. «Εχουμε κόσμο, αλλά αυτά δυστυχώς τελειώσανε». Και το Μεσολούρι έχει αφήσει την τύχη του στις δυνατότητες που παρέχει το φυσικό τοπίο. «Είναι ιδανικός τόπος για ηρεμία και ξεκούραση, αλλά και μια εναλλακτικές διακοπές - εδώ μπορείς να κάνεις από σκι και ποδήλατο, μέχρι ιππασία, ράφτινγκ και αναρρίχηση. Μπορεί κάλλιστα επίσης να γίνει ορμητήριο για τη γύρω περιοχή, από τα Ζαγοροχώρια έως τα Μετέωρα».

Παλαιόπυργος

Πριν από λίγες ημέρες χτύπησε το τηλέφωνο του Κώστα Χαρίση. Ηταν ένας 88χρονος θείος του. «Τι θα γίνει, ρε παιδιά; Ποιος θα με ανεβάσει στο χωριό;» του είπε, βυθίζοντάς τον σε σκέψεις. Ο Κώστας, μπορεί να ζει και να εργάζεται στην Αθήνα, αλλά -με εξαίρεση δύο ζευγάρια που ζουν μόνιμα εκεί- είναι ο... πιο «μόνιμος» κάτοικος του Παλαιόπυργου Ιωαννίνων. «Αυτό είναι το χωριό μου, αυτή η καταγωγή μου και κάνω ό,τι μπορώ να παραμένει ζωντανό. Ομως γίνεται όλο και πιο δύσκολο», λέει στην «Κ», καθώς πλησιάζει με το αυτοκίνητό του το Ανω Πωγώνι.

Ο αριθμός των μόνιμων κατοίκων έχει περιοριστεί δραματικά εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ωστόσο έως σήμερα, την κατάσταση «έσωζε» η πρώτη γενιά των ντόπιων που επέστρεφαν με κάθε αφορμή - και παρέσυραν και τους υπόλοιπους. «Οπως οι γονείς μου. Ομως αυτοί πια έχουν μεγαλώσει. Δεν τους είναι πια εύκολο να πηγαίνουν «εκτός σεζόν», φοβούνται. Είναι πραγματική ερημιά. Ο θείος μου για παράδειγμα που με πήρε στο τηλέφωνο, ενώ παλιά έμενε στο χωριό απ' το Πάσχα έως τον Οκτώβριο, φέτος θα έρθει από τον Ιούνιο, να έχει κάπως γεμίσει το χωριό, να μην είναι μόνος. Το μόνο παρήγορο είναι ότι και οι μεγαλύτεροι και εμείς έχουμε εμφυσήσει την αγάπη μας για την περιοχή στα παιδιά μας, τα οποία με χαρά βλέπουμε ότι έρχονται εδώ, τουλάχιστον τις γιορτές και τα καλοκαίρια. Βέβαια, ακόμα και τότε, έρχονται μόνο όσοι έχουν κάπου να μείνουν. Οσοι δηλαδή έχουν σπίτι. Υποδομές δυστυχώς δεν έχουμε για φιλοξενία».

Και είναι πράγματι κρίμα για μια τόσο όμορφη περιοχή. «Ειδικά αυτόν τον καιρό είναι υπέροχα στα μέρη μας. Ενας ανθισμένος, καταπράσινος τόπος, πνιγμένος στις μυρωδιές. Ομως απρόσιτος», καταλήγει ο κ. Χαρίσης.

Διακόπι

«Οσο κρατάμε το σχολείο ανοιχτό έχουμε ελπίδες!» Στο Διακόπι ή Γρανίτσα στην ορεινή Δωρίδα του νομού Φωκίδας, ένα όμορφο χωριό απλωμένο στους πρόποδες των Βαρδουσίων, σε υψόμετρο 700 μέτρων, οι μόνιμοι κάτοικοι έχουν περιοριστεί στους 52, με κύρια ασχολία την κτηνοτροφία. Όπως όμως λέει στην «Κ» ο επί 22 συναπτά έτη πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου της περιοχής, κ. Γιάννης Τρίγκας, που με νύχια και με δόντια προσπαθεί να διατηρήσει τη ζωή στο χωριό, «οι οκτώ μαθητές του μονοτάξιου σχολείου μας, μας διαφοροποιούν από τα άλλα χωριά της ευρύτερης περιοχής, που δυστυχώς έχουν τελείως ερημώσει».

Το Πάσχα ο πληθυσμός του χωριού αυξάνεται αισθητά - έως το καλοκαίρι θα έχουν φθάσει τους 300 κατοίκους. «Ειδικά το Πάσχα, όμως, έχουμε και ωραίες εκδηλώσεις! Εδώ τηρούμε τα ρουμελιώτικα έθιμα - τόσο στο φαγητό με το παραδοσιακό ψητό αρνί και τη γαρδούμπα, όσο και στο γλέντι με τους παραδοσιακούς χορούς. Ευτυχώς, ακόμα η συνεισφορά του κόσμου στα έθιμα είναι μεγάλη. Μέχρι και διαγωνισμό κάνουμε για το καλύτερο ψήσιμο του οβελία!»

Το στοίχημα βέβαια για τον ίδιο είναι να «κρατήσουμε», όπως λέει, τους νέους ανθρώπους. Δύσκολο εγχείρημα όπως έχει αποδειχθεί. «Η τρίτη γενιά δεν έχει τόσο ισχυρούς δεσμούς με τον τόπο μας. Και δεν τους αδικώ. Ο γιος μου, για παράδειγμα, γεννήθηκε στην Αθήνα. Προσπαθώ να του εμφυσήσω κάποια πράγματα για την καταγωγή του, αλλά είναι δύσκολο η νέα γενιά τελικά να δεθεί με τους τόπους καταγωγής της». Τι κι αν το Διακόπι προσφέρει ωραίους περιπάτους, ηρεμία. «Η προοπτική κάθε τόπου εξαρτάται από την υποδομή. Και υποδομή δεν υπάρχει ακόμα εδώ».

Οθωνοί

Στο μικρό ξενοδοχείο του κ. Τάσου Κασίμη, οι κρατήσεις φέτος το Πάσχα δεν είναι πολλές. «Ειδικά φέτος, δεν έχουμε κίνηση, δυστυχώς. Πρέπει να περιμένουμε το καλοκαίρι», λέει στην «Κ», πίσω από τον πάγκο του μίνι μάρκετ που διατηρεί ανοικτό όλο τον χρόνο για να βγάζει τα προς το ζην. Οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού φθάνουν τους 80-100, «υπολογίζοντας βέβαια και τους αλλοδαπούς». Πάντοτε, το Πάσχα οι Οθωνοί γέμιζαν κόσμο - συγγενείς και παλιοί κάτοικοι που τώρα ζουν στην Κέρκυρα, στην Αθήνα, τον Πειραιά, αλλά και οι ξενιτεμένοι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού έφθαναν στο νησί και στήνονταν πολυήμερα γλέντια. «Καλά, αυτά τα έθιμα έχουν εκλείψει προ πολλού», λέει ο κ. Κασίμης. «Αλλά και ο κόσμος έχει σταματήσει να έρχεται αυτές τις μέρες. Η οικονομική στέρηση βλέπεις. Κι αυτό το δολάριο μας κατέστρεψε! Το νόμισμα ξεφτιλίστηκε και οι ομογενείς που έρχονταν εδώ για ψύλλου πήδημα τώρα το σκέφτονται διπλά», προσθέτει. «Κοίτα να δεις πώς η κίνηση του δολαρίου επηρεάζει τη ζωή σε ένα νησάκι τόσο μακριά», προσθέτει. Υπολογίζεται ότι 400 Οθωνιώτες ζουν σήμερα στις ΗΠΑ, όσοι περίπου και στην Αθήνα.

Σιδηρόνερο

Στους πέντε οικισμούς της διευρυμένης κοινότητας Σιδηρόνερου, βόρεια της Δράμας, μια ανάσα από τα βουλγαρικά σύνορα, οι μόνιμοι κάτοικοι («όχι οι εγγεγραμμένοι στους καταλόγους, οι πραγματικοί μόνιμοι», όπως διευκρινίζουν οι ντόπιοι) δεν ξεπερνούν τους 50, οι περισσότεροι ηλικιωμένοι. Σχολείο δεν έχει πια η περιοχή, «να 'ναι καλά η κατάρα που μας χτύπησε τη δεκαετία του '60 και του '70 με τη μαζική φυγή», όπως λέει ο πρόεδρος της κοινότητας κ. Κώστας Σκούλος. Παρόλ' αυτά, κάθε Πάσχα το Σιδηρόνερο ξανανιώνει. Οι πέντε ταβέρνες και τα δύο ξενοδοχεία σχεδόν γεμίζουν κόσμο, ντόπιους, αλλά και επισκέπτες που θέλουν να θαυμάσουν το περίφημο δάσος στο Καράντερε, την παρθένα φύση και την άγρια πανίδα. Το χωριό έχει ήδη τις πρώτες αφίξεις. «Αν κρίνω από το πώς γεμίζουν οι εκκλησίες, θα περάσουμε όμορφες γιορτές φέτος», λέει ο ίδιος. «Αχ, η προοπτική είναι μεγάλη για την περιοχή μας και λέγεται αγροτοτουρισμός. Μακάρι οι αρμόδιες υπηρεσίες να μπορούσαν να συνεννοηθούν να πηγαίναμε μπροστά».

Πηγή: http://www.kathimerini.gr

Ο τσάμικος και τα παραδοσιακά τραγούδια της περιοχής μας

Αντί κάποιου άλλου αφιερώματος στην 25η Μαρτίου, συγκεντρώσαμε λίγια στοιχεία για κάποιους χορούς και τραγούδια της περιοχής μας, ιδιαίτερα σημαντικά για την ιστορία του τόπου μας.

Εκατό σχεδόν χρόνια μετά την επανάσταση του 1821, η Μέλπω Μερλιέ επισκέπται την Αρτοτίνα. Από το δεύτερο Αρτοτινό σημείωμα της Μερλιέ που αφορά το πανηγύρι της Αγιά-Μαρίνας την 17η Ιουλίου του 1922, αντλούμε ανεκτήμιτες πληροφορίες για τις υπαίθριες γιορτές της εποχής:

«Έσυρα και εγώ το συρτό, και είδα πως τα πήγαινα τα βήματα του τσάμικου. Εκείνος που πιάνει να σύρει το χορό, αν είναι κανείς χορός για ήχος που τον προτιμά, λέει του κλαριτζή και τον παίζει. Και από αυτό φαίνεται πόσο αυτός που σέρνει το χορό είναι το κύριο πρόσωπο. Ο κλαριτζής εκεί που παίζει τσάμικο παίζει συρτό, και αυτοί που χορεύουν αμέσως συμμορφώνονται. Οι άντρες χόρεψαν και χασάπικο, που όταν γρηγορεύει πολύ, γίνεται οργιαστικός. Η Ελένη ζήτησε να της παίξουν αρβανίτικο όταν έσυρε. Ο χορός έγινε συχνά αφορμή να γίνουν δράματα και φονικά. Π.χ. στο πανηγύρι της Αρτοτίνας, του Άη-Γιαννιού, όπου συχνά γίνουνταν τρίδιπλος, τετρακάγκελος χορός (όταν ήταν πάρα πολλοί οι χορευτές), χορεύαν πρώτα οι άντρες, και οι γυναίκες χόρευαν, μα χωριστά. Ώστε δε φτάνει ‘να χωρίζει το μαντήλι’! Κάποτε όμως ενώνονται, δηλαδή τραβούν μερικές γυναίκες μπροστά, κι ύστερα άντρες, ή βάζουν τους άντρες μεταξύ. Εκεί λοιπόν πολλές φορές μάλωναν ποιος θα βάλει τη δική του, αδερφή, συγγένισα, αρραβωνιαστικιά, να σύρει το χορό. Κι αμέσως άστραφταν μαχαίρια, γιαταγάνες, πράμα που θεωρούνταν ως ένδειξη παλικαριάς. Άλλη μια αφορμή, όταν ο ένας έσερνε το χορό του άλλου. Συχνά έγιναν φόνοι, ταραχές, φωνές και σκόρπισμα γενικά. Εκεί που γινόταν εξαίρεση ήταν σαν ήθελε να χορέψει γέροντας. Η νεότης τότε υποχωρούσε. Οι γερόντοι χόρευαν όλοι, επίσης και οι παπάδες, το βράδυ της Τυρινής και τραγουδούσαν ένα Εξαποστειλάριο Δεύτε προσκυνήσωμεν. Η πλατεία που χορεύουν λέγεται χοροστάσι. Σαν ν’ αντικατάστησε το αρχαίο στάδιο»

 

Πανηγύρι στην Αρτοτιίνα πριν το 1960

Επίσης σύμφωνα με μία μαρτυρία από το Μαλανδρίνο, αν κάποιος είναι πρώτος στον κύκλο και δεν χορέψει Τσάμικο σημαίνει πως δεν ξέρει να χορεύει, δεν είναι καλός χορευτής. Ανάλυση των αλλαγών στον Τσάμικο στην περίοδο 1920-1980 -[Παναγιωτοπούλου & Ζήκος 1988, 176]

Η Σωτηρία Μπέλλου τραγουδά ένα εκπληκτικό τσάμικο της περιοχής μας. Στο τέλος του τραγουδιού ο Χιώτης κάνει ένα εκπληκτικό ταξίμ, ενώ στο βιολί είναι Στέλιος Λαζάρου.
 

Τέλος μεγάλη ερμηνεύτρια της περιοχής μας, Ελένη Λιάπη τραγουδά το "Συχνολαλούνε τα πουλιά", ένα καθιστικό τραγούδι από τον τόπο καταγωγής της, τον Κονιάκο οι στίχοι του οποίου μιλούν για την  τραγική ἱστορία τῶν Σιουσμαναίων ἀπ᾽ τήν Ἀράχωβα τῆς Ναυπακτίας. Οι στίχοι αναφέρουν και δύο κεφαλοχώρια της περιοχήςτην Γρανίτσα (Διακόπι) και Ζηλίστα (Κυδωνιά) Ναυπακτίας!

Συχνολαλούνε τά πουλιά, τής άνοιξης τ' άηδόνια 

συχνολαλεί μιά πέρδικα, τό λέει μοιριολόϊ, 

τό λέν' οί Κραβαρίτισες κι οί Κραβαριτοπούλες: 

"Πάνε οί άρχόντοι στόν πασά, πάνε οί κοτζαμπασήδες, 

πάνε τά Σουσμανόπουλα, ό Μήτσος κι ό Γιαννάκης, 

ό Γιάννης πάει τά φλουριά κι ό Μήτσος την Έλένη. 

-Πολλά τά έτη άφέντη μου!, -Καλώς τόν κύρ Γιαννάκη! 

Γιαννάκη, τί παλάβωσες καί πήρε ό νούς σου άέρα 

καί χάλασες τά δυό χωριά, τά δυό κεφαλοχώρια, 

Γρανίτσα, τό τρανό χωριό, Ζηλίστα ξακουσμένη; 

-Σχώρα με άφέντη, σχώρα με καί δέν τό ξανακάνω! 

Χίλια φλουριά σού δίνω 'γώ κι άκόμα παραπάνω 

νά μού χαρίσης τή ζωή νά πάω στή φαμελιά μου! 

-Δέν είναι γιά συμπάθιασμα, γιά νά στό συμπαθήσω! 

Τά παλαμάκια βάρεσε καί τόν τζελάτη κράζει..."

 Γραββάνης Βαγγέλης

Ο ετήσιος χορός του Διακοπίου

Οι Σύλλογοι του Διακοπίου, 

έχουν την τιμή και τη χαρά να σας προσκαλέσουν στην ετήσια χοροεσπερίδα μας, 

την οποία διοργανώνουμε από κοινού το βράδυ του Σαββάτου 16 Φεβρουαρίου 2019, 

στην αίθουσα εκδηλώσεων «ΝΕΟ ΚΑΣΤΡΟ», 

(Ειδομένης & Τριπόλεως 3 Υμηττός – πλησίον σταθμού μετρό Δάφνης τηλ.: 2109737465), 

με ένα κεφάτο λαϊκό μουσικοχορευτικό πρόγραμμα.
Στο δημοτικό πρόγραμμα ο Λουκάς Κιντώνης στο κλαρίνο και η Σοφία Βόττα στο τραγούδι.
Ελάτε να περάσουμε όλοι μαζί μία όμορφη και χαρούμενη βραδιά 

με καλό λαϊκό και δημοτικό τραγούδι και χορό.
Τιμή πρόσκλησης: 25,00 ευρώ, (περιλαμβάνει πλήρες μενού, απεριόριστο κρασί και αναψυκτικά).