Οι Γερμανοί καίνε το Λιδωρίκι

Στις 29 Αυγούστου του 1944, πολλά από τα χωριά μας θα πάγωσαν όταν είδαν στον ορίζοντα τεράστιους πυκνούς καπνούς να σηκώνονται προς τον ουρανο από την πλευρά του Λιδωρικίου.  Υπεύθυνο της γερμανικής θηριωδίας ήταν το "Σύνταγμα 18 των Ορεινών Κυνηγών της Αστυνομίας", μία ειδική μονάδα ανταρτομάχων αλπινιστών, ειδικευμένων στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις ορεινού εδάφους αποτελούμενη από τα τάγματα Ι, ΙΙ και ΙΙΙ. Δημιουργήθηκε και εκπαιδεύτηκε στις Βαυαρικές Άλπεις, ενώ απέκτησε την εμπειρία του ανταρτοπολέμου στις γειτονικές πλευρές των Σλοβενικών Άλπεων της Γιουγκοσλαβίας, στον Καύκασο και αλλού. Αποστολή του συντάγματος ήταν η φρούρηση των ζωτικών οδικών αρτηριών της Στερεάς Ελλάδας και κυρίως η προστασία απ' τις επιθέσεις των ανταρτών του τμήματος της σιδηροδρομικής γραμμής από την Αθήνα - Λάρισα και η εξασφάλιση των κεντρικών αυτοκινητοδρόμων Θήβας-Λιβαδειάς-Λαμίας και Λιβαδειάς-Αράχοβας-Ιτέας-Άμφισσας-Μπράλου-Λαμίας.

Λιδωρικιώτισα θρηνεί στα αποκαΐδια του σπιτιού της

Η εισβολή στο Λιδωρίκι ήρθε ως αντίποινα της καταστροφής που υπέστη το ΙΙο τάγμα στις Καρούτες (5/8/44). Οι Γερμανικές δυνάμεις προκειμένου να τιμωρήσουν τις αντάρτικεν δυνάμεις, μπήκαν στο οροπέδιο του Λιδωρικίου από τα υψώματα του Μαλανδρίνου και από το δρόμο Έλατος-Καρούτες. Η επιχείρηση πέτυχε, τα αντάρτικα τμήματα οπισθοχώρησαν προς το στενό του Μόρνου, ενώ το Λιδορίκι , έπεσε στα χέρια των Γερμανών που μετά τη λαφυραγώγησή του πυρπολήθηκε.

Λίγες μέρες μετά, σε έγγραφο με ημερομηνία 8-9-1944 της Δ/νσης Χωροφυλακής Φωκίδας προς το Υπουργείο Εσωτερικών στην Αθήνα με τίτλο "Περί εκκαθαριστικών επιχειρήσεων των Γερμανών εις περιφέρειαν Παρνασσίδος-Δωρίδος", αναφέρονται οι οκταήμερες (25-8 έως 2-9-44) εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτών στο δυτικόν τμήμα της επαρχίας Παρνασσίδος και στο ανατολικό της επαρχίας Δωρίδος. Αναφέρει επίσης πως ο στρατός έφθασε μέχρι το Λιδωρίκι, πρωτεύουσαν της επαρχίας Δωρίδος και έδρα διαφόρων πολιτικών και στρατιωτικών Διοικήσεων των ανταρτών.

Το έγγραφο εκτός των άλλων αναφέρει τα λεηλατηθέντα και πυρποληθέντα χωριά ως εξής:
1) Αγία Ευθυμία - Παρνασσίδος , επυρπολήθη διά δευτέραν φοράν εξ ολοκλήρου.
2) Βουνιχώρα - Παρνασσίδος , επυρπολήθη διά δευτέραν φοράν εξ ολοκλήρου.
3) Καρούται - Δωρίδος , επυρπολήθησαν διά δευτέραν φοράν εξ ολοκλήρου.
4) Σκαλούλα - Δωρίδος , επυρπολήθη εξ ολοκλήρου.
5) Μαλανδρίνον - Δωρίδος, επυρπολήθη εν μέρει διασωθεισών πολλών κατοικιών.
6) Καρουτιανά Χάνια, και αγροικίαι, ευρισκόμεναι ένθεν και ένθεν της δημοσίας οδού προς
Λιδωρίκιον, επυρπολήθησαν.
7) Λιδωρίκιον, επυρπολήθη εξ ολοκλήρου.

Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι υπέστησαν επίσης ζημιές από το βαρύ πυροβολικό τα χωριά Κάλλιο, Κόκκινος, Τριβίδιον, Σεβεδίκον (Δωρικό), και Χάνια Στενού - Δωρίδος.Στα χωριά αυτά υπάρχουν και πολλά θύματα άμαχου πληθυσμού διότι το πυροβολικό έβαλε κατά φαλάγγων πολιτών που προσπαθούσαν να διαφύγουν. Το σημαντικό αυτό έγγραφο δημοσιεύθηκε στη εφημερίδα "ΛΙΔΩΡΙΚΙ" , αρ. φύλλου 14, Ιανουάριος 1983. 

Ένα από τα κτίρια που κάηκαν στο Λιδωρίκι ήταν και υο περίφημο " Σαράϊ ", το πελώριο σπίτι που είχε χτίσει στον Ψαλά, ο Έπαρχος Κωνσταντίνος Μαργέλλος.

Στην επίθεση κατά του του Λιδωρικίου έλαβαν μέρος, το ΙΙο τάγμα μαζί μέρος του ΙΙΙου τάγματος, η 2η και 3η πυροβολαρχία, καθώς και τμήματα της 11ης αεροπορικής μεραρχίας εδάφους.  Ένα απ' τα πιο καλά ιστορημένα βιβλία για την τραγική περίοδο της κατοχής , είναι αυτό του Η.Παπανικολή (απ' τη Σκαλούλα), με τίτλο "Η Μάχη στις Καρούτες 5-8-1944". Το βιβλίο περιέχει πλήθος στοιχείων  που έχουν συγκεντρώθηκαν με κόπο σε Ελλάδα και Γερμανία. Η ιστορία της επιστροφής στη Γερμανία του "Συντάγματος 18 των Ορεινών Κυνηγών της Αστυνομίας" ήταν γεμάτη ηρωικές μάχες αλλά επιφύλασε τραγικό τέλος για την συντριπτική πλειοψηφία των 3.000 αντρών που το αποτελούσαν. Το βιβλίο μάλιστα αναφέρει ότι είναι χαρακτηρηριστικό της "τρέλας" που φέρνει ο πόλεμος, το ότι το "ηρωικό" αυτό Σύνταγμα, έφτασε να λεηλατεί φτωχόσπιτα της Δωρίδας και να καίει καλύβες της.

Οι πληροφορίες αντλήθηκαν κυρίως από κείμενα του Κ. Καψάλη στο lidoriki.com.