Χριστουγεννιάτικα και Πρωτοχρονιάτικα έθιμα από το Μαυρολιθάρι

 Το τάισμα της βρύσης

 

Την πρώτη του χρόνου του Αγίου Βασιλείου και πριν ακόμη φέξει, η κάθε νοικοκυρά ή η κόρη της, στολισμένη με τα γιορτινά της έβαζε σε ένα πιάτο λίγα από τα υπάρχοντα του σπιτιού (σιτάρι, τυρί, μέλι, μαλλιά, γλυκά, καρύδια, μήλα κ.λπ.) και πήγαινε στη βρύση του χωριού. Εκεί, αφού έκανε το σημείο του σταυρού, έριχνε στην κούπα της βρύσης ένα νόμισμα ασημένιο και όσα είχε στο πιάτο και έλεγε «χόρτασε βρυσούλα μου και όπως τρέχει το νερό σου να τρέχει το βιός στο σπίτι μου όλη τη χρονιά». 

 

Αυτό το έθιμο λεγόταν «τάισμα της βρύσης» και ήταν φαινόμενο εξαιρετικό, μοναδική περίπτωση που στη βρύση του χωριού δε γινόταν κουτσομπολιό μεταξύ των γυναικών, γιατί την ημέρα αυτή η νοικοκυρά ή η κόρη που θα πήγαινε στη βρύση έπρεπε να γυρίσει στο σπίτι της με τη βαρέλα ή τη στάμνα της γεμάτη νερό αμίλητο, δηλαδή να μη μιλήσει με άλλη γυναίκα ούτε όταν πάει στη βρύση, αλλά ούτε και όταν γυρίζει στο σπίτι της.

Σπούρνη 

 

Το πρωί της πρωτοχρονιάς στο σπίτι πήγαινε ένα αγόρι μικρό που είχε τους γονείς του για να ευχηθεί με ένα πιάτο γεμάτο μπακλαβάδες, καρύδια, σύκα κλπ. Η νοικοκυρά του σπιτιού, αφού του έδινε γλυκά να φάει, του έδινε τη μασιά «για να κάνει σπούρνη».

 

Ο δε μικρός ανακάτευε τα αναμμένα κάρβουνα της φωτιάς με τη μασιά και έλεγε «σπούρνη στάρια, σπούρνη κριθάρια, σπούρνη αρνιά, σπούρνη πουλιά, σπούρνη κατσίκια κλπ.» και ονόμαζε όλα τα προϊόντατου σπιτιού, αν στο σπίτι είχαν και κορίτσια ανύπαντρα έλεγε και «σπούρνη γαμπρούς».Αυτό το έθιμο με τη φωτιά το έλεγαν «σπούρνη» από το πλήθος των αναμμένων μικρών κομματιών τα κάρβουνα που είναι ανακατωμένα με τη στάχτη.

 

Πηγή: "Μαυρολιθάρι Το Λεβεντοχώρι της Ρούμελης" του Μπάμπη Σκορδή

Χριστούγεννα στα χιόνια των Καρουτών

Χριστουγεννιάτικες αναμνήσεις

της Δήμητρα; Λουτσόβου - Αγγελάκη

Την περίοδο 1947-48, το Γυμνάσιο Λιδορικίου δεν λειτoυργούσε , λόγω των πολλών επιθέσεων των ανταρτών. Έτσι , πολλοί μαθητές αναγκάσθηκαν να φοιτήσουν σε άλλα Γυμνάσια. Πολλά παιδιά απ' το Λιδορίκι πήγαμε στο Γυμνάσιο της Άμφισσας.

Όταν έγιναν οι διακοπές των Χριστουγέννων, θελήσαμε να ανεβούμε στο Λιδορίκι, αλλά συγκοινωνία δεν υπήρχε. Συχνά περνούσαν στρατιωτικές φάλαγγες και μετέφεραν και πολίτες. Πράγματι, την παραμονή έφευγε μια φάλαγγα για Λιδορίκι, πήγαμε βρήκαμε τον επικεφαλής και τον παρακαλέσαμε - αφού του είπαμε πως είμαστε μαθητές - να μας πάρει για Λιδορίκι. Αυτός αρνήθηκε, διότι είχε πληροφορίες ότι οι αντάρτες θα χτυπούσαν τη φάλαγγα στο δρόμο.

Παραμονή Χριστουγέννων, ώρα 9 το πρωί , έκανε τρομερό κρύο κι' άρχισε να χιονίζει. Αποφασίσαμε να πάμε με τα πόδια από τον Έλατο (Καρούτες). Η μεγάλη απόσταση πρώτα και ο καιρός δεύτερον, αποθάρρυναν τα παιδιά και δεν αποφάσισαν να ξεκινήσουν. Τέλος, ξεκινήσαμε πέντε άτομα. Η Χαγιάνναινα, η οποία είχε κατέβει στην Άμφισσα να δει το γιό της, που είχε βγει πρόσφατα απ' το νοσοκομείο, (έπεσε και έπαθε διάσειση), ο Τάκης Χαγιάννης, η Σόνια Παπανικολάου, ο Χρήστος Ανέστος (Ζορμπάς) και εγώ. Όλοι μας έλεγαν να μη φύγουμε, γιατί το χιόνι είχε κλείσει το δρόμο κι' υπήρχε φόβος να χαθούμε και να μας φάνε οι λύκοι.

 

  Εμείς παιδιά βλέπεις , αψηφούσαμε τον κίνδυνο, αλλά στηρίζαμε τις ελπίδες μας στη Χαγιάνναινα, η οποία σαν μεγαλύτερη θα μας οδηγούσε με ασφάλεια στο Λιδορίκι. Ξεκινήσαμε ανηφορίζοντας, τραγουδώντας και χοροπηδώντας, σαν να πηγαίναμε εκδρομή. Αλλ' όταν μπήκαμε στο δάσος, κάναμε ένα τραγικό λάθος, αντί να πάρουμε τον καρόδρομο, ο οποίος διαγραφόταν καθαρά, αποφασίσαμε να πάρουμε το μονοπάτι, για να κόψουμε δρόμο, κι' από δω αρχίζει η περιπέτεια .
Χάσαμε το δρόμο, το χιόνι πύκνωνε πιο πολύ, τα παπούτσια που φορούσαμε ήταν κάτι μποτάκια που μας τα είχαν δώσει από την "ΟΥΝΡΑ" κι' η σόλα ήταν από λάστιχο και και γλιστρούσαν τρομερά. Πηγαίναμε ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω, πιανόμασταν απ' τα δέντρα για να προχωράμε, αλλ΄αυτά ήταν φορτωμένα με χιόνι και σε κάθε κίνησή μας έπεφτε το χιόνι απάνω μας και μας σκέπαζε. Είχαμε απελπιστεί και ξυλιάσει από το κρύο , ενώ συγχρόνως άρχιζε να μας θερίζει η πείνα.

Σε κάποια στιγμή ακούσαμε - ή μας φάνηκε πως ακούσαμε - κουβέντες, η Χαγιάνναινα, φοβούμενη πως είναι αντάρτες κι' επειδή ο Τάκης ήταν ο πιο μεγάλος και μη τον πάρουν, έβγαλε από ένα σακούλι, που είχε μαζί της, ένα φόρεμα κι ένα μαντήλι και έντυσε τον Τάκη γυναίκα και μας είπε να τον φωνάζουμε Μαρία! Εμείς, όταν είδαμε τον Τάκη γυναίκα ντυμένο και που του έριξε η μάνα του και ένα σάλι στην πλάτη, αρχίσαμε τα γέλια, τα οποία αντήχησαν μέσα στην ερημιά τόσο παράξενα, τόσο τρομακτικά, σαν να γελούσαν χιλιάδες τρελοί, που μας είχαν στήσει παγίδα θανάτου .

Τότε συνειδητοποιήσαμε τον κίνδυνο, ανατριχιάσαμε, μας κόπηκε η ανάσα. Το κρύο το νιώθαμε τώρα μέσα στην ψυχή μας, αν μέναμε τη νύχτα εκεί, χωρίς φωτιά (που ήταν αδύνατο ν' ανάψουμε) θα παγώναμε όλοι. Θα μας βρίσκανε πεθαμένους. Η Χαγιάνναινα, η οποία αισθανόταν τον κίνδυνο πιο έντονα, όταν είδε στο πρόσωπό μας την απελπισία, πήρε την απόφαση να γυρίσουμε πίσω. Αλλά κι αυτή η λύση ήταν επικίνδυνη, γιατί δεν ξέραμε που ακριβώς βρισκόμαστε.

Μας είπε, λοιπόν, να προχωρήσουμε, γιατί αν φτάναμε στην κορυφή  ο κατήφορος θα ήταν εύκολος. Πιαστήκαμε χέρι - χέρι κι' αρχίσαμε το ανέβασμα, ο κίνδυνος μας έδινε δύναμη, αλλά σε κάποια στιγμή ξέφυγε ο Χρήστος, ο οποίος ήταν και ο πιο μικρός (ίσως δεκατριών χρόνων) και πήγε κουτρουβαλώντας, 15 μέτρα κάτω. Του φωνάξαμε να βγάλει τα παπούτσια, που γλιστρούσαν και ν' ανέβει με τις κάλτσες - έτσι κι' αλλιώς ήταν βρεγμένος - αλλά τα χέρια του ήταν ξυλιασμένα, και ήταν αδύνατο να λύσει τα κορδόνια.

Τότε κατέβηκε η Σόνια, η οποία ήταν ένα πολύ γερό κορίτσι, και τον τράβηξε απάνω. Πήραμε λίγο θάρρος από τα λόγια της Χαγιάνναινας, η οποία μας έλεγε ότι: "όταν φθάσουμε στις Καρούτες θα βρούμε ψωμί και φαί και φωτιά να ζεσταθούμε κι' αφού ξεκουραστούμε λίγο, θα συνεχίσουμε". Δεν ξέρω πόση ώρα βαδίζαμε έτσι και σε κάποια στιγμή βρεθήκαμε στην κορυφή και είδαμε πράγματι τις Καρούτες. Μακριά βέβαια, αλλά τώρα είχαμε πια κατήφορο. Η επιθυμία του φαγητού και της φωτιάς μας έδωσαν δύναμη και προχωρούσαμε πιο γρήγορα. Φτάσαμε στις Καρούτες, οι οποίες ήταν καμένες κι' έρημες, είδαμε ένα τζάκι να καπνίζει, τρέξαμε και χτυπήσαμε την πόρτα. Μας άνοιξε μια γριά, κρατώντας μια γάτα, ίσως ήταν η μόνη παρέα στην ερημιά της.

Της ζητήσαμε λίγο ψωμί, αλλ' αυτή μας είπε ότι δεν έχει κι ότι έφαγε λίγο κατσαμάκι για να ξημερωθεί. Αλλά το καλό που μας θέλει, να προχωρήσουμε γρήγορα, γιατί νυχτώνει κι’ ο καιρός χειροτερεύει. Βλέποντας πως δεν υπήρχε καμιά ελπίδα ν' απολαύσουμε αυτά που ονειρευόμασταν, συνεχίσαμε το δρόμο προς το Λιδορίκι. Νύχτωσε , το κρύο ήταν πιο τσουχτερό τώρα, αλλά τουλάχιστον διαγραφόταν ο δρόμος. Προχωρούσαμε με δυσκολία, αλλ' η ελπίδα ότι πλησιάζουμε μας γιγάντωνε. Φτάσαμε στο Λιδορίκι ώρα 9 το βράδυ, δώδεκα ώρες πεζοπορία, κρύο, πείνα, αγωνία και, προ παντός, φόβο.

Έτσι μαθαίναμε τα λίγα γράμματα εμείς εκείνη την εποχή, καμιά σύγκριση με τη σημερινή παιδεία, καμιά μέριμνα. Ζωή και θάνατος αγκαλιασμένοι. Η πείνα, η ορφάνια και το κρύο απ' τη μια μεριά, η αντοχή από τα νιάτα μας απ' την άλλη. Τι να πρωτοθυμηθείς, αλήθεια; Ζήσαμε μια κόλαση, ας μη την ξαναζήσουμε.

Καληνυχτίσαμε και τραβήξαμε καθένας για το σπίτι του, όταν έφτασα στο σπίτι, μου φάνηκε πως μπήκα σε παλάτι, τι παλάτι ήταν; Να ξέρουν οι νεώτεροι, δεν είχε καμιά σχέση με τα σημερινά σύγχρονα σπίτια, ένα μισοτελειωμένο δωμάτιο απ' τα τέσσερα που είχε παλιά το σπίτι, το οποίο είχαν κάψει οι Γερμανοί κι' από παντού..."έμπαζε". Το τζάκι όμως έκαιγε κι' η γιαγιά μου Παπαγιάνναινα είχε κάνει μια τραχανόσουπα, η οποία μου φάνηκε .." μαύρο χαβιάρι".

Τη μέρα των Χριστουγέννων συναντηθήκαμε με τα παιδιά στην εκκλησία , ανταλλάξαμε ευχές, αλλά τα παιδικά μας μάτια έλεγαν πολύ περισσότερα απ' το στόμα μας. Για την επιστροφή φροντίσαμε να φύγουμε με τη φάλαγγα , δεν υπήρχαν περιθώρια για άλλες περιπέτειες.

Η παραπάνω υπέροχη ανάμνηση, φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα ΛΙΔΩΡΙΚΙ το Δεκέμβριο του 1983, αριθ . φυλ.25 .

Πηγή: http://lidoriki.blogspot.com/2016/12/blog-post_29.html

 

Ευχές του Δημάρχου Δωρίδας

 

Ευχές από τον Αντιπεριφερειάρχη της Π.Ε. Φωκίδας

 

Εκλογές Συλλόγου Τριστενιωτών

Πηγή: https://www.tristeno.gr

 

 

Πρόσκληση σε συνάτηση για τα προβλήματα της Δωρίδας

Ο δημοτικός συνδυασμός «Όραμα για τη Δωρίδα» προσκαλεί την Παρασκευή 26/11/21 και ώρα 18:00 το απόγευμα, δημότες και συλλογικούς φορείς, στη στέγη της Δωρικής Αδελφότητας Ιέρωνος 6 στο Παγκράτι με σκοπό την καταγραφή προβλημάτων και προβληματισμών, αλλά και προτάσεων που θα βοηθήσουν στην αναπτυξιακή προοπτική της Δωρίδας.

Πρόκειται για την αρχή ενός κύκλου επαφών, ώστε να συμπληρωθεί το παζλ των προβλημάτων που μας απασχολούν όλους, αλλά κυρίως να εμπλουτιστεί η παλέτα των λύσεων που χρειάζεται η ερημοποιημένη και υποβαθμισμένη περιοχή μας, ώστε να φύγει από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει.

 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΣΗΜΑΚΗΣ
ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΡΙΔΑ

Τα Χάνια του Στενού

Η μικρή όαση που χάθηκε

Συνοπτική αναδρομή στο χρόνο: Γύρισμα πίσω στη δεκαετία του ’50 και πριν. Τότε που το Λιδωρίκι προσπαθούσενα σβήσει τα κάρβουνα που άφησε το κάψιμο του χωριού από τους Γερμανούς.

Για να γίνει κατανοητό το θέμα, θα πρέπεινα κάνουμε αναδρομή στο χρόνο. Για όσους γεννήθηκαν μετά – το λιγότερο – από τα μέσα του ’60, η τοπωνυμία «Χάνια Στενού» δεν τους θυμίζει τίποτα, γιατί από τις αρχές του ’70, όλη η φυσιογνωμία του χώρου που κάλυψε η Λίμνη του Μόρνου, αλλοιώθηκε, ώσπου το 1978 σκεπάστηκε οριστικά και η λίμνη έγινε ο υγρός τάφος της περιοχής. Επομένως βιωματικά τα Χάνια είναι για όσους γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και έζησαν, τουλάχιστον, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα.

Να δούμε τα αντικειμενικά στοιχεία που συγκροτούσαν τον μικρό Οικισμό των 10 κατοικιών και 60 ψυχών που γεννήθηκαν και εκεί έζησαν, άλλος πολύ, άλλος λιγότερο, μέχρι που χάθηκε ο Οικισμός οριστικά κάτω από τον υγρό τάφο της.

Ο Οικισμός δεν υπήρξε ολοκληρωμένος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κεντρικός πυρήνας ήταν το Χάνι του «Μαλλιάτσου», που η αρχή του χάνεται σε βάθος χρόνου. Θα λέγαμε ότι ο Οικισμός άρχισενα συγκροτείται όταν έχασε το Χάνι τον πρωταρχικό του σκοπό.

 

Μνήμες και βιώματα – αποσπασματικά.

Τα νερά λιγοστά, γιατί η Γκιώνα τα κρατεί στα έγκατα της και τα διώχνει στον Κορινθιακό ή «τις οίδε που αλλού». Το καλοκαίρι δύσκολο. Νεροδότριες περιφερειακές βρύσες, όπως ο «Αντώνης», ο «Σερεντέλης», ο «Κούστης» και του «Χουσάδα το Περιβόλι». Οι άλλες βρύσες φτωχές σε νερό. Το πράσινο λίγο, εκτός από αμυγδαλιές. Γενικά η περιοχή που κλείνεται στα όρια της Κοινότητας Λιδωρικίου θα λέγαμε ότι είναι άνυδρη. Το λίγο πράσινο το συναντήσαμε στις παραποτάμιες περιοχές
«Φτελιά», «Κώστεβο» και «Μπλάβλακα».

Όλα αυτά γράφτηκαν για να δοθεί έμφαση στην επικεφαλίδα του θέματος. Γιατί η μικρή λωρίδα πρασίνου, όλο το χρόνο,  ήταν η περιοχή «Χανίων του Στενού». Η ευρύτερη περιοχή έχει χωριά καταπράσινα με πολλά νερά και τοπία «Ελβετικά». Η σύγκριση γίνεται με τον υπόλοιπο χώρο της περιοχής Λιδωρικίου.

Άς έρθουμε στα «Χάνια του Στενού». Εκτείνονται στα ριζά της «Πλέσιβας» γύρω στα 250-300 μέτρα από το στενότατο σημείο του Μόρνου, όπου σε μια κοίτη των 30 μ., μαζεύονται τα νερά του ποταμιού και ξεχύνονται δυτικά για να σμίξουν σε 200 μ., μετον ορμητικό «Κόκκινο» Παραπόταμο.

Τα Χάνια βρίσκονται σε κομβικό πέρασμα που ενώνει τη Βορειοδυτική Δωρίδα μετο Λιδωρίκι. Εκεί σμίγουν τα νερά του Μόρνου με τα νερά του χείμαρρου «Μπελεσίτσα» και απέναντι μετα νερά της κύριας πηγής των Βαρδουσίων.

Οι κατοικίες στα Χάνια 11. Οι ψυχές 60. 200 μ. από το Στενό, όπου οι γέφυρες, η παλιά πέτρινη που στέκεται ακλόνητη πάνω από 200 χρόνια και η νέα που ένωνετο δρόμο Λιδωρίκι – Ναύπακτος, αριστούργημα αρχιτεκτονικής με ζωή σχεδόν 5 χρόνων [1938 – 1943]. Μετά την ανατίναξη της, συνδέθηκε το Στενό στα 1944 με τη στρατιωτική γέφυρα τύπου «Μπέλευ».

Το φυσικό περιβάλλον μαγευτικό. Είχε ποικιλία βλάστησης από αυτοφυή άγρια φυτά, πλατάνια, φτελιές, μοσχοϊτιές και λεύκες. Αλλά και καναπίτσιες. Και βεβαίως ποικιλία οπωροφόρων. Κάθε σπίτι είχε και το περιβόλι του (τα γιούρτια, όπως τα λέγαμε).

Για κάποιους μπορεί να ήταν ένα απλό πέραμα. Για όσους έζησαν έστω και περιοδικά, τα βιώματά τους ήταν έντονα συναισθηματικά. Γιατί στα αυτιά τους εναλλάσσοντας ήχοι αρμονικοί. Το καλοκαίριν’ ακούς το γουργούρισμα της νεροχελώνας, τα κοάσματα των βατράχων, το θρόϊσμα από τα φύλλα της λεύκας, τα ουρλιαχτά των σκυλιών και των τσακαλιών, το μουρμούρισμα και το κελάρισμα της «Μπελεσίτσας» όταν δεν ήταν «κατεβασμένη», το τροχάνισμα από τις «μυλόπετρες» του Ανδριτσαίϊκου Μύλου, το βουητό από την κατεβασιά του Μόρνου, το αχόρταγο άρωμα από τις μοσχοϊτιές, να τρέξεις να ψάξεις τις καλαμωτές για καμιά τηγανιά ψάρια, το πέρασμα του Μόρνου, όταν χαμήλωναν τα νερά του, μετα ξυλοπόδαρα, που βεβαίως ήθελε αισιοδοξία.

Τα σπίτια από δυτικά προς ανατολικά ήταν: Πρώτα οι πρόγονοι των Γουραίων, με τον Κώστα Γούρα, μετά του Γεωργούτζου, Γιάννη Γούρα, Παπανικόλα, Ανεσταίων (Ζορμπαίων), Γεροδήμου, Σίδερη, Νάκου, και τέλος των Αρβανιταίων. Πολυμελείς φαμίλιες. Με ρίζες οι οικογένειες (με τη σειρά των  σπιτιών) :

1. Γούρα από Θεσσαλία.
2. Γεωργούτζου από Γρανίτσα [Διακόπι].
3. Παπανικόλα [Παπανικολάου] από Άβορο.
4. Ανέστου από Λούτσοβο [Κόκκινο].
5. Γεροδήμου από Τριβίδι.
6. Σίδερη από Βελούχι [Κάλλιο].
7. Νάκου από Κράβαρα και σε βάθος χρόνου από Βόρειο Ήπειρο.
8. Αρβανίτη από Δωρικό και σε βάθος χρόνου από Ήπειρο.

 

Χρήστος Κ. Ανέστος
Συνταξιούχος Δάσκαλος 

Πηγή: Εφημερίδα Λιδωρικιώτης Ιούνιος 2021, ΑΦ 107

 

Διαβάστε επίσης:

Το χάνι του Κολοκυθά - Γκέκα 

Στο "χάνι της Ρέρεσης"

Η Αθηνά νικά ξανά τον Ποσειδώνα στο Μόρνο

 

Πλασματική απογραφή στη Δωρίδα

   Αυτές τις μέρες ξεκινάει η απογραφή πληθυσμού στη Ελλάδα. Απογραφή που πραγματοποιείται κάθε 10 χρόνια και που πέρα από τον αριθμό των κατοίκων της χώρας συγκεντρώνει στατιστικά στοιχεία για την ηλικιακή δομή (γερασμένες ή όχι κοινότητες) τους τομείς απασχόλησης (συνταξιούχοι μισθωτοί αγρότες), βιοτικό επίπεδο, κλπ τα οποία είναι οι βάσεις για να σχεδιαστεί η αναπτυξιακή πολιτική κάθε περιοχής. 

   Στη Δωρίδα λοιπόν, στην απογραφή του 2011 με πλασματικά στοιχεία φάνηκε αύξηση του πληθυσμού σε σχέση με το 2001. Αύξηση του πληθυσμού επειδή καταγόμενοι από τη Δωρίδα ήθελαν να "στηρίξουν" τον ερημοποιημένο τόπο καταγωγής τους. Κάτι το οποίο παρασύρθηκα και εγώ, δυστυχώς, και έκανα, απογραφόμενος στην Πενταγιου. Ποια ήταν τα οφέλη;

·         Οι απογράφεις πληρώθηκαν 100-200€ παραπάνω για τη δουλειά τους (μιας και πληρώνονται με τον αριθμόν ατόμων που απογραφούν).

·         Οι κοινότητες παίρνουν περίπου 20€ το χρόνο για κάθε δηλωμένο μόνιμο κάτοικο. 

Ποιες ήταν οι επιπτώσεις;

·         Επιχειρήσεις σε χωριά που απογράφηκαν με πάνω από 500 κατοίκους, πληρώνουν 650€ κάθε χρόνο ως τέλος επιτηδεύματος. Παράδειγμα, στο Μαραθιά απογράφηκαν 521 κάτοικοι. Έστω ότι 22 θέλησαν να δείξουν το χωριό μεγαλύτερο. Αρα προσέφεραν 440€ ΣΑΤΑ για έργα και δέσμευσαν περίπου 10-15 επιχειρήσεις να πληρώνουν κάθε χρόνο 650€. Η αλλιώς πάνω από 9.000€ φόροι, έφευγαν κάθε χρόνο από το χωριό, για να γυρίσουν 440€. Αντίστοιχα, το ίδιο έγινε και σε πολλά άλλα χωριά του δήμου μας.

·         Δημογραφικό σφάλμα μιας και ο πλασματικός πληθυσμός που απογράφεται στα χωριά είναι νεότερος από τον πραγματικό γερασμένο μέσο όρο. 

·         Επίσης οι περισσότεροι μιας και είναι μισθωτοί εργαζόμενοι (αλλού), φαίνεται στατιστικό σφάλμα για το βιοτικό επίπεδο και το μείγμα εργασίας, μιας και στην πραγματικότητα, κατά βάση, οι πραγματικοί μόνιμοι κάτοικοι είναι αγρότες, κτηνοτρόφοι και συνταξιούχοι.

·         Η αύξηση του πληθυσμού, που πλασματικά έγινε, "επιβεβαίωσε" τις ακολουθούμενες αναπτυξιακές στρατηγικές ως "επιτυχημένες" στην αποτροπή της ερημοποίησης, οπότε συνεχίστηκαν να εφαρμόζονται λάθος μέτρα από το 2011 ως σήμερα.

Στο δια ταύτα λοιπόν. Πως μπορεί ο δήμος να διεκδικήσει αντισταθμιστικά από το φράγμα του Μόρνου με βασικό προβλήματα την ερημοποίηση, όταν υπερδιπλασιάζεται ο απογραφόμενος πληθυσμός στα Βαρδούσια και σε πολλά χωριά περιμετρικά της λίμνης; Πως μπορεί να σχεδιαστεί αναπτυξιακό μοντέλο με κίνητρα να μείνουνε νέοι ή να επανεγκατασταθούν στην περιοχή, όταν τα προηγούμενη αποτυχημένα μοντέλα "δικαιολογούνται" από τα λανθασμένα στατιστικά ευρήματα; Πως μπορεί να γίνουν στοχευμένες δράσεις στη Δωρίδα μας, που στην πραγματικότητα είναι μια ερημοποιημένη γερασμένη περιοχή και σχετικά χαμηλού εισοδήματος, όταν δεν λέμε την αλήθεια.

Και τελικά ο Δήμος Δωρίδος έχει τόσο πολύ ανάγκη τα 40-50 χιλιάδες ευρώ που θα πάρει παραπάνω από τη ΣΑΤΑ για να κάνει έργα στα χωριά; Δεν έχει συγυρίσει ακόμα τα οικονομικά του, ώστε να στοχεύει σε μεγάλα αναπτυξιακά έργα;

Δεν θέλουμε να "μικρύνουμε" τα χωριά μας. Μικρά είναι. Δεν θέλουμε να "μικρύνουμε" τη Δωρίδα. Μικρή είναι. Αλλά, πρέπει να το δείξουμε, για να διεκδικήσουμε με ειλικρίνεια, πόρους για να μεγαλώσει πάλι. Στρατηγικές, σε σωστές βάσεις, που θα δώσουν ανάπτυξη. Συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, στις πραγματικές ανάγκες. Προγράμματα για θέσεις εργασίας με ορθή στόχευση. 

Και στην τελική ποιόν τελικά συμφέρει να φαίνεται μεγάλη ή περιοχή; Σίγουρα όχι τους κατοίκους.

Θάνος Ασημάκης

Επικεφαλής συνδυασμού

ΌΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΩΡΙΔΑ

 

Απεβίωσε ο Θανάσης Βώττας

 

Η Ελληνική παραδοσιακή μουσική έγινε φτωχότερη.

Ο Θανάσης Βώττας, ένας μεγάλος του δημοτικού τραγουδιού έφυγε από κοντά μας. Διατήρησε κι αυτός ζωντανή τη γνήσια δημοτική παράδοση για πολλά χρόνια, μέσα από γιορτές και πανηγύρια που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στα χωριά μας, συμβάλλοντας στο να διατηρούνται ζωντανά τα ήθη και έθιμα μας.

Τελευταία ταξίδι λοιπόν για τον αγαπημένο μας Θανάση Βώττα, που σε ηλικία 68 χρόνων, αφού αποχαιρέτησε τη Χριστίνα του (κόρη του Θανάση Αποστολόπουλου [Βάγια] και της Αγγέλως), τα παιδιά του και τα εγγόνια του, αναχώρησε προς την τελευταία του κατοικία.

Η κηδεία του έγινε στις 24-10-2021, Κυριακή μεσημέρι, στη γενέτειρά του, στον Κονιάκο.

 

Καλό ταξίδι Θανάση. 

Καλό παράδεισο. 

Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα το σκεπάσει.

 

 

 Σύνδεσμος Λιδωρικιωτών "Η Γκιώνα"

 

Κατατέθηκε Περιβαλλοντική Μελέτη έρευνας βωξίτη στην Γκιώνα

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Α. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΕΤΑΙΡΕΙΑ IMERYS ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΗ ΓΚΙΩΝΑ

04/10/2021

 

 

 Με αφορμή την κατάθεση από την εταιρεία IMERYS Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το έργο «ερευνητικών γεωτρήσεων βωξίτη και οδών πρόσβασης στην ευρύτερη περιοχή όρους Γκιώνα εντός του Δημόσιου Μεταλλείου HANSA και των Ο.Π. 255,256,257,292 και 318 των Δήμων Δελφών και Δωρίδας της Π.Ε. Φωκίδας», είχα στις 04/10/2021 συνάντηση με τον C. Poignon, Διευθυντή Λειτουργιών της Εταιρείας IMERYS και με στελέχη της εταιρείας. 

 
Θεωρώ, πως οφείλω να μεταφέρω τα σημεία της συζήτησης αυτής. 

 

Α. Τα ειδικά θέματα που συζητήθηκαν, με την παρουσίαση χάρτη από πλευράς της Εταιρείας, όπου αποτυπώνεται το αίτημα για πεδία έρευνας και ερευνητικές γεωτρήσεις, αφορούσαν:
 

1. Τις περιοχές ΠΥΡΓΟΣ και ΜΠΟΤΣΙΚΑ, πάνω από τη Συκιά. Βρίσκονται σε προστατευμένη περιοχή, πάνω από ορθοπλαγία και το Λαζόρεμμα, περιοχές με ιδιαίτερα γεωλογικά χαρακτηριστικά και υδατικά συστήματα.

Για την περιοχή έθεσα τον ακόλουθο προβληματισμό:
Σε ότι αφορά τα στοιχεία της μελέτης, για τα υδατικά συστήματα της περιοχής, δεν υπάρχει εκτενής αναφορά, καταγραφή πηγών, ρεμάτων απορροής και κύρια συσχέτισης υπόγειων υδατικών συστημάτων. Κυρίως επιπτώσεων επ αυτού, όχι μόνο από ερευνητικές γεωτρήσεις, αλλά κύρια, αν η εταιρεία πάρει άδεια, από εξορύξεις, με το «σύστημα ΥΔ EL04 Σύστημα υδροφοριών λεκάνης άνω Μόρνου EL0400220 Συσχέτιση με Επιφανειακά Υδατικά Συστήματα– Χερσαία οικοσυστήματα, ΥΥΣ διασχίζεται από τον ποταμό Μόρνο. Τα συσχετιζόμενα χερσαία οικοσυστήματα είναι: GR2450004 – SCI, ΕΖΔ (SAC) - παραλιακή ζώνη από Ναύπακτο έως Ιτέα»

Μας προκαλεί εντύπωση η απουσία θέσης της ΕΥΔΑΠ καθώς ο ποταμός Μόρνος μαζί με Εύηνο είναι τα βασικά υδατικά συστήματα για τον ταμιευτήρα Μόρνου και υδροδότηση Αττικής.


2. Θεωρούμε σημαντικές τις επιπτώσεις στον πληθυσμό των αγριόγιδων, στις περιοχές προστασίας ορνιθοπανίδας (SPA), ενώ στην αναφορά της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων υπάρχει εκτίμηση για μέτριες επιπτώσεις,

«αναμένεται να έχει μέτριες επιπτώσεις στο είδος, κυρίως λόγω όχλησης αλλά και λόγω συνδυασμού πιέσεων από άλλους παράγοντες όπως η διευκόλυνση της πρόσβασης στους λαθροθήρες στον πυρήνα της κατανομής του είδους στην Γκιώνα και η παρουσία κοπαδιών αιγοπροβάτων στην ανωδασική ζώνη τους θερινούς μήνες. Να σημειωθεί ότι η λαθροθηρία αποτελεί τη σημαντικότερη απειλή για το είδος στην Ελλάδα».



3. Για τις περιοχές προστασίας ορνιθοπανίδας (SPA).

Πεδία έρευνας, γεωτρήσεων, διάνοιξης οδών σε βρίσκεται σε περιοχές προστασίας οικοτόπων (SAC), τμήμα της περιοχής μελέτης εμπίπτει εντός της περιοχής του δικτύου Natura 2000 «Όρος Γκιώνα» (GR2450002) και στις περιοχές προστασίας ορνιθοπανίδας (SPA) τμήμα της περιοχής μελέτης εμπίπτει εντός της περιοχής του δικτύου Natura 2000 «Κορυφή Όρους Γκιώνα, Χαράδρα Ρεκάς, Λαζόρεμα και Βαθιά Λάκκα» (GR2450007).

Έθεσα τα ακόλουθα ζητήματα:

3.1. Είναι περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και υψηλής περιβαλλοντικής σπουδαιότητας, που ποτέ έως τώρα δεν είχαν παρεμβάσεις ή εμφανείς παρεμβάσεις στα 80-90 χρόνια της μεταλλευτικής δραστηριότητας στην περιοχή.

3.2. Η διάνοιξη οδών θα επηρεάσει τις περιοχές.

3.3. Είναι θέμα δικαιοσύνης, που οφείλουμε στις επόμενες γενιές, να ανακηρυχθεί σε εθνικό πάρκο κορυφογραμμή Γκιώνας, Πυραμίδα, Πλατυβούνα, Βαθιά Λάκα, Πύργος και Μπότσικας πάνω από την Συκιά, Λαζόρεμα, Ρεκκά, Λάκα του Καρβούνη

Από πλευράς της Εταιρείας IMERYS για τις περιοχές προστασίας ορνιθοπανίδας (SPA) «Κορυφή Όρους Γκιώνα, Χαράδρα Ρεκάς, Λαζόρεμα και Βαθιά Λάκκα» (GR2450007) υπήρξε η θέση ότι είναι πεδία έρευνας, όχι όμως ερευνητικών γεωτρήσεων. Ερευνητικές γεωτρήσεις θα γίνουν στην πίσω πλευρά του καταφύγιου του Πεζοπορικού Ομίλου Αθηνών στη Γκιώνα.

 

4. Για τις περιοχές της Δ.Ε Καλλιέων και την Καλοσκοπή.


Έθεσα τα ακόλουθα ζητήματα:

Υπόγεια ύδατα και πηγές υπάρχουν και σε Δ.Ε. Καλλιέων.

Αποτελεί χωροταξικό και περιβαλλοντικό οικοσύστημα για το ορεινό τόξο της Φωκίδας.

Από πλευράς της Εταιρείας IMERYS η επιχειρηματολογία ήταν, ότι απομακρύνονται τα πεδία έρευνας από τα χωρία της περιοχής και προτίθενται να κάνουν ερευνητικές γεωτρήσεις κατά μήκος των δρόμων που ήδη υπάρχουν.

Για κάθε περιοχή, για σημεία διάνοιξης οδών και γεωτρήσεων, η συζήτηση θα ήταν χρήσιμο να γίνει επί χάρτη.

 

Β. Γενικό πλαίσιο στρατηγικής και διλλημάτων για την περιοχή που συζητήθηκε :

Ο Μεταλλευτικός Κώδικας και το χωροταξικό της Στερεάς, του ΦΕΚ 299/14.12.2018 " Έγκριση Αναθεώρησης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και Περιβαλλοντική Έγκριση αυτού", είναι σαφώς υπέρ των δραστηριοτήτων μεταλλείας.

Όμως, η Μεταλλεία μπορεί και αναπτύσσεται σε καθεστώς κοινωνικής συναίνεσης. Με διαφάνεια στις σχέσεις μεταξύ συστημάτων διοίκησης και αποφάσεων και με ορίζοντα στις ανάγκες των κοινωνιών και περιοχών για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στο σήμερα και στο μέλλον.

Αναγνωρίζουμε το ότι ο Βωξίτης είναι σημαντικό προϊόν για την Εθνική Οικονομία και η εξόρυξη του είναι η αρχή μιας πλήρους καθετοποιημένης διαδικασίας παραγωγής στην Ελλάδα, με παραγωγή αλουμίνας, αλουμινίου, οικοδομικών και τελικών προϊόντων αλουμινίου.

Η ανάπτυξη και διαχείριση των αποθεμάτων βωξίτη, υλικού μη ανανεώσιμου, αποτελεί εδώ και δεκαετίες ευθύνη των εταιρειών. Αυτή η ευθύνη για ύπαρξη ή μη ικανών αποθεμάτων σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, δεν είναι δίκαιο να μεταφέρεται στις επιλογές της κοινωνίας για περιβάλλον χωρίς παρεμβάσεις. Υπάρχει στην περιοχή εμπειρία δεκαετιών. Η Κοινωνία ζητά μόνο κανόνες και δεδομένες περιοχές προστασίας.

Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν θέσεις εργασίας στην ευρύτερη περιοχή. Κάθε θέση εργασίας την θεωρούμε σημαντική, δεν θέλουμε να χαθεί καμιά. Θέλουμε την ανάπτυξη της μεταλλείας να βάση αυστηρών κανόνων υγιεινής και ασφάλειας εργασίας, εργασιακής δικαιοσύνης και αυστηρών κανόνων περιβαλλοντικής προστασίας και υποχρεώσεων αποκατάστασης.

Εκτός πλαισίου συζήτησης με την IMERYS, κατά την 04/10/2021 , θα ήθελα να επισημάνω: 

Γ. Έχουμε την ανάγκη της συνολικής εικόνας και στρατηγικής.

Υπάρχει ανάγκη, για όλους μας, συνολικής στρατηγικής για την περιοχή. Σαφώς θα έχει πολιτικό προσανατολισμό και περιεχόμενο. Δεν έχουμε όμως ακόμη σαφή δεδομένα, όπως :

Τι συμβαίνει και τι θα συμβεί με τα ύδατα , υπόγεια και επιφανειακά, σε σχέση όχι μόνο με την μεταλλεία ή άλλες δραστηριότητες, αλλά ΚΑΙ με την κλιματική αλλαγή.


Τι θέλουμε για το Ορεινό Τόξο του Νομού. Ποιες περιοχές μπορούν να ανακηρυχθούν Εθνικά Πάρκα, ποιες περιοχές να μπουν σε ζώνες οικιστικής, χωροταξικής, περιβαλλοντικής προστασίας.

Πως η Μεταλλεία, επενδύοντας σε νέες τεχνολογίες και συστήματα ασφάλειας, μπορεί να μειώνει συστηματικά αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Τέλος, να κατανοήσουμε όλοι πως ο δημόσιος διάλογος βοηθά. Χωρίς να χρειάζεται να συμφωνήσουν όλοι με όλους.

Θα βοηθούσε λάθη, παραλείψεις, περιβαλλοντικές ενστάσεις επί και αυτής της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων να συζητηθεί με πρωτοβουλίες των Δήμων Δελφών και Δωρίδας, αν και ο καθένας ως Πολίτης ή Φορέας ,μπορεί να καταθέσει ενστάσεις επ αυτής.

Θα ήταν επίσης ωφέλιμο βήμα να συζητήσουμε εφ όλης της ύλης για το τι θέλουμε για το ορεινό τόξο του νομού.

http://mapsportal.ypen.gr/layers/geonode:katafygio_agrias_zois

https://ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/prostatevomenes-perioches/

http://wfdver.ypeka.gr/wp-content/uploads/2020/06/EL04_1REV_P07_Taxinomisi_YYS.pdf

(http://www.hellaspath.gr/index.php?p=2&m=1&mntid=17).

https://contentarchive.wwf.gr/images/pdfs/Porisma-GIONA.pdf

Το μνημείο του Αγίου Νικολάου που κινδυνεύει να βρεθεί μεταξύ ανεμογεννητριών

 

 

Αυτός είναι ο Άγιος Νικόλαος, απ' όπου πήρε το όνομά της η ομώνυμη κορυφή. Υπολογίζεται ότι χτίστηκε περίπου στα μέσα του 1850 και βρίσκεται ακριβώς μέσα στην περιοχή εγκατάστασης των Ανεμογεννητριών. Φαίνεται, μάλιστα, ακόμα και στην ΜΠΕ (!) ανάμεσα στις ανεμογεννήτριες 2 και 3. 

 

 

ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ 

 

- Είναι γνωστό ως "Άγιος Νικόλαος ο Μαγιάτικος" ή "ο Εν Βουνένοις" και υπάρχουν μαρτυρίες πως μέχρι το 1957 ανέβαιναν τα σχολεία των γύρω χωριών κάθε Μάιο ως σχολική εκδρομή (Ψηλό Χωριό, Κριάτσι, Κερασιά, Διχώρι). Γιορτάζει στις 9 Μαΐου.

- Βρίσκεται σε πολύ υψηλό υψόμετρο και παρά τη δυσκολία πρόσβασης, τα γύρω χωριά το επισκέπτονταν συχνά όχι μόνο για θρησκευτικούς λόγους αλλά και για γλέντια, συναθροίσεις και αναψυχή.

- Αποτελεί ένα από τα πιο παλιά μνημεία της περιοχής μας και ακόμα και σήμερα το επισκέπτονται πεζοπόροι, ορειβάτες και κάτοικοι των γύρω χωριών μετά από ανάβαση αρκετών ωρών.

- Είναι χτισμένο με ξερολιθιά, οι τοίχοι της οποίας διατηρούνται ακόμα, και γίνονται συζητήσεις εδώ και καιρό για τη διαδικασία συντήρησης και αναστήλωσής της.

 

 

 

 

ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ... 

Όπως φαίνεται και στην Μελέτη Περ/κών Επιπτώσεων, το κτίσμα περικυκλώνεται από τις ανεμογεννήτριες. Ενημερώθηκαν οι αρμόδιες υπηρεσίες και ελπίζουμε άμεσα στην ανάλογη γνωμοδότηση, η οποία θα προστατεύει και θα αναδεικνύει το μνημείο. Το συγκεκριμένο κτίσμα αναδεικνύει την ιστορία του τόπου μας και πρέπει να αποτελέσει αφορμή για ενδυνάμωση της περιοχής και στήριξη του τοπικού τουρισμού. 

 

 

 

Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών είναι μείζον ζήτημα και χρειάζεται να γίνει με μεγάλο σεβασμό στην ιστορία και το φυσικό περιβάλλον. Ζητάμε περισσότερο χρόνο να εξεταστούν όλα τα στοιχεία, με διαφάνεια και δημόσιο διάλογο.

 

 

 Σύλλογος Υψηλοψωριτών Δωρίδος